Podcast o książce "Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna. Jan, Antoni i Irena Piotrowiczowie"

Dział Informacyjno-Biblograficzny Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu zaprasza Państwa do wysłuchania 19 odcinka podcastu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”.

Podcast poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

Dziś polecamy Państwu  książkę "Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna. Jan , Antoni i Irena Piotrowiczowie".

Autorką książki jest Anna Soborska-Zielińska – starszy kustosz w Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Chełmnie.

Książka "Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna” zdobyła nagrodę specjalną w kategorii Kultura w III Konkursie o Nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla Najlepszej Książki o Tematyce Regionalnej.

Anna Soborska-Zielińska jest autorką i współautorką wielu innych cenionych publikacji, poświęconych Chełmnu.

W 2019 roku Anna Soborska-Zielińska otrzymała od Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego medal Hereditas Saeculorum w uznaniu szczególnych osiągnięć związanych z opieką nad zabytkami i ochroną zabytków.

Bohaterami książki  są Jan, Antoni i Irena Piotrowiczowie.

Rodzina Piotrowiczów odegrała duża rolę w kształtowaniu kultury artystycznej Chełmna, Ziemi Chełmińskiej, Pomorza i Kujaw.

Ich twórczość wpisywała się w nurt XIX–wiecznego malarstwa religijnego, nawiązując do popularnego wówczas nazarenizmu.

Jan Piotrowicz malował wyłącznie obrazy o tematyce religijnej, Antoni malował także portrety, pejzaże, martwą naturę i sceny rodzajowe.

Jan Piotrowicz specjalizował się w pracach stolarskich, snycerskich i pozłotniczych, Antoni w malarstwie artystycznym.

Antoni Piotrowicz mimo dobrej edukacji artystycznej nie podejmował, poza portretami, samodzielnych tematów malarskich.

Większość jego prac to kopie wzorowane na znanych i cenionych malarzach włoskich, niemieckich i polskich.

Jan i Antoni Piotrowiczowie zajmowali się również konserwacją starych, zniszczonych obrazów i ołtarzy.

Jan Piotrowicz przeprowadził prace malarsko-pozłotniczo-restauratorskie w 15 kościołach, Antoni zaś w 22 świątyniach.

Niewielki dorobek artystyczny pozostawiła Irena Piotrowicz, ze względu na swoją przedwczesną śmierć.

Transkrypcja

Podcast o książce "Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna. Jan, Antoni i Irena Piotrowiczowie"

 Dzień dobry

 Zapraszam Państwa do wysłuchania 19 odcinka podcastu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, który poświęcony jest najciekawszym książkom, dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

 Nazywam się Grzegorz Barecki i jestem pracownikiem Działu Informacyjno-Bibliograficznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

 Dział ten zajmuje się między innymi:

•          pieczą nad księgozbiorem regionalnym, 

•          udostępnianiem książek i czasopism z terenu Kujaw i Pomorza, 

•          udzielaniem informacji o naszym regionie.

 W Informatorium zgromadziliśmy kilka tysięcy książek i czasopism poświęconych regionowi kujawsko-pomorskiemu.

 Na dzisiejszym spotkaniu chciałbym polecić Państwu książkę "Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna. Jan, Antoni i Irena Piotrowiczowie".

 Autorką książki jest Anna Soborska-Zielińska – starszy kustosz w Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Chełmnie.

 Książka "Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna” zdobyła nagrodę specjalną w kategorii Kultura w III Konkursie o Nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla Najlepszej Książki o Tematyce Regionalnej.

 Książka została wydana w 2023 roku przez Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Chełmnie.

 

Anna Soborska-Zielińska jest autorką i współautorką wielu innych cenionych publikacji, poświęconych Chełmnu:

 

·         - 160 lat chełmińskich wodociągów : 1842-2002

·         - Chełmińskie pomniki i tablice pamiątkowe

·         - Chełmno miastem zabytków i zieleni

·         - Chełmno zabytkami malowane

·         - Kościół Świętych Piotra i Pawła w Chełmnie

·         - Parki i ogrody Chełmna

·         - Z dziejów gminy żydowskiej w Chełmnie

 

Na szczególne wyróżnienie zasługuje jej książka „Chełmno i jego mieszkańcy na startej fotografii” wydana w 2014 roku.

 Był to album, w którym zgromadzono i starannie opracowano stare fotografie Chełmna pochodzące ze zbiorów Muzeum Ziemi Chełmińskiej, z archiwów, bibliotek i prywatnych kolekcji.

