poniedziałek, 4 września 2023

Ulryk Schober 1559-1598

 





Niebieski kwadrat. Napis: Ulryk Schober renesansowy humanista poeta i nauczyciel

Ulryk Schober (Huldericus Schober) mieszkał w Toruniu w latach 1584-1598 - między 25 i 39 rokiem życia.

Tu również zmarł w trakcie zarazy w 1598 roku

Urodził się Lubinie na Śląsku w 1559 roku.

[spacer height="20px"]

Studiował siedem lat w Lipsku łacinę, grekę i filozofię.

Był gorliwym protestantem.

Ulryk Schober był profesorem greki i łaciny w gimnazjum toruńskim.

Był również korektorem tej szkoły.

Współpracował blisko z burmistrzem Henrykiem Strobandem i rektorem Kasprem Friese.

Wspólnie dążyli do podniesienia szkoły do rangi Gimnazjum Akademickiego, czego dokonali w 1594 roku.

Prestiż szkoły toruńskiej podniosło też wydanie w latach 1586-1588 trzech tomów "Institutio Literata", których Ulryk Schober był redaktorem.

Było to czasopismo pedagogiczne, w którym publikowano traktaty dotyczące odnowy szkolnictwa, w tym pisma Jana Sturma  - wielkiego niemieckiego reformatora oświaty ze Strasburga.

Wydawnictwo stanowiło niejako pierwszą encyklopedię pedagogiczną.

Ulryk Schober zorganizował również Bibliotekę Gimnazjalną.

Świadectwem jego pracy jest "Descriptio Bibliothecae scholae Torunensis" (opis biblioteki szkoły toruńskiej).

To największy toruński renesansowy humanista.

Ulryk Schober tworzył bardzo dużo okolicznościowych wierszy - mów, zwłaszcza z okazji pogrzebów.

W 1582 roku Ulryk Schober wydał zbiór swojej poezji "Poematum libri tres" w drukarni Andreasa Coteniusa w Toruniu.


Karta tytu łowa starodruku. Napisy: Poematvm M. Hvldrici Schoberi Libri III. : hoc est, Charisteriorvm, cum Propempticis Autori scriptis, Sacrorvm, Genethliacorvm, Quibus Praemissa Svnt Elogia Torvniae Borvssorum, et Senatus eiusdem Vrbis. Torunij : Excudebat Andreas Cotenius, 1592.
Poematvm M. Hvldrici Schoberi Libri III. : hoc est, Charisteriorvm, cum Propempticis Autori scriptis, Sacrorvm, Genethliacorvm, Quibus Praemissa Svnt Elogia Torvniae Borvssorum, & Senatus eiusdem Vrbis. Torunij : Excudebat Andreas Cotenius, 1592. Sygnatura 110473


Tworzył wyłącznie w języku łacińskim.

Jego ulubionymi formami poetyckimi były:

- charisteria (podziękowania)
- propemptica (wiersze - posłania na drogę)
- sacra (wiersze religijne)
- genethliaca (wiersze urodzinowe)
- elogia (pochwały)

Inne poezje Ulryka Schobera to:

  • Olbiopolis seu civitas beata - Lipsk 1592 (poemat)
  • Miscellanea poetica - Lipsk 1593 (zbiór wierszy)
  • Paralipomena - Toruń 1595 (zbiór wierszy)

Ulryk Schrober jest też autorem dzieł prozatorskich, choćby traktatu religijnego "De causis ac remedis dissensionum et turbarum in religione scripta duo".




POLECANA LITERATURA 


Bronisław Nadolski

Karty z dziejów Odrodzenia w Toruniu
Działalność literacka Ulryka Schobera

Rocznik Toruński, Tom 2, 1967, s. 175-192

Sygnatura SIR II/18t.2



Agata Dobak

Psalmy Ulryka Schobera ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu

Folia Toruniensia
Tom 7, 2007 rok, s. 19-32

Sygnatura SIRr II/34z.7



Ulryk Schober
Pochwała Miasta Torunia

Przełozył Bronisław Nadolski

Przeglad Artystyczno-Literacki
Nr 1/2, styczeń-luty 1996, s. 2 okładki

Sygnatura MAG 05834-1996



Bronisław Nadolski

Ulryk Schober, poeta - konrektor

W: Ze studiów nad życiem literackim i kultura umysłową na Pomorzu w XVI i XVII wieku

Wrocław 1969

Sygnatura SIRr XXIXa/43



Stanisław Salmonowicz

Schober Ulryk

Słownik Biograficzny Pomorza Nadwislańskiego
Tom 4, s. 167-169

Sygnatura SIRr IIIA/2t.4



Zenon Hubert Nowak

Schober Ulryk

Polski Słownik Biograficzny
Tom 35, zeszyt 4, s. 586-588

Sygnatura SIRi XVIa/1-t.35



Stanisław Tync

Ślązak Ulryk Schober konrektor i działacz kulturalny toruński
(1559-1598)

Kraków 1960

Sygnatura SIRr IIIB/Schober Ulryk