czwartek, 27 marca 2014

Bibliografia miasta Torunia

 


Henryk Baranowski

Specjalne miejsce wśród wszystkich bibliografii dostępnych w księgozbiorze regionalnym Działu Informacyjno - Bibliograficznego Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu zajmuje "Bibliografia miasta Torunia".

Twórcą bibliografii był urodzony w Wilnie, dr Henryk Baranowski (1920-2011)
- jeden z najwybitniejszych polskich bibliografów.

Całe życie pracował w Bibliotece Głównej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Był autorem i współautorem wielu cennych bibliografii, takich jak miedzy innymi:

- bibliografia kopernikowska
- bibliografia historii Pomorza Wschodniego i Zachodniego
- bibliografia czasopism pomorskich
- bibliografia zawartości Gazety Toruńskiej
- bibliografia bitwy pod Grunwaldem
- bibliografia publikacji pracowników Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
- bibliografia miasta Torunia
- bibliografia Wilna

Henryk Baranowski wydał dwa tomy "Bibliografii miasta Torunia"
1) do 1971 roku
2) 1972-1993


rysunek otwartej książki

Henryk Baranowski

Bibliografia miasta Torunia

do 1971 roku

Roczniki Towarzystwa Naukowego
w Toruniu

Wydanie 1 (1972) Rocznik 77
- zeszyt 1

Wydanie 2 (1999) Rocznik 88
- zeszyt 3


 

Henryk Baranowski był pionierem, jeśli chodzi o opracowywanie bibliografii miast.

Przed Toruniem tylko Warszawa i Poznań miały swoje duże bibliografie.

"Bibliografia miasta Torunia" ma charakter ogólny - obejmuje ona wszystkie dziedziny życia miasta, nie tylko jego historię, ale również geografię, gospodarkę, kulturę, a nawet sport.

Bibliografia ma charakter przedmiotowy - uwzględnia wszystkie pozycje dotyczące Torunia, bez względu na miejsce i język wydania.

Tom pierwszy chronologicznie obejmuje okres od 1531 roku, gdyż pierwsza uwzględniona publikacja dotycząca Torunia zostala wydana właśnie w tym roku w Krakowie w drukarni Hieronima Wietora - to "Edictum ut moneta Cracoviae, Thoruni et ducis Prussiae excusa sit in usu datum Cracoviae 19 Apr. a. 1531".

Bibliografia obejmuje zarówno wydawnictwa samoistne (zwarte - książki i ciągłe - czasopisma), jak i niesamoistne utwory (artykuły z czasopism, artykuły z dzieł zbiorowych).

Henryk Baranowski uwzględnił zarówno dokumenty drukowane, jak i rękopisy, plany i widoki miasta, grafikę, a nawet nuty.

Wśród rękopisów znalazły się prace magisterskie i doktorskie (przede wszystkim z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika) oraz prace dokumentacyjno - historyczne wykonane dla pracowni Konserwacji Zabytków w Toruniu.

Materiał bibliografii podzielony jest na działy tematyczne, jednak w obrębie poszczególnych działów ułożony jest chronologicznie.

To o wiele przydatniejszy układ niż alfabetyczny.

"Bibliografia miasta Torunia do 1971 roku" uwzględnia w sumie 4535 pozycji.

Całość podzielona jest na XIV działów.

I. Dział ogólny
II. Położenie miasta
III. Dzieje miasta
IV. Zagadnienia prawno-ustrojowe i administracyjne
V. Zagadnienia społeczne i narodowe
VI. Zagadnienia gospodarcze
VII. Zagadnienia komunalne
VIII. Wojskowość
IX. Oświata. Kultura. Nauka
X. Architektura i budownictwo. Zabytki
XI.Życie codzienne, obyczaje, język
XII. Sport
XIII. Toruń w literaturze i muzyce
XIV. Osoby

Korzystanie z bibliografii ułatwia skorowidz nazwisk oraz dziel anonimowych i zbiorowych.

 

rysunek otwartej książki

Henryk Baranowski

Bibliografia miasta Torunia

Tom II

1972-1993

Roczniki Towarzystwa Naukowego
w Toruniu

Rocznik 87 - (1996) - zeszyt 2


 

Po opublikowaniu "Bibliografii miasta Torunia do 1971 roku", Henryk Baranowski kontynuował swoją pracę drukując w "Roczniku Toruńskim" materiały za kolejne lata.

Uwieńczeniem pracy bibliograficznej Henryka Baranowskiego było opublikowanie w 1996 roku w "Rocznikach Towarzystwa Naukowego w Toruniu" drugiego tomu "Bibliografii miasta Torunia 1972-1993".

