wtorek, 4 września 2018

Agnieszka Zielińska - Przemiany struktur demograficznych w Toruniu w XIX i na początku XX wieku

 



rysunek otwartej książki

Agnieszka Zielińska

Przemiany struktur demograficznych w Toruniu w XIX i na początku XX wieku

Wydawnictwo Adam Marszałek

Toruń 2012

Sygnatura SIRr XIV/10



Autorka książki - dr hab. Agnieszka Zielińska pracuje w Zakładzie Historii Gospodarczej Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Pracę swoją oparła na księgach metrykalnych parafii toruńskich z lat 1973-1914.

Księgi metrykalne prowadziły zarówno parafie katolickie jak i ewangelickie.

Autorka wykorzystała również:
- księgi stanu cywilnego, które były prowadzone w Prusach od 1874 roku- księgi sądowe, w których można znaleźć informacje o ślubach wśród Żydów od 1847 roku
- księgi ludnościowe Starego i Nowego Miasta Torunia (z lat 1810-1814)
- Seelenlisten (księgi dusz), prowadzone w Toruniu w latach 1820-1844
- różnorodne zestawienia statystyczne z XIX wieku

Opracowanie składa się z pięciu rozdziałów.

Rozdział I ma charakter wprowadzający i dotyczy ogólnie demografii Torunia, stosunków wyznaniowych i sytuacji gospodarczej ludności.

Rozdział II poświęcony jest małżeństwom - ich liczbie, wiekowi nowożeńców, sezonowości ślubów, barierom małżeńskim.

Rozdział III dotyczy urodzeń.
Dowiemy się z niego o liczbie urodzeń, urodzeniach mnogich i nieślubnych, a nawet o imionach nadawanych dzieciom

Rozdział IV dotyczy zgonów - ich liczby, sezonowości zgonów, wpływu klęsk elementarnych i działań wojennych na umieralność.

W rozdziale V autorka przedstawiła obraz rodziny zrekonstruowany na podstawie badań źródłowych.
Dowiemy się z niego o poczęciach przedślubnych, pierwszych urodzeniach, liczbie dzieci w rodzinie, płodności małżeńskiej, rodzinach bezdzietnych, wieku kobiet przy pierwszym i ostatnim porodzie, wdowieństwie.

Bardzo ciekawa częścią książki są dwa uzupełniające ją dyskursy, które wychodzą poza ramy badań statystycznych, w kierunku pogłębionej analizy społeczeństwa Torunia w XIX wieku:
I - Badania demograficzne na podstawie Seelenlisten. Rodzina i gospodarstwo domowe Torunia w pierwszej połowie XIX wieku
II - Mieszkańcy XIX-wiecznego Torunia według struktury społeczno-zawodowej

Całość opracowania dopełnia aż 219 tabel statystycznych.

Prezentowana rozprawa jest ze wszech miar godna polecenia.

Po raz pierwszy podejmuje ona temat demografii XIX-wiecznego Torunia.

Opiera się na bogatych źródłach, które zostały wnikliwie wykorzystane.

Jest to książka niezwykle cenna dla wszystkich miłośników przeszłości Torunia.