Mirosław Krajewski
Z krwi Waszej posiew wolności
Ludzie i miejsca powstania styczniowego na ziemi dobrzyńskiej
Wydawca:
Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe
Rypin 2013
Sygnatura SIRr VIb/6-30
Prezentowane dziś opracowanie powstało z okazji 150-tej rocznicy wybuchu insurekcji styczniowej.
Autorem książki jest prof. zw. dr hab. Mirosław Krajewski z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, wybitny historyk, biograf i regionalista, autor kilkudziesięciu książek i kilkuset artykułów naukowych w tym m.in. dwutomowego "Nowego słownika biograficznego ziemi dobrzyńskiej".
Monografia "Z krwi waszej posiew wolności. Ludzie i miejsca powstania styczniowego na ziemi dobrzyńskiej" podzielona jest na sześć rozdziałów.
Rozdział I - "Manifestacje patriotyczne przed powstaniem. Miejsca bitew i potyczek. Powstańcze mogiły" zawiera opisy starć zbrojnych między powstańcami i wojskami rosyjskimi. Ilość bitew i potyczek jest bardzo duża, zwłaszcza w porównaniu do niewielkiego obszaru jakiego dotyczy opracowanie. Powstańcom udało sie odnieść nawet duże sukcesy, jakimi były wyzwolenie Rypina i Sierpca.
Rozdział II - "Z pomocą dla powstania"
Zawiera opis losów wielu mieszkańców ziemi dobrzyńskiej, którzy walczyli w oddziałach powstańczych lub pomagali powstańcom, przechowując u siebie żołnierzy i ich broń, dostarczając wozów i koni, przerzucając broń przez granicę .
Rozdział III - "Naczelnicy, dowódcy, oponenci"
Rozdział poświęcony jest przywódca powstania na ziemi chełmińskiej, wśród których wybija się postać 27-letniego generała Zygmunta Padlewskiego, który został rozstrzelany w Płocku 15 maja 1863 r. Inny bohaterowie powstańczych walk to Józef Narzymski, Edmund Callier, Gustaw Zieliński czy Dominik Dziewanowski.
Rozdział IV - "Kościół wobec styczniowego zrywu wolnościowego"
Poświęcony jest roli Kościoła Katolickiego w zrywie niepodległościowym i licznemu udziałowi duchowieństwa w powstańczych oddziałach. Pomocą służyły powstańcom klasztory: Bernardynów w Skępem, Karmelitów w Oborach, Franciszkanów w Dobrzyniu nad Wisłą, Karmelitów w Trutowie. Zakonnicy za swój patriotyzm zapłacili zamknięciem wszystkich klasztorów na ziemi dobrzyńskiej w ramach represji po upadku powstania.
Rozdział V - "Ziemia dobrzyńska częścią Priwislanskiego Kraju"
Rozdział poświęcony jest represjom jakie dotknęły ziemie dobrzyńska po upadku powstania. Wielu powstańców zostało skazanych na zesłanie na Syberię.
Rozdział VI - "Kronika utrwalania pamięci o powstaniu"
Przybliża postać ks. Czesława Lissowskiego - przedwojennego badacza dziejów powstania styczniowego na ziemi dobrzyńskiej. Wymienione są też różne formy kultywowania pamięci o insurekcji przez mieszkańców, takie jak wiersze, tablice pamiątkowe, mogiły z krzyżami, obeliski, rocznicowe publikacje, pomniki.
Cennym uzupełnieniem opracowania jest "Spis uczestników powstania styczniowego oraz wydarzeń przed- i popowstaniowych na ziemi dobrzyńskiej i z ta ziemią związanych", który liczy aż 1046 nazwisk powstańców.
Czytelnicy docenią również publikację za liczne dołączone ilustracje przedstawiające miejsca, ludzi i dokumenty związane z opisywanymi wydarzeniami.