W piątek 19 czerwca 2015 roku Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich - koło przy Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu - zorganizowało wycieczkę do Warszawy
Odwiedziliśmy Bibliotekę Narodową i Muzeum Historii Żydów Polskich.
W Bibliotece Narodowej w Warszawie spędziliśmy aż 4 godziny.
Dzięki uprzejmości jej pracowników zapoznaliśmy się dokładnie z pracą wielu jej agend:
- Czytelnia Bibliologiczna
- Oddział Zasobu Wymiennego
- Zakład Konserwacji Zbiorów Bibliotecznych
- Zakład Reprografii i Digitalizacji
- Zakład Zbiorów Dźwiękowych i Audiowizualnych
- Zakład Zbiorów Kartograficznych
- Zakład Zbiorów Muzycznych
Obserwowaliśmy proces digitalizacji zbiorów Biblioteki Narodowej, rożne rodzaje skanerów do rożnych rodzajów zbiorów. Szczególne wrażenie zrobiła na nas daleko posunięta automatyzacja digitalizacji zbiorów nowych.
Mieliśmy tez okazje obserwować przy pracy konserwatorów papieru z Biblioteki Narodowej. Poznaliśmy techniki uzupełniania ubytków papieru w przypadku starodruków, a także sposoby odkwaszania książek i czasopism z XIX i XX wieku. Ze zdumieniem dowiedziałem się ze konserwacje wykonuje się na mokro z udziałem wody, w której oczywiście rozpuszczone są różne składniki do odtwarzania braków (masa ryżowa) czy odkwaszania (tlenek magnezu, węglan wapnia).
W Czytelni Nagrań Dźwiękowych i Audiowizualnych mogliśmy na własne oczy obejrzeć gramofon Edisona czy przedwojenny pathefon. Gramofon Edisona nie wykorzystywał płyt, ale nagrania dokonywane na wałkach woskowych, które zachowały się jeszcze w Bibliotece Narodowej. Z kolei pathefon odtwarzał płyty podobnie jak dzisiejsze komputery - igła wędrowała od środka do zewnętrznej krawędzi.
W Czytelni Muzycznej wysłuchaliśmy interesującego wykładu o znajdujących się w jej zbiorach rękopisach nut i nutowych wydawnictwach drukowanych. Biblioteka Narodowa słynie z największej na świecie kolekcji autografów Fryderyka Chopina (21 rękopisów).
Pracownicy Czytelni Kartograficznej przedstawili nam swoje najciekawsze zbiory. Wśród nich znalazły się następujące atlasy i mapy:
- atlas niderlandzkiego kartografa Abrahama Orteliusa "Theatrum orbis terrarum" z 1570 roku
- "Mapa poglądowa Królestwa Polskiego" - mapa ścienna wydana w 1885 roku przez Jadwigę Wójcicką
- konspiracyjne plany Warszawy z lat 1942-1944 opracowane na potrzeby Armii Krajowej, a sygnowane charakterystycznym skrótem BOM, kryjącym kryptonimy ich twórców.
To niesamowite, że Bibliotece Narodowej udało się zebrać tyle cennych dla kultury Polskiej książek, zważywszy na fakt, że wszystkie przedwojenne zbiory zostały z całą premedytacja spalone przez Niemców w 1944 roku po upadku powstania warszawskiego.
Drugim etapem odwiedzin w Warszawie buło Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, otwarte 19 kwietnia 2013 roku w 70 rocznicę wypychu powstania w getcie warszawskim.
Słowo Polin oznacza w języku jidysz Polskę, a w języku hebrajskim "tutaj spocznij".
Zwiedziliśmy stałą wystawę prezentująca 1000 lat historii Żydów polskich.
Wystawa podzielona jest na 8 galerii:
1. Las - opowiada o legendę o przybyciu Pydów do Polski i wyjaśnia znaczenie słowa "Polin".
2. Pierwsze spotkania (960-1500) - najwazniejszym wydarzeniem tego okresu było wydanie przez księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego "statutu kaliskiego" z 1264 roku, gwarantującegoŻydom swobode wyznania, ochronę przed fałszywymi oskarżeniami i prawo do handlu.
3. Paradisus Iudaeorum (1569–1648) - w tym okresie nazywano Polskę żydowskim rajem, to złoty wiek w historii Żydów polskich
4. Miasteczko (1648–1772) - bardzo duże wrażenie zrobiła na nas rekonstrukcja synagogi w Gwoźdźcu. Instalacja zachwyca wielobarwnymi malowidłami pokrywającymi ściany i sufit
5. Wyzwania nowoczesności (1772–1914) - galeria pozwala zapoznać się z życiem Żydów pod zaborami. Państwa zaborcze starały się modernizować ich życie. Z drugiej strony Żydzi bronili swojej tradycji co znalazło wyraz w rozwoju chasydyzmu i znakomitych szkół wyższych - jesziw.
6. Na żydowskiej ulicy (1918–1939) - galeria prezentuje bogactwo życia żydowskiego w II Rzeczypospolitej - prasę żydowską, partie polityczne, artystów, organizacje społeczne, szkolnictwo, życie codzienne.
7. Zagłada (1939–1945) - galeria poświęcona jest ofiarom holocaustu, milionom Żydów zamordowanym przez Niemców w obozach w Chełmnie nad Nerem, Bełżcu, Majdanku, Treblince, Sobiborze i Oświęcimiu. Opowiada też o oporze żydowskim i takich postaciach jak:
- Adam Czerniaków - prezes Judenratu w getcie warszawskim
- Emanuel Ringelblum - twórca podziemnego archiwum getta warszawskiego
- Mordechaj Anielewicz - dowódca powstania w getcie warszawskim
8. Powojnie (1944 do dziś) - niestety kampania antysemicka z marca 1968 roku, zmusiła do emigracji nielicznych ocalałych polskich Żydów, co oznaczało ostateczny kres rozwoju życia żydowskiego w naszym kraju.
Muzeum zwiedzaliśmy z przewodnikiem.
Oprowadzanie trwało 2 godziny - to stanowczo za mało.
Żeby spokojnie zapoznać się z wystawą należy jej poświecić o wiele więcej godzin, a nawet dni.
Serdecznie zachęcamy.
Bardzo dziękujemy kolegom i koleżankom ze Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich za zorganizowanie wyjazdy do Warszawy, jego profesjonalne przygotowanie i sprawny przebieg.