Ze względu na krótki okres objęty bibliografią, zrezygnowano przy szeregowaniu pozycji z układu chronologicznego, na rzecz układy alfabetycznego (według autorów, a przy ich braku według tytułów).

Dużą pomocą przy korzystaniu z bibliografii jest stosowane w niektórych przypadkach szeregowanie przedmiotowe, na przykład:
- według nazw zakładów pracy
- według nazw stowarzyszeń i organizacji społecznych
- według tytułów czasopism
- według nazw kościołów i zabytków
- i oczywiście według nazwisk osób, w dziale poświęconym ważniejszym torunianom.

Autor rozbudował również nieco podział systematyczny, wyodrębniając dział "Wyznania".

"Bibliografia miasta Torunia 1972-1993" uwzględnia 3669 pozycji.




Urszula Zaborska przy współpracy Adama Biedrzyckiego

Kontynuatorką pracy bibliograficznej Henryka Baranowskiego jest kustosz dyplomowany Urszula Zaborska - kierownik Pracowni Pomorzoznawczej Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.

"Bibliografię miasta Torunia" opracowuje ona przy współpracy Adama Biedrzyckiego, także z Pracowni Pomorzoznawczej.

Obecnie bibliografia obejmuje już lata 1994-2012.

Urszula Zaborska jest również autorką wielu bibliografii, z których część była wydawana w Niemczech.

- Bibliografia miasta Torunia
- Bibliographie der Geschichte von Ost- und Westpreussen

- Bibliographie zur Geschichte Pommerns = Bibliografia Historii Pomorza Zachodniego
- Bibliografia Historii Pomorza Wschodniego i Zachodniego oraz Krajów Regionu Bałtyku

"Bibliografia miasta Torunia" ukazuje się obecnie co roku w "Roczniku Toruńskim"- czasopiśmie wydawanym przez ToMiTo - Towarzystwo Miłośników Torunia.

"Bibliografia miasta Torunia" za lata 1994-2012 jest bibliografią bieżącą,

ukazującą się w cyklu rocznym.

Stanowi ona bezpośrednią kontynuację "Bibliografii miasta Torunia" Henryka Baranowskiego.

Wielką zasługą jej twórców jest regularność z jaka bibliografia jest wydawana.

Bibliografia tworzona jest przez Urszulę Zaborską i Adama Biedrzyckiego według tej samej metody, jaką zastosował Henryk Baranowski.

Również układ bibliografii pozostał niemal niezmieniony.

Obecnie dzieli się na XV rozdziałów:

I. Dział ogólny
II. Położenie. Rozwój przestrzenny miasta
III. Dzieje miasta
IV.Zagadnienia prawno-administracyjne
V. Zagadnienia gospodarcze
VI. Zagadnienia społeczne i narodowe
VII. Zagadnienia komunalne
VIII. Wojskowość
IX. Wyznania
X. Oświata. Nauka. Kultura
XI. Architektura i budownictwo. Zabytki i ich ochrona
XII. Życie codzienne. Obyczaje. Język
XIII. Sport. Turystyka
XIV. Toruń w literaturze i muzyce
XV. Osoby

Pomocą użytkownikom bibliografii służy skorowidz, obejmujący wszystkie nazwiska, kryptonimy i pseudonimy, tytuły prac zbiorowych i anonimowych.

Skorowidz uwzględnia również nazwiska występujące w tytułach i adnotacjach.

Na podkreślenie zasługuje niezwykła staranność z jaką zbierane są materiały do bibliografii, często publikowane poza Toruniem, a nawet poza Polską.

Co roku powiększa się ona o blisko 800 publikacji.

Poszczególne lata obejmują następująca ilość uwzględnionych materiałów:
- lata 1994-1997 - 2090 pozycji
- lata 1998-1999 - 1713 pozycji
- rok 2000 - 879 pozycji
- rok 2001 - 693 pozycje
- rok 2002 - 709 pozycji
- rok 2003 - 693 pozycje
- rok 2004 - 727 pozycji
- rok 2005 - 994 pozycje
- rok 2006 - 789 pozycji
- rok 2007 - 723 pozycje
- rok 2008 - 886 pozycji
- rok 2009 - 797 pozycji
- rok 2010 - 739 pozycji
- rok 2011 - 916 pozycji
- rok 2012 - 728 pozycji

W sumie cały okres 1994-2012 obejmuje już olbrzymią ilość 14076 uwzględnionych publikacji.