 Fotografie pochodziły z przełomu XIX i XX wieku.

 Każda fotografia posiadała szczegółowy opis, a także rzetelną informację na temat wydarzeń i osób oraz ich znaczenia w dziejach Chełmna.

 Opisy często wykraczały poza zakres chronologiczny, co pozwalało na powiązanie fotografii z teraźniejszością.

 Dodatkowo w książce obszernie została omówiona historia fotografii w Chełmnie

 W 2019 roku Anna Soborska-Zielińska otrzymała od Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego medal Hereditas Saeculorum w uznaniu szczególnych osiągnięć związanych z opieką nad zabytkami i ochroną zabytków.

 

Bohaterami książki „Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna” są Jan, Antoni i Irena Piotrowiczowie.

 Pozostawili oni trwały ślad w historii Chełmna.

 Malarstwo religijne, które wyszło spod ich pędzla, trafiło do kościołów Ziemi Chełmińskiej, Pomorza, Kujaw i Wielkopolski.

 Ich działalność przypadała na lata 1858 – 1923.

 W omawianym okresie Chełmno urosło do 11 tysięcy mieszkańców, podczas gdy pobliski Toruń liczył ich 29 tysięcy.

 Był to trudny czas dla Polaków pod względem narodowościowym, religijnym i kulturowym.

 Na okres ten przypadło nasilenie germanizacji, kulturkampf, I wojna światowa, ale również odzyskanie przez Polskę niepodległości i powrót w 1920 roku Chełmna do macierzy.

 Chełmno w okresie zaboru pruskiego pozostało ośrodkiem o silnych polskich tradycjach, ważnym dla szkolnictwa i życia religijnego, z rozwijającym się rzemiosłem, kulturą i sztuką.

 W swojej książce Anna Soborska-Zielińska zebrała materiały ikonograficzne, jak i biograficzne dotyczące działalności trzech pokoleń Piotrowiczów.

 Wydaniu książki towarzyszyła wystawa czasowa „Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna” otwarta 15 grudnia 2023 roku w Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Chełmnie.

 

Książka „Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna” stosownie do tytułu dzieli się na trzy części.

 Rozdział I – Jan Piotrowicz 1832-1906

 Rozdział II – Antoni Piotrowicz 1869-1923

 Rozdział III – Irena Piotrowicz 1900-1923

 

Część I - Jan Piotrowicz

 Jan Piotrowicz urodził się w 1832 roku w Chełmnie.

 W 1858 roku oficjalnie otworzył w Chełmnie swoją pracownię.

 W prasowym ogłoszeniu polecał się jako malarz wykonujący obrazy na chorągwiach, ołtarzach, ścianach oraz jako malarz pokojowy.

 Prowadził również w kościołach prace pozłotnicze oraz renowacje.

 Pracował w kościołach w Pluskowęsach, Nowem, Chełmnie, Grucznie, Zieleniu, Wudzynie, Orzechowie, Kurzętniku, Świeciu, Płochciniu, Rożentalu, Lubawie, Biskupicach, Wielkim Komorsku.

 W kościołach tych odnawiał i pozłacał, ołtarze, kaplice, ambony, rzeźby, ramy obrazów, ławki, ściany, konfesjonały.

 Malował nowe obrazy do ołtarzy i na chorągwiach.

 Przeprowadzał konserwacje starych obrazów i portretów trumiennych.

 Szczególnie bliski był Janowi Piotrowiczowi kult Matki Bożej Bolesnej Chełmińskiej.

 W 1894 roku namalował obraz przedstawiający wizerunek Matki Bożej Bolesnej, znajdujący się obecnie w muzeum klasztornym Sióstr Miłosierdzia w Chełmnie.

 Jan Piotrowicz zmarł w Chełmnie w 1906 roku w wieku 74 lat.

 Z żoną Anastazją miał 13 dzieci.

 Nieznane są fotografie Jana i Anastazji, natomiast w zbiorach Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy znajduje się obraz Antoniego Piotrowicza z 1900 roku „Portret starca”, który mógł być podobizną jego ojca Jana Piotrowicza.

 

Część II – Antoni Piotrowicz

 Urodził się w 1869 roku.

 Antoni Piotrowicz odziedziczył talent po ojcu.

 Pod jego kierunkiem uczył się pracy pozłotniczej, malarskiej i rzeźbiarskiej.

 Specjalizował się w malarstwie religijnym i portretowym.

 Był znanym portrecistą i kopistą.

 Jego pierwszymi pracami były portrety.

