Bartosz Drzewiecki
Katarzyna Pękacka-Falkowska
Historia Parku Miejskiego w Toruniu
(1817 / 1818 - 1939)
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Toruń 2012
Sygnatura SIRr VII/T-58a
Jest to kompleksowe opracowanie historii Parku Miejskiego w Toruniu, niezwykle kompendium wiedzy na temat terenów zielonych w Toruniu w XIX i XX wieku.
Autorzy przeprowadzili niezwykle staranna kwerendę w Archiwum Państwowym w Toruniu, wykorzystali dostępne opracowania, prasę z epoki, fotografie z prywatnych kolekcji.
Od razu wprowadzają ważne rozróżnienie na Park Cegielnia (Ziegelei Park) i Lasek Cegielnia (Ziegelei Wäldchen).
Park Cegielnia powstał na przełomie 1817/1818 roku za sprawa nadburmistrza Gottlieba Melliena.
Znajdował się na zachód od dzisiejszego Parku Miejskiego.
Jest to obszar dziś zupełnie zapomniany, dlatego opis Parku Cegielnia to jak spacer po zaginionym mieście.
Na terenie parku od samego początku funkcjonowała gospoda i kręgielnia.
Autorzy bardzo szczegółowo opisują lokalizacje Parku Cegielnia oraz kolejne etapy jego zagospodarowania.
Szczególnie rozrosła się gospoda, która z czasem przekształciła się w kompleks gastronomiczno-taneczny - słynna Restauracja "Cegielnia".
Zamkniecie restauracji nastąpiło w 1934 roku.
Natomiast Lasek Cegielnia powstał około 1880 roku zgodnie z planem zagospodarowania miejskiego radcy budowlanego Juliana Rehberga.
Jego teren miał charakter leśny i półdziki.
Dziś obszar ten pokrywa się Parkiem Miejskim .
Autorzy wiele miejsca poświecili odkrywaniu tajemnic Parku i Lasku Cegielnia.
Opisuję pojawiające się na ich terenie budynki i obiekty, analizują układ dróg i ścieżek wewnętrznych.
Odkrywają tajemnice nie istniejących już dziś obiektów takich jak Pawilon na Wzgórzu Wilhelma czy Pawilonu Tilka.
Szczególnie pasjonująca jest historia pomników, które znajdowały się na terenie Cegielni, taki jak:
- Pomnik konny Fryderyka Wielkiego (drewniany)
- Pomnik Germanii - Pomnik Schmiedeberga (drewniany)
- Ławka Schillera
- Pomnik Stanisława Moniuszki
- Pomnik ku czci Poległych Żołnierzy Wojsk Balonowych
Na podkreślenie zasługuje fakt bogatej dokumentacji kartograficznej i fotograficznej dołączonej do opracowania.
Jest to w sumie ponad dwieście map, planów, projektów budowlanych, starych fotografii i pocztówek, które są często jedynymi śladami po nietrwałej odwodowej zabudowie.
Gorąco polecamy wszystkim miłośnikom tajemnic Torunia.