Nowe Miasto Toruń
750 lat od fundacji miasta
W poniedziałek 24 listopada 2014 r. odbyła się w Collegium Humanisticum (dokładnie w Sali Rady Wydziału Nauk Historycznych UMK im. Profesora Karola Górskiego) Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu konferencja naukowa. Jej organizatorami było Towarzystwo Miłośników Torunia wraz z Instytutem Historii i Archiwistyki UMK.
Konferencję rozpoczął prof. Krzysztof Mikulski od przywitania zebranych w sali gości. Wśród tych ostatnich znalazł się prof. Andrzej Tomczak, któremu Towarzystwo Miłośników Torunia uroczyście przyznało swoje najwyższe wyróżnienie – Złote Astrolabium. Wyróżniony w taki sposób profesor opowiedział audytorium o swoim pierwszym zetknięciu się z Toruniem. Miało to miejsce po zakończeniu II Wojny Światowej, kiedy miasto było zniszczone i brudne. Po wystąpieniu profesora głos zabrał Zbigniew Derkowski, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta Torunia, który pogratulował Nagrodzonemu i przeczytał list gratulacyjny Michała Zaleskiego, Prezydenta Miasta Torunia. Po tych gratulacjach nastąpiły kolejne. Profesor Mikulski ogłosił z tego powodu specjalną przerwę.
Po części związanej z wyróżnieniem profesora Tomczaka, organizatorzy przystąpili do prezentacji swojej najnowszej publikacji: „Nowe Miasto Toruń. 750 lat od fundacji miasta”, pod redakcją Krzysztofa Mikulskiego, Piotra Olińskiego i Waldemara Rozynkowskiego, wydanej przez wydawnictwo „Adam Marszałek”. Omawiając książę, profesor Piotr Oliński krótko przedstawił zgromadzonym zagadnienie podwójnych i wielokrotnych miast w średniowiecznej Europie. Zawartość samej książki streścił profesor Waldemar Rozynkowski. Głos zabrał również prezes wydawnictwa Adam Marszałek, dzieląc się z zebranymi problemami wiążącymi się z publikowaniem prac naukowych oraz dyrektor Instytutu Historii i Archiwistyki UMK profesor Jarosław Kłaczkow.
Po prezentacji książki przystąpiono do wygłaszania referatów, związanych z zamieszczonymi w niej tekstami. Pierwszą prelegentką była profesor Krystyna Sulkowska-Tuszyńska, która podzieliła się z audytorium wynikami badań, jakie przeprowadziła wokół kościoła św. Jakuba („Prezbiterium kościoła św. Jakuba po badaniach archeologiczno-architektonicznych. Nowa historia Nowego Miasta Torunia?”). Wystąpienie wzbogacone było prezentacją multimedialną, dzięki czemu można było się zapoznać z przebiegiem prac archeologicznych (kolorowe zdjęcia wykopów) i ich rezultatami (tabelaryczne zestawienia przedstawiające datowanie). Pewną ciekawostką związaną z pracami jest fakt, iż ich prekursorem był Otto Freymuth, dyrektor Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu w latach 1940-1944.
Drugą referentką była doktorantka profesor Sulkowskiej-Tuszyńskiej, magister Anna Cicha. Przedstawiła ona przebieg prac w zachodniej kwaterze cmentarza przy kościele św. Jakuba i ich wyniki („Wy, którzy przechodzicie obok nas, wnet będziecie tym czym my jesteśmy” – kwatera zachodnia cmentarza przy nowomiejskim kościele św. Jakuba”). Jej wystąpienie również było wzbogacone o prezentację multimedialną. Zebrani w sali słuchacze mogli obejrzeć kolorowe zdjęcia bardzo płytkiego grobu, wianków grobowych, a nawet okularów.
Po tym wystąpieniu rozpoczęła się dyskusja, w której wzięli udział referenci, organizatorzy i osoby z audytorium. Pytających interesowała sprawa odtworzenia metod budowlanych w kościele św. Jakuba, powierzchnia i okres użytkowania cmentarza przy kościele.
Po zakończeniu żywej dyskusji wszyscy zebrani w sali mogli nabrać sił, korzystając z bufetu, podczas zarządzonej przerwy.
Po przerwie pierwszym referentem był profesor Sławomir Jóźwiak. Przedstawił on stosunki pomiędzy Nowym Miastem a zakonem krzyżackim („Relacje Nowego Miasta Torunia z zakonem krzyżackim w średniowieczu”). Poznaliśmy dokumenty dotyczące tytułowych relacji i problemy z nimi związane, objawiające się lakonicznością zapisów. Profesor ustosunkował się również do wcześniejszych badań nad stosunkami Nowego Miasta z zakonem.
Drugim, choć nie ostatnim, wystąpieniem podczas konferencji był referat dr hab. Agnieszki Zielińskiej na temat parafii wyznaniowych Nowego Miasta w XIX i na początku XX wieku („Parafie wyznaniowe w Nowym Mieście Toruniu w XIX i na początku XX wieku. Analiza demograficzna społeczności wiernych”). Tutaj ponownie mogliśmy zapoznać się z prezentacją multimedialną, dzięki której zobaczyliśmy wiele wykresów. Ukazywały one m. in. procentowe ilości katolików, protestantów i Żydów w Nowym Mieście, a także dane na temat mieszanych małżeństw, nieślubnych dzieci i zgonów.
Po tym wystąpieniu rozpoczęła się ponownie dyskusja. W jej trakcie usłyszeliśmy pytania do wszystkich referentów. Z wymiany zdań dowiedzieliśmy się, że nie ma dowodów na istnienie parafii nowomiejskiej w XIII wieku.
Zgodnie z planem, po zakończeniu dyskusji konferencja powinna zostać zamknięta. Tak się jednak nie stało. Zebrani w sali słuchacze wysłuchali jeszcze krótkiego wystąpienia Mariusza Thomasa z sekcji krótkofalowców Towarzystwa Miłośników Torunia. Przedstawił on audytorium swoją pasję, jaką jest nawiązywanie dwustronnych połączeń międzynarodowych, które on i inne osoby z sekcji wykorzystują do promowania Torunia. Z okazji rocznicy 750-lecia Nowego Miasta krótkofalowcy będą pracowali pod okolicznościowym znakiem SN750NMT (SN – symbol Polski, a 750NMT – 750 lat Nowego Miasta Torunia).
Po tym wystąpieniu konferencja została zamknięta.