 Najstarszym znanym jego obrazem jest portret dziecka - czteroletniej Władysławy Biberstein-Zawadzkiej z Torunia z 1890 roku.

 W 1891 roku wspólnie z ojcem odnawiał ołtarz w kościele klasztornym Sióstr Miłosierdzia w Chełmnie.

 Namalował wówczas dwa obrazy do ołtarza w tym największy przedstawiający adorację Matki Bożej Niepokalanej przez patronów kościoła św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelistę.

 Ojciec specjalizował się w pracach snycerskich i pozłotniczych, Antoni w pracach malarskich.

 Razem odnawiali kościoły w Chełmnie, Płochocinie, Rożentalu, Lubawie, Biskupicach.

 W latach 1898-1899 wyjechał zagranicę, żeby doskonalić swój warsztat.

 Uczył się u mistrzów w Monachium, Wiedniu, Budapeszcie, wreszcie we Włoszech w Wenecji, Turynie, Florencji, Rzymie i Neapolu.

 Pamiątką po studiach zagranicznych jest obraz „Koloseum”.

 Po powrocie z zagranicy w 1900 roku wziął ślub w Lubawie z Leokadią Gołaszewską.

 Małżonkowie doczekali się trójki dzieci Ireny, Alfonsa i Wandy.

 Niestety jedyny syn zmarł zaraz po narodzinach.

 Żona zmarła mu już w 1906 roku w wieku zaledwie 28 lat.

 W 1901 roku Antoni Piotrowicz otworzył w Chełmnie własną pracownię.

 W ogłoszeniu prasowym w Gazecie Grudziądzkiej informował, że „przyjmuje wszelkie roboty malarskie, pokoi lepszych nie wyłączając, mianowicie portrety pod gwarancją podobizny, obrazy świętych pańskich i obrazy historyczne, podejmuje się także odnowienia starych obrazów i malowideł, dalej przyjmuje odrestaurowanie kościołów w każdym stylu, pozłocenie i rzeźbienie ołtarzy i obrazów noszonych oraz chorągwi, udzielał także lekcji rysowania i malowania”.

 W latach 1901-1911 Antoni Piotrowicz już samodzielnie odnawiał kościoły w Boleszynie, Boluminku, Łęgu, Sępolnie Krajeńskim, Śliwicach, Osieku, Podgórzu, Chełmnie, Wielu, Wielkim Komorsku, Karsinie, Złotorii, Toruniu, Bysławiu, Wielkim Mędromierzu, Koźminie Wielkopolskim, Lutogniewie.

 Wykonywał malaturę ścian kościołów, malował dla nich obrazy, przeprowadzał renowacje obrazów, wykonywał polichromie, odnawiał ołtarze, wykonywał transparenty z wizerunkami papieży, przemalowywał obrazy.

 W Toruniu w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Antoni odnowił trzy ołtarze.

 Spod jego pędzla wyszedł znajdujący się w tym kościele obraz Matki Bożej Niepokalanej.

 Doskonałe umiejętności, które nabył, podróżując po Europie, kształcąc się u znanych włoskich artystów, spowodowały, że powierzano mu wiele prac w świątyniach, które wymagały dużego doświadczenia, umiejętności dobrania odpowiedniego dzieła do charakteru wnętrza.

 W 1904 roku Antoni Piotrowicz zakupił w centrum Chełmna piękną kamienicę.

 Fakt nabycia reprezentacyjnego domu w należącym do Prus Chełmnie, odbił się szerokim echem w prasie polskiej.

 Piotrowicz sam udekorował kamienicę licznymi malowidłami w stylu secesji.

 W latach 1905-1907 działało w Chełmnie atelier fotograficzne Antoniego Piotrowicza.

 W 1911 roku kupił wygodną willę otoczoną ogrodem.

 Po 1911 roku Piotrowicz malował coraz więcej obrazów na zamówienie osób prywatnych.

 Były wśród nich bardzo modne wówczas kopie znanych obrazów, często o tematyce religijnej.

 Malował też portrety, pejzaże, sceny rodzajowe, weduty, martwe natury, konie, obrazy historyczne i patriotyczne.

 Co ciekawe Antoni Piotrowicz nie podjął się wykonania żadnego widoku Chełmna.

 Obrazy, które tworzył były w większości kopiami znanych i cenionych malarzy niemieckich, włoskich i hiszpańskich.

 Antoni Piotrowicz zajmował się również kształceniem uczniów w dziedzinie malarstwa artystycznego, rysunku i pozłotnictwa.

 Nauka trwała cztery lata.

