Henryk Baranowski
Specjalne miejsce wśród wszystkich bibliografii dostępnych w księgozbiorze regionalnym Działu Informacyjno - Bibliograficznego Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu zajmuje "Bibliografia miasta Torunia".
Twórcą bibliografii był urodzony w Wilnie, dr Henryk Baranowski (1920-2011)
- jeden z najwybitniejszych polskich bibliografów.
Całe życie pracował w Bibliotece Głównej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Był autorem i współautorem wielu cennych bibliografii, takich jak miedzy innymi:
- bibliografia kopernikowska- bibliografia historii Pomorza Wschodniego i Zachodniego
- bibliografia czasopism pomorskich
- bibliografia zawartości Gazety Toruńskiej
- bibliografia bitwy pod Grunwaldem
- bibliografia publikacji pracowników Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
- bibliografia miasta Torunia
- bibliografia Wilna
Henryk Baranowski wydał dwa tomy "Bibliografii miasta Torunia"
1) do 1971 roku
2) 1972-1993
Henryk Baranowski
Bibliografia miasta Torunia
do 1971 roku
Roczniki Towarzystwa Naukowego
w Toruniu
Wydanie 1 (1972) Rocznik 77
- zeszyt 1
Wydanie 2 (1999) Rocznik 88
- zeszyt 3
Henryk Baranowski był pionierem, jeśli chodzi o opracowywanie bibliografii miast.
Przed Toruniem tylko Warszawa i Poznań miały swoje duże bibliografie.
"Bibliografia miasta Torunia" ma charakter ogólny - obejmuje ona wszystkie dziedziny życia miasta, nie tylko jego historię, ale również geografię, gospodarkę, kulturę, a nawet sport.
Bibliografia ma charakter przedmiotowy - uwzględnia wszystkie pozycje dotyczące Torunia, bez względu na miejsce i język wydania.
Tom pierwszy chronologicznie obejmuje okres od 1531 roku, gdyż pierwsza uwzględniona publikacja dotycząca Torunia zostala wydana właśnie w tym roku w Krakowie w drukarni Hieronima Wietora - to "Edictum ut moneta Cracoviae, Thoruni et ducis Prussiae excusa sit in usu datum Cracoviae 19 Apr. a. 1531".
Bibliografia obejmuje zarówno wydawnictwa samoistne (zwarte - książki i ciągłe - czasopisma), jak i niesamoistne utwory (artykuły z czasopism, artykuły z dzieł zbiorowych).
Henryk Baranowski uwzględnił zarówno dokumenty drukowane, jak i rękopisy, plany i widoki miasta, grafikę, a nawet nuty.
Wśród rękopisów znalazły się prace magisterskie i doktorskie (przede wszystkim z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika) oraz prace dokumentacyjno - historyczne wykonane dla pracowni Konserwacji Zabytków w Toruniu.
Materiał bibliografii podzielony jest na działy tematyczne, jednak w obrębie poszczególnych działów ułożony jest chronologicznie.
To o wiele przydatniejszy układ niż alfabetyczny.
"Bibliografia miasta Torunia do 1971 roku" uwzględnia w sumie 4535 pozycji.
Całość podzielona jest na XIV działów.
I. Dział ogólny
II. Położenie miasta
III. Dzieje miasta
IV. Zagadnienia prawno-ustrojowe i administracyjne
V. Zagadnienia społeczne i narodowe
VI. Zagadnienia gospodarcze
VII. Zagadnienia komunalne
VIII. Wojskowość
IX. Oświata. Kultura. Nauka
X. Architektura i budownictwo. Zabytki
XI.Życie codzienne, obyczaje, język
XII. Sport
XIII. Toruń w literaturze i muzyce
XIV. Osoby
Korzystanie z bibliografii ułatwia skorowidz nazwisk oraz dziel anonimowych i zbiorowych.
Henryk Baranowski
Bibliografia miasta Torunia
Tom II
1972-1993
Roczniki Towarzystwa Naukowego
w Toruniu
Rocznik 87 - (1996) - zeszyt 2
Po opublikowaniu "Bibliografii miasta Torunia do 1971 roku", Henryk Baranowski kontynuował swoją pracę drukując w "Roczniku Toruńskim" materiały za kolejne lata.
Uwieńczeniem pracy bibliograficznej Henryka Baranowskiego było opublikowanie w 1996 roku w "Rocznikach Towarzystwa Naukowego w Toruniu" drugiego tomu "Bibliografii miasta Torunia 1972-1993".
