Największymi drukarzami polskimi na Pomorzu w XIX wieku byli Józef i Sylwester Buszczyńscy.
Od pierwszego numeru z 1 stycznia 1867 roku największy polski dziennik pomorski "Gazeta Toruńska" był drukowany w Drukarni Józefa Buszczyńskiego.
Urodzony w 1823 roku pod poznaniem drukarz specjalnie w celu drukowania "Gazety Toruńskiej" przeniósł się w wieku 43 lat do Torunia w 1866 roku.
 |
| Józef Buszczyński Sygnatura Rkp. TN 1021/ 69 |
Od 1872 roku wziął on na siebie również ryzyko finansowe związane z wydawaniem "Gazety Toruńskiej" i to Józefowi Buszczyńskiemu zawdzięczamy , że czasopismo nie upadło zaledwie po 5 latach istnienia.
W 1875 roku spędził 12 tygodni w areszcie, co było wyrazem nieustannych szykan i represji jakie spotykały polskiego drukarza ze strony Niemców.
Józef Buszczyński wydawał również inne polskie tytuły prasowe: "Przyjaciel. Pismo dla ludu", "Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu", "Gospodarz. Pismo rolnicze".
 |
| Gazeta Toruńska 1 stycznia 1867 nr 1 |
Spod prasy Józefa Buszczyńskiego wychodziła również polska literatura piękna autorstwa Gustawa Zielińskiego, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Hieronima Derdowskiego, Teofila Lenartowicza, Pauliny Wilkońskiej.
Wielką zasługą Drukarni Józefa Buszczyńskiego było wydanie w 1880 roku pierwszej epopei w języku kaszubskim "O panu Czorlińscim co do Pucka po sece jachoł" autorstwa Hieronima Derdowskiego.
Hieronim Derdowski wydrukował też u Buszczyńskiego swoje kolejne poematy w języku kaszubskim:
- Walek na jarmarku
- Kaszube pod Widnem
- Jasiek z kniei
Józef Buszczyński zmarł w 1887 roku i został pochowany na cmentarzu św. Jerzego.
 |
| Sylwester Buszczyński Sygnatura Rkp TN 1021/76 |
Drukarnie objął po nim jego syn Sylwester (urodzony w Poznaniu w 1855 roku), który już od 15 roku życia uczył się drukarstwa.
W 1890 roku drukarnia została przeniesiona z ul. Żeglarskiej 10 na ul. Mostową 37, a w 1901 na ul. Mostową 13, gdzie znajdował się też dom rodziny Buszczyńskich.
Sylwester Buszczyński dalej wydawał "Gazetę Toruńską" za co trafił nawet na miesiąc do pruskiego aresztu.
W końcu wydawanie "Gazety Toruńskiej" przekazał Janowi Brejskiemu, którego ściągnął do Torunia aż z Bochum, sam zaś skupił się na drukowaniu książek.
Jan Brejski w 1894 roku zostaje redaktorem naczelnym Gazety Toruńskiej, a w 1902 uruchamia własną drukarnię.
Sylwester Buszczyński dbał o wysoka jakośc swoich druków.
Sprowadził z Lipska maszyny drukarskie z napędem gazowym, zatrudnił najlepszych introligatorów, drukował na najlepszych gatunkach papieru
Sylwester Buszczyński specjalizował się zwłaszcza w wydawaniu książek do nabożeństwa.
Nakłady sięgały kilkudziesięciu tysięcy egzemplarzy.
Zachowane w zbiorach Książnicy egzemplarze wyróżniają się tłoczoną oprawą ze skóry i spinającymi je złoconymi metalowymi klamrami.
Innym wydawniczym sukcesem okazały się drukowane przez Sylwestra Buszczyńskiego elementarze.
Słynny "Toruński elementarz polski z obrazkami zastósowany do potrzeb dzieci uczących sie w szkołach tylko po niemiecku" ukazał się w kilkunastu wydaniach i rozszedł się w kilkuset tysiącach egzemplarzy po całym zaborze pruskim i wśród polskiej emigracji w Niemczech.
Drukarnia Sylwestra Buszczyńskiego zatrudniała 20 osób.
W 1933 roku zarządzanie drukarnią objął jego syn Sylwester Teodor Buszczyński.
Sylwester Buszczyński zmarł w 1940 roku i został pochowany na cmentarzu św. Jerzego.
Janina Kapuścińska
Drukarnia Buszczyńskich w Toruniu
Zeszyty Naukowe UMK, Nauki Humanistyczno - Społeczne, Zeszyt 7, Nauka o Książce, Tom 1 : 1962
str. 137 - 152
Sygnatura SIRr XXXVe/5
Tadeusz Zakrzewski
Józef Buszczyński (1823-1887)
Sylwester Buszczyński (1855-1940)
W: Wybitni ludzie dawnego Torunia ; str. 203-215
Toruń 1982
Sygnatura SIRr IIIA/3a
Janina Huppenthal
400 lat drukarstwa w Toruniu
Rocznik Toruński 4-5
Toruń 1970-1971
Sygnatura SIRr XXXVe/10
Alojzy Tujakowski
Z dziejów drukarstwa i piśmiennictwa na Pomorzu
400 lat drukarstwa w Toruniu
1569-1969
Toruń 1970
Sygnatura SIRr XXXVe/9
Wiktor Frąckowiak
Wydawnictwa z zakresu elementarnej nauki języka polskiego na Pomorzu Gdańskim w latach 1840-1920
Gdańsk 1977
Sygnatura SIRr XXVIII/5
Bronisława Woźniczka-Paruzel
Polski ruch wydawniczy w Prusach Zachodnich 1848-1914
Próba syntezy
Toruń 1993
Sygnatura XXXVe/25