czwartek, 25 marca 2021

Słowniki biograficzne i genealogiczne ziemi dobrzyńskiej

 



rysunek otwartej książki

Biografistyka ma bardzo długie tradycje sięgające starożytności.

Współcześnie słowniki biograficzne odgrywają ważną rolę w badaniach naukowych.

Same w sobie stanowią też pomniki narodowej i regionalnej tradycji.

Zwłaszcza regionalne słowniki biograficzne budują silnie tożsamość lokalną.

Również ziemia dobrzyńska za sprawą wieloletnich i benedyktynskich badań prof. Mirosława Krajewskiego doczekała się własnych słowników biograficznych.

Osobną grupą publikacji są opracowania genealogiczne na temat szlachty dobrzyńskiej.

Poniżej przedstawiamy pozycje dostępne w Informatorium Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.



Mirosław Krajewski

Słownik biograficzny ziemi dobrzyńskiej (do 1945 r.)

Lipno 1992

Sygnatura SIRr IIIA/11

Już w 1986 roku Mirosław Krajewski opublikował "Materiały do bibliografii historycznej ziemi dobrzyńskiej", w których zawarł wykaz ponad 1300 publikacji biograficznych poświęconych postaciom z terenu ziemi dobrzyńskiej.

Kolejnym etapem jego pracy było sfinalizowanie idei "Słownika biograficznego ziemi dobrzyńskiej".

Pierwszy słownik ukazał się w 1992 roku.

Zawierał biogramy 705 Dobrzyniaków.

Były wśród nich nazwiska znane,  ale też zapomniane.

Dzięki autorowi rozpoczął się proces wydobywania ponadprzeciętnych postaci ziemi dobrzyńskiej z mroków zapomnienia.

Była to publikacja długo oczekiwana i spotkała się z żywym zainteresowaniem wśród badaczy historii, nauczycieli, regionalistów, studentów i młodzieży szkolnej, a przede wszystkim wśród mieszkańców i  miłośników ziemi dobrzyńskiej.

Słownik był przeznaczony dla szerokiego kręgu odbiorców, ma jednak charakter naukowy.

Każdy biogram składa się z trzech części: hasła biograficznego, właściwego życiorysu i informacji bibliograficznej



Mirosław Krajewski

Dobrzyński słownik biograficzny
Ludzie europejskiego regionu

Włocławek 2002

Sygnatura SIRr IIIA/73

Po dziesięciu latach od wydania pierwszego "Słownika biograficznego ziemi dobrzyńskiej" zrodziła się potrzeba jego wznowienia w znacznie poszerzonej wersji.

Wiele starych biogramów zostało uzupełnionych.

Wydanie wzbogacono o kilkaset nowych życiorysów.

Słownik doprowadzono do końca XX wieku.

Łącznie w Słowniku znalazło się 1240 biogramów wybitnych Dobrzyniaków.



Mirosław Krajewski

Nowy słownik biograficzny ziemi dobrzyńskiej

Tom I - II

Rypin 2014

Sygnatura SIRr IIIA/101

Wzrost zainteresowania biografistyką i postępy prac historycznych nad dziejami ziemi dobrzyńskiej sprawiły, że stało się konieczne kolejne, znacznie rozszerzone wydanie słownika biograficznego.

Nowy Słownik zawiera aż 3200 biogramów.

Monumentalny dwutomowy „Nowy słownik biograficzny ziemi dobrzyńskiej” jest ukoronowaniem pracy prof. dr. hab. Miroslawa Krajewskiego.

Ten historyk, biografista, regionalista jest profesorem zwyczajnym w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Wykładał również na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytecie Warmińsku-Mazurskim w Olsztynie.

Profesor ma wielkie zasługi w badaniu historii, kultury i stosunków społecznych ziemi dobrzyńskiej, Mazowsza płockiego i Kujaw wschodnich.

Pozostaje również w ścisłym związku z ziemią dobrzyńską - szefuje Dobrzyńskiemu Towarzystwu Naukowemu, które wydaje periodyk naukowy "Rocznik Dobrzyński" (wcześniej "Ziemia Dobrzyńska").

Był współtwórcą i rektorem Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku.

Był też posłem na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Był promotorem 10 doktorów nauk politycznych i humanistycznych.

Jest autorem i redaktorem 150 książek i kilkuset artykułów naukowych, rozpraw i recenzji.

Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.



Antoni Bilinski

Szlachta ziemi dobrzyńskiej za ostatnich Jagiellonów
Studium historyczno-heraldyczne

Warszawa 1932

Sygnatura SIRr  IIIA/62

Prace biograficzne nad mieszkańcami ziemi dobrzyńskiej zaczęły się jeszcze przed wojną.

Prekursorami badań byli genealodzy i heraldycy zajmujący się dziejami rycerstwa i szlachty.

W Informatorium znajduje się studium genealogiczne Antoniego Bilińskiego.

Autor oparł się na wykazach poborowych, księgach grodzkich i ziemskich, sumariuszu metryki koronnej, pieczęciach przy kwitach poborowych.

W pracy opisano 229 rodzin szlacheckich z ziemi dobrzyńskiej.



Piotr Gałkowski

Genealogia ziemiaństwa ziemi dobrzyńskiej XIX-XX wieku 
(do 1939 roku)

Rypin 1997

Sygnatura SIRr IIIA/106

Współcześnie tradycje badań genealogiczno-heraldycznych kontynuuje Piotr Gałkowski.

Sprzyja temu fakt że po 1989 roku można znów swobodnie prowadzić badania nad historią szlachty i ziemiaństwa.

Ze względu na celowe niszczenie w przeszłości źródeł i dokumentów, archiwów prywatnych i dworskich bibliotek praca historyka jest bardzo utrudniona.

Obecnie podstawowym źródłem do badań nad ziemiaństwem XIX i XX wieku okazują się być księgi hipoteczne tworzone w kancelariach notarialnych.

Opracowanie Piotra Gałkowskiego stanowi połączenie pracy genealogicznej (dziejach rodów) ze słownikiem biograficznym (biogramy członków rodzin ziemiańskich).

Uzupełnieniem publikacji są tablice genealogiczne w liczbie aż 64.

Herby rysował Adam Jońca.