 W czasie nauki uczniowie mieszkali u swego mistrza.

 Antoni Piotowicz był cechmistrzem Cechu Malarzy, Lakierników i Pozłotników w Chełmnie, prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, radnym Rady Miasta od 1921 roku.

 W 1922 roku ożenił się ponownie z Bronisławą Liberą, z którą miał dwoje dzieci Helenę i Henryka.

 Antoni Piotrowicz zmarł w 1923 roku na gruźlicę,  podobnie jak wcześniej jego córka Irena.

 Był postacią barwną i nietuzinkową.

 Był uzdolniony muzycznie i plastycznie.

 Ubierał się  oryginalnie, jak przystało na artystę.

 Tworzył niezwykły koloryt Chełmna.

 Jego sztuka przeżyła jego samego i ubogaca wiele świątyń, domów prywatnych i muzeów.

 

Część III – Irena Piotrowicz

 Irena Piotrowicz była najstarszą córką Antoniego Piotrowicza.

 Urodziła się w 1900 roku.

 Malarstwa uczyła się od ojca.

 Znamy sześć sygnowanych przez nią obrazów, które podobnie jak u ojca są kopiami innych artystów.

 Jej portret Tadeusza Kościuszki przechowywany jest w Muzeum Ziemi Chełmińskiej.

 W Muzeum znajduje się również jej obraz „Słoneczniki”, będący kopią dzieła Nathaniela Sichela.

 W Zgromadzeniu Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo w Chełmnie znajduje się jej obraz pod tytułem „Uzdrowienie chorych” według pierwowzoru Antoniego Oleszczyńskiego.

 Ojciec pokładał duże nadzieje w jej talencie malarskim.

 Niestety zmarła przed nim bardzo młodo, zaledwie w wieku 23 lat.

 Przyczyną śmierci była gruźlica.

 

Bardzo polecam lekturę książki „Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna. Jan, Antoni i Irena Piotrowiczowie”.

 Rodzina Piotrowiczów odegrała duża rolę w kształtowaniu kultury artystycznej Chełmna, Ziemi Chełmińskiej, Pomorza i Kujaw.

 Ich twórczość wpisywała się w nurt XIX–wiecznego malarstwa religijnego, nawiązując do popularnego wówczas nazarenizmu.

 Jan Piotrowicz malował wyłącznie obrazy o tematyce religijnej, Antoni malował także portrety, pejzaże, martwą naturę i sceny rodzajowe.

 Wiemy o 20 wykonanych przez niego portretach.

 Jan Piotrowicz specjalizował się w pracach stolarskich, snycerskich i pozłotniczych, Antoni w malarstwie artystycznym.

 Antoni Piotrowicz mimo dobrej edukacji artystycznej nie podejmował, poza portretami, samodzielnych tematów malarskich.

 Większość jego prac to kopie wzorowane na znanych i cenionych malarzach włoskich, niemieckich i polskich.

 Kopie te reprezentują jednak wysoki poziom artystyczny.

 Jan i Antoni Piotrowiczowie zajmowali się również konserwacją starych, zniszczonych obrazów i ołtarzy.

 Jan Piotrowicz przeprowadził prace malarsko-pozłotniczo-restauratorskie w 15 kościołach, Antoni zaś w 22 świątyniach.

 Prace Piotrowiczów zachowały się w licznych kościołach, muzeach i zbiorach prywatnych.

 Największą kolekcją dysponuje Muzeum Ziemi Chełmińskiej.

 Znajduje się w nim 16 obrazów i jedna płaskorzeźba.

 Niewielki dorobek artystyczny pozostawiła Irena Piotrowicz, ze względu na swoją przedwczesną śmierć.

 

Książkę „Trzy pokolenia artystów malarzy z Chełmna” uzupełnia bardzo cenny wykaz prac Jana, Antoniego i Ireny Piotrowiczów.

 Opracowanie jest bogato ilustrowane, zawiera aż 161 fotografii.

 Na kartach książki możemy obejrzeć reprodukcje obrazów Piotrowiczów, fotografie rodzinne, stare pocztówki z widokami Chełmna, ogłoszenia prasowe, zdjęcia wnętrz odrestaurowanych przez nich kościołów, odnowione przez nich obrazy i ołtarze.

 

Był to kolejny odcinek cyklu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, w którym prezentuję najciekawsze książki związane z naszym regionem.

 Wszystkie one są dostępne w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu przy ul. Słowackiego 8.

 Dziękuję za uwagę i pozdrawiam serdecznie.