czwartek, 7 stycznia 2021

Zmarł Bernard Szymański z toruńskiego Podgórza

 



Zdjęcie Bernarda Szymańskiego

Zmarł Bernard Szymański (1937-2020), syn dzielnego Bajończyka Leona Szymańskiego, członek senior Towarzystwa Miłośników Torunia koła Podgórz w l. 1998-2002.

Stary rok skończył się dla ToMiTo smutno, w jednym dniu odeszło dwóch jego członków - 29 grudnia 2020 r. zmarł prof. Jan Tajchman, (architekt, konserwator zabytków) uhonorowany w 2001 r. „Złotym Astrolabium” i Bernard Szymański, zasłużony dla miasta mieszkaniec toruńskiego Podgórza.






Bernard Szymański z zawodu był ekonomistą, całe życie mieszkał z rodziną w Toruniu na lewobrzeżu, w Podgórzu. Urodził się w 1937 r. w Podgórzu w polskiej patriotycznej rodzinie Franciszki i Leona Szymańskich. Jego matka pochodziła z zasłużonej dla Podgórza kupieckiej rodziny Tylmanów.



Grób rodziny Szymańskich
Grób rodziny Szymańskich

Ojciec Leon był zasłużonym dla Wolnej Polski dzielnym Bajończykiem, bohaterem spod Białego Szańca (1915) i żołnierzem Błękitnej Armii Józefa Hallera, przybył do Torunia w 1920 r. Pan Bernard już go nie pamiętał, ojciec został zamordowany przez Niemców na Barbarce jesienią 1939 r. Bowiem był znanym podgórskim patriotą i społecznikiem, m.in. prowadził w mieście bibliotekę maryjną dostępną dla wszystkich. Fragment jej unikatowych zbiorów przechowywał pieczołowicie Pan Bernard.






Z jego rodziną do dziś kojarzy się podgórska kamienica – dom rodziny Bernarda Szymańskiego niegdyś przy ul. Kazimierza Pułaskiego 53 (ob. Poznańska 68).



Stara fotografia: kamienica, w której urodził się Bernard Szymański. Na parterze widoczny szyld sklepu z napisem "Leon Szymański"
Fotografia z prywatnej kolekcji rodziny Bernarda Szymańskiego

Zbierając materiały o ojcu Pana Bernarda miałam okazję i honor poznać Jego rodzinę. Wielokrotnie oglądałam pamiątki po tacie Pana Bernarda u niego w domu przy ul. Krętej 89. Przez ostatnie dekady mieszkał tam wraz z żoną (cenionym diabetologiem dr n. med. Elżbietą Szymańską), synem Przemysławem, synową i wnuczką. Poznałam także jego siostry, Marię Teresę Cieślak (zm. 2011) z Podgórza i Aleksandrę Szymańską z Bydgoszczy (jej męża i syna Marka, cenionych prof. med.) oraz córkę Jego siostry Stanisławy Majewskiej (zm. 2009) Iwonę Kosińską oraz rodzinę Jego brata Jerzego (zm. 2015), najstarszy brat Henryk był księdzem (zm. 2004).

Dzięki pomocy i życzliwości Pana Bernarda zebrałam materiały, dzięki którym powstał nowy biogram Leona Szymańskiego. Promocja Słownika Biograficznego Powiatu Toruńskiego, t. 4, w którym tekst się ukazał, odbyła się w Książnicy Kopernikańskiej 25 XI 2019. Na uroczystość przybyła licznie rodzina Bernarda Szymańskiego. Natomiast pamiątki rodzinne z Jego zbiorów można było obejrzeć w czasie okolicznościowej wystawy historycznej w Książnicy Kopernikańskiej od lutego do lipca minionego roku. Wystawie towarzyszył 27 II 2020 r. Wieczór Toruński – zorganizowany przez ToMiTo i Książnicę. Miałam okazję i dużą radość ponownie przypomnieć losy tej zacnej rodziny, w roku stulecia powrotu Pomorza i Torunia do Macierzy. Swój udział w tych poczynaniach miał także Pan Bernard.


Ulotka poświęcona Leonowi Szymańskiemu, zawiera zdjęcie żołnierza w mundurze, sztandar legionistów z Bayonne, dom rodziny Leona Szymańskiego, zdjęcia Bernarda Szymańskiego odwiedzającego mogiły pomordowanych na Barbarce, dyplom poświadczający otrzymanie przez Leona Szymańskiego Krzyża Niepodległości od Prezydenta RP za pracę w dziele odzyskania niepodległości z dnia 15 czerwca 1932 roku


Zdjęcie rzeźby: Golgota na cmentarzu w Podgórzu. Chrystus na krzyżu, poniżej trzy postacie
Golgota na cmentarzu w Podgórzu, foto. Mariusz Thomas

Warto także przywołać czasy owocnego działania Bernarda Szymańskiego i jego siostry Marii Teresy Cieślak (wraz z mężem) w Towarzystwie Miłośników Torunia koła Podgórz, którym kierowała Ludmiła Stadnicka-Kozłowska (zm. 2019). Jolanta Wasiewska, członek ToMiTo, wspomina, że udało się wówczas pozyskać środki na odrestaurowanie grupy rzeźbiarskiej Golgota, (nazywanej także Kalwarią, czy grupą Ukrzyżowania). Stanęła ona 1911 r. na starym cmentarzu katolickim w Podgórzu, (ob. to nekropolia parafii p.w. śś. Piotra i Pawła przy ul. Poznańskiej 104), w miejscu kościoła św. Anny, (który już nie istnieje).

Na kamiennym cokole znajdują się rzeźby, wykonane we Francji, a sam cokół wykonał podgórski rzemieślnik Julian Wykrzykowski. Ta unikatowa kompozycja powstała z inicjatywy ks. Józefa Domachowskiego proboszcza podgórskiej parafii. Znaczne środki finansowe na realizację tej kalwarii przeznaczyli dziadkowie Bernarda Szymańskich ze strony mamy, rodzina Tylmanów z Podgórza. Na początku XXI w. dzięki działaniom ToMiTo, pozyskano z Urzędu Miasta Torunia i od Miejskiego Konserwatora Zabytków, środki na odrestaurowanie tego zespołu architektoniczno–rzeźbiarskiego. Było to możliwe dzięki zaangażowaniu wnuków Tylmanów, w tym i Bernarda Szymańskiego.



Zdjęcie Bernarda Szymańskiego

Na tym historycznym cmentarzu podgórskim spocznie w grobie rodzinnym Bernard Szymański, uroczystości pogrzebowe odbędą się 8 stycznia 2021 r., rozpocznie je Msza Św. żałobna w kościele p.w. Błogosławionego ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego przy ul. Szubińskiej 15.

dr Katarzyna Tomkowiak