Bogata przeszłość Torunia znajduje swoje odzwierciedlenie nie tyko w zabytkach.
Przyczyniła się również do powstania szeregu legend, podań i lokalnych opowieści.
Niezwykle barwne podania nieraz w kilku rożnych wersjach opowiadają o powstaniu toruńskich zabytków, o nazwie miasta, historię piernika, o toruńskich mieszczanach, bohaterach ludowych, popularnych zwierzętach.
Legendy przybierają często postać bajek dla dzieci.
Utrwalane są również w przekazach literackich w postaci wierszy czy powieści.
Mają olbrzymi wpływ na budowanie wspólnoty torunian, na krzewienie miejscowej tożsamości.
Dla turystów i osób spoza Torunia legendy są wizytówkami miasta i podnoszą jego atrakcyjność.
Każdy chce posmakować piernika, stanąć pod Krzywą Wieżą, pocałować żabę przy Flisaku.
Wszystkie te znane atrakcje Torunia są również bohaterami miejscowych podań.
Co więcej również w dzisiejszych czasach powstają nowe legendy miejskie.
Są to historie niezwykłe, dziwne, często przerażające, makabryczne, sensacyjne.
Stanowią element współczesnego folkloru miejskiego.
Przypominają nieco plotkę.
Rzadko są utrwalane w formie literackiej.
Nie służą bynajmniej promocji miasta.
Raczej budują atmosferę grozy.
W Toruniu dodatkową odrębną kategorię stanowią legendy uniwersyteckie.
Kanon toruńskich legend tworzy siedem podań, które każdy powinien znać:
1. podanie o powstaniu nazwy miasta
2. podanie o pochodzeniu toruńskich pierników
3. podanie o piernikach tzw. katarzynkach
4. podanie o flisaku, który uratował Toruń przed plagą żab
5. podanie o Krzywej Wieży
6. podanie o kucharzu Jordanie, dzięki któremu torunianie zburzyli krzyżacki zamek
7. podanie o złodzieju Szwedko, który z szubienicy zobaczył podchodzącą do Torunia armię szwedzką
W Książnicy Kopernikańskiej dostępnych jest bardzo dużo książek poświęconych legendom toruńskim.
Swoją ciekawość mogą zaspokoić zarówno dzieci jak i dorośli.
Poniżej przedstawiamy pozycje, z których można skorzystać w Informatorium.
Paulina Bobecka
Pierniki toruńskie w historii i w podaniach
Rocznik Toruński - Tom 39 - s. 15-42
Sygnatura SIRr II/18t.39
Marian Sydow
["...zachowają się tradycje w pamięci ludzi"]
W: Z trzeciego brzegu Wisły
s. 7-30
Sygnatura SIRr XXIXa/37
Piotr Grochowski
Na tropie smoka toruńskiego
W: Z trzeciego brzegu Wisły
s. 31-36
Sygnatura SIRr XXIXa/37
Maciej Miedziński
"Strzeż się tych miejsc.. ", czyli toruńskie historie grozy
Okolice. Rocznik Etnologiczny
Tom 6 - rok 2008 - s. 353-360
Sygnatura MAG 06158-2008
Monika Zaremba
O czym się plotkuje w mieście Kopernika? Toruńskie legendy miejskie
W: Toruń tam i z powrotem. Szkice z antropologi miasta
s. 147-156
Sygnatura SIRr VIII/T-162
Violetta Wróblewska
O toruńskich podaniach lokalnych
W: Do Torunia kupić kunia
s. 17-30
Sygnatura SIRr IX/33
Marjan Sydow
Najciekawsze osobliwości miasta Torunia
Toruń 1933
Sygnatura SIRr T-37
Wojciech Streich
Opowieść o toruńskim pierniku
Toruń 2003
Sygnatura SIRr XVI/65
Tadeusz Zakrzewski
Flisak Toruński
Projekty, realizacja, historia studzienki - pomnika
Toruńska legenda o flisackim skrzypku
Toruń 2003
Sygnatura SIRr XXXIIIb/70a
Tadeusz Petrykowski
Toruń niewiarygodny
Toruń 1983
Sygnatura SIRrXXXIIb/13
Benon Frąckowski
Ilustracje: Marek Zajko
Legendy toruńskie
Toruń 2006
Sygnatura SIRr XXXIIb/17b
Benon Frąckowski
Ilustracje: Małgorzata Patyk
Legendy i opowieści prawdziwe o Toruniu
Toruń 1997
Sygnatura SIRr XXXIIb/17c
Benon Frąckowski
Ilustracje: Małgorzata Patyk
Legendy i opowieści historyczne o Toruniu
Toruń 2003
Sygnatura SIRr XXXIIb/17a
Ella Hyciek
Legendy toruńskie
Toruń 1997
Sygnatura SIRr XXXIIb/27
Lucyna Sieciechowicz
Ilustrował: Antoni Uniechowski
Toruńska królewna
Warszawa 1962
Sygnatura SIRr XXXIIb/21
Toruńskie pierniki
Tekst: Bogusław Michalec
Ilustracje: Paweł Kołodziejski
Kraków 2012
Sygnatura SIRr XXXIIb/65
Wanda Chotomska
Ilustracje: Ewa Poklewska-Koziełło
Kareta z piernika
Łódź 2008
Sygnatura SIRr XXXIIb/51
Toruńskie pierniki
Przedsiębiorstwo Handlowo-Wydawnicze "Arystoteles"
Warszawa
Sygnatura SIRr XXXIIb/108
Małgorzata Korczyńska
Anna Tatarzycka-Ślęk
Ilustracje: Maria Raplewicz
Legendy toruńskie
Sygnatura XXXIIb/117
Maria Mamela
Zapomniane legendy toruńskie
Toruń 2013
Sygnatura SIRr XXXIIb/69
Lidia Bardijewska
Ilustracje: Ola Makowska
Toruńskie pierniki
Kielce 2013
Sygnatura SIRr XXXIIb/68
Franciszek Fenikowski
Ilustrowała: Maria Krysiak
Piernikowe miasto
Bydgoszcz 1989
Sygnatura SIRr XXXIIb/8
Hanna Łochocka
Ilustrowała; Anna Stylo-Ginter
Piernikowy rycerz
Warszawa 1983
Sygnatura SIRr XXXIIb/18