Ze względu na krótki okres objęty bibliografią, zrezygnowano przy szeregowaniu pozycji z układu chronologicznego, na rzecz układy alfabetycznego (według autorów, a przy ich braku według tytułów).
Dużą pomocą przy korzystaniu z bibliografii jest stosowane w niektórych przypadkach szeregowanie przedmiotowe, na przykład:
- według nazw zakładów pracy
- według nazw stowarzyszeń i organizacji społecznych
- według tytułów czasopism
- według nazw kościołów i zabytków
- i oczywiście według nazwisk osób, w dziale poświęconym ważniejszym torunianom.
Autor rozbudował również nieco podział systematyczny, wyodrębniając dział "Wyznania".
"Bibliografia miasta Torunia 1972-1993" uwzględnia 3669 pozycji.
Kontynuatorką pracy bibliograficznej Henryka Baranowskiego jest kustosz dyplomowany Urszula Zaborska - kierownik Pracowni Pomorzoznawczej Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.
"Bibliografię miasta Torunia" opracowuje ona przy współpracy Adama Biedrzyckiego, także z Pracowni Pomorzoznawczej.
Obecnie bibliografia obejmuje już lata 1994-2012.
Urszula Zaborska jest również autorką wielu bibliografii, z których część była wydawana w Niemczech.
- Bibliografia miasta Torunia
- Bibliographie der Geschichte von Ost- und Westpreussen
- Bibliographie zur Geschichte Pommerns = Bibliografia Historii Pomorza Zachodniego
- Bibliografia Historii Pomorza Wschodniego i Zachodniego oraz Krajów Regionu Bałtyku
"Bibliografia miasta Torunia" ukazuje się obecnie co roku w "Roczniku Toruńskim"- czasopiśmie wydawanym przez ToMiTo - Towarzystwo Miłośników Torunia.
"Bibliografia miasta Torunia" za lata 1994-2012 jest bibliografią bieżącą,
ukazującą się w cyklu rocznym.
Stanowi ona bezpośrednią kontynuację "Bibliografii miasta Torunia" Henryka Baranowskiego.
Wielką zasługą jej twórców jest regularność z jaka bibliografia jest wydawana.
Bibliografia tworzona jest przez Urszulę Zaborską i Adama Biedrzyckiego według tej samej metody, jaką zastosował Henryk Baranowski.
Również układ bibliografii pozostał niemal niezmieniony.
Obecnie dzieli się na XV rozdziałów:
I. Dział ogólny
II. Położenie. Rozwój przestrzenny miasta
III. Dzieje miasta
IV.Zagadnienia prawno-administracyjne
V. Zagadnienia gospodarcze
VI. Zagadnienia społeczne i narodowe
VII. Zagadnienia komunalne
VIII. Wojskowość
IX. Wyznania
X. Oświata. Nauka. Kultura
XI. Architektura i budownictwo. Zabytki i ich ochrona
XII. Życie codzienne. Obyczaje. Język
XIII. Sport. Turystyka
XIV. Toruń w literaturze i muzyce
XV. Osoby
Pomocą użytkownikom bibliografii służy skorowidz, obejmujący wszystkie nazwiska, kryptonimy i pseudonimy, tytuły prac zbiorowych i anonimowych.
Skorowidz uwzględnia również nazwiska występujące w tytułach i adnotacjach.
Na podkreślenie zasługuje niezwykła staranność z jaką zbierane są materiały do bibliografii, często publikowane poza Toruniem, a nawet poza Polską.
Co roku powiększa się ona o blisko 800 publikacji.
Poszczególne lata obejmują następująca ilość uwzględnionych materiałów:
- lata 1994-1997 - 2090 pozycji
- lata 1998-1999 - 1713 pozycji
- rok 2000 - 879 pozycji
- rok 2001 - 693 pozycje
- rok 2002 - 709 pozycji
- rok 2003 - 693 pozycje
- rok 2004 - 727 pozycji
- rok 2005 - 994 pozycje
- rok 2006 - 789 pozycji
- rok 2007 - 723 pozycje
- rok 2008 - 886 pozycji
- rok 2009 - 797 pozycji
- rok 2010 - 739 pozycji
- rok 2011 - 916 pozycji
- rok 2012 - 728 pozycji
W sumie cały okres 1994-2012 obejmuje już olbrzymią ilość 14076 uwzględnionych publikacji.