czwartek, 28 listopada 2019

Dariusz Meller - Słownik gwary używanej w Chełmży i okolicach

 



rysunek otwartej książki

Dariusz Meller

Słownik gwary używanej w Chełmży
i okolicach

(tzw. gwara chełmińska)

Wydanie 2

Wydawca: Pracownia Sztuk Plastycznych

Chełmża 2015

Sygnatura SIRr XXVIII/43



Dariusz Meller jest historykiem z wykształcenia, nauczycielem i samorządowcem.

Jego pasją są badania regionalne nad chełmżyńskim dziedzictwem kulturowym.

Jest autorem wielu publikacji prasowych, artykułów historycznych i książek.


  1. Chełmża : kultura w dziejach miasta / Piotr Birecki, Dariusz Meller. - Chełmża : Towarzystwo Przyjaciół Chełmży ; Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliana Prejsa, 2010.
  2. Chełmża wczoraj i dziś : album / [zespół red. Piotr Birecki, Dariusz Meller, Marcin Seroczyński]. - Chełmża ; Wąbrzeźno : Wydawnictwo Wąbrzeskie Zakłady Graficzne, 2009.
  3. Chełmża ze starej fotografii = Chełmża in the old pictures = Chełmża auf altem Foto / [opisy zdjęć Dariusz Meller, Leszek Pachoń]. - Chełmża : Black Ball ; na zlec. Zarządu Miasta, cop. 1998.
  4. Jubileusz 25-lecia NSZZ "Solidarność" w Cukrowni Chełmża : Chełmża, 10-19 IX 2005 / [oprac. tekstu i red. Dariusz Meller ; zdjęcia Kazimierz Pająk]. - Chełmża : NSZZ "Solidarność" Cukrowni Chełmża, 2005.
  5. Krótko historia Chełmży : (łod pirszych poczunktów do dzisioj) / Dariusz Meller. - Chełmża : Wąbrzeskie Zakłady Graficzne, 2004.
  6. NSZZ "Solidarność" Cukrowni Chełmża w latach 1980-2002 / Dariusz Meller. - Chełmża : NSZZ "Solidarność" Cukrowni Chełmża, 2003.
  7. Słownik biograficzny Chełmży i okolic. Z. 1 / pod red. Dariusza Mellera ; Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Prejsa w Chełmży. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, cop. 2001.
  8. Słownik gwary używanej w Chełmży i okolicach : (tzw. gwara chełmińska) / Dariusz Meller. - Chełmża : Wąbrzeskie Zakłady Graficzne, 2002.
  9. Słownik gwary używanej w Chełmży i okolicach : (tzw. gwara chełmińska) / Dariusz Meller. - Wyd. 2. popr. i uzup. - Chełmża ; Toruń : Pracownia Sztuk Plastycznych, 2015.
  10. Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Chełmży w latach 1895-1939 / Dariusz Meller. - Chełmża : Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliana Prejsa, 2005.


Drugie wydanie "Słownika gwary używanej w Chełmży i okolicach" dowodzi dużego zapotrzebowania i popularności wśród czytelników książek o tematyce lokalnej.

Wydanie jest oczywiście poprawione i rozszerzone.

Znajduję się w nim wyjaśnienia takich słów jak glatataja, błagi, cwancyk, materklosy, hobok, dyduch, szpur, czy sztechel.

Właściwy słownik poprzedza rozdział poświęcony charakterystyce gwary chełmińskiej.

Przeczytać w nim można między innymi o charakterystycznym dla mieszkańców ziemi chełmińskiej wyrazie "jo".

Należy docenić olbrzymią rolę autora w popularyzacji miejscowej gwary i w podkreślaniu jej cennych walorów dla ochrony ogólnonarodowego polskiego dziedzictwa kulturowego.

Opisane w słowniku słowa były jeszcze niedawno - w pokoleniu naszych dziadków - w powszechnym i codziennym użyciu.

Dzięki słownikowi możemy zachować pamięć o mowie naszych rodziców i przywołać wspomnienia o przeszłości naszych rodzin.

Zasługą autora jest ożywienie zainteresowania gwarą chełmińską i znalezienie dla niej miejsca nawet na łamach chełmżyńskiej prasy lokalnej.

Słownik ma układ alfabetyczny.

Zawiera blisko 2000 haseł.

Uzupełnia go obszerna bibliografia.