Maria Skiwska
Mennonici na terenie Basenu Grudziądzkiego w XVI - XVIII wieku
Wydawca:
Koło Miłośników Dziejów Grudziądza
Klub "Centrum" Spółdzielni Mieszkaniowej
Grudziądz 2012
Sygnatura SIRr VIb/3-21
Polecane opracowanie to praca magisterska Marii Skiwskiej obroniona
na Wydziale Nauk Historycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Książka dotyczy kolonizacji mennonickiej na terenie Basenu Grudziądzkiego.
Basen Grudziądzki to obszar między miejscowościami: Gogolin, Zakurzewo, Sartowice i Krusze.
Mennonici to odłam anabaptystów, którego założycielem był reformator z Fryzji w Holandii Menno Simonis (1498-1559).
Byli prześladowani przez innych protestantów i dlatego przenosili się od XVI wieku do Rzeczypospolitej, gdzie nazywano ich olędrami.
Zasłynęli u nas jako znawcy sposobów walki z powodziami, specjaliści w odwadnianiu terenów podmokłych i eksperci w regulacji rzek.
Osiedlali się wzdłuż dolnego biegu Wisły.
Chronologicznie książka obejmuje trzy stulecia - od 1565 do 1773 roku.
Autorka dokładnie opisała aż 42 olęderskie osady.
Autorka zbadała geografię osadnictwa, liczebność osad mennonickich oraz okresy nasilenia i osłabienia kolonizacji olęderskiej.
Maria Skiwska przeanalizowała również kontrakty osadnicze i szczególne regulacje osadnictwa na"prawie holenderskiem".
Interesujący jest opis szkolnictwa olęderskiego i życia religijnego gmin mennonickich.
Z opracowania dowiemy się jakie korzyści przyniosła kolonizacja właścicielom ziemskim, a jakie osadnikom.
Bardzo ciekawy jest rozdział poświęcony wsi mennonickiej, architekturze olęderskiej, stylowi życia mennonitów.
Autorka dokonała inwentaryzacji gospodarstw mennonickich, ustalenia ilości posiadanego inwentarza i stanu budynków.
Rozważania kończy przedstawienie relacji miedzy olędrami a królami Rzeczypospolitej, biskupami chełmińskimi, duchowieństwem katolickim, miejscowa szlachtą i resztą polskiego społeczeństwa.
Autorka zamieściła w pracy wiele mapek, które ilustrują osadnictwo mennonickie.
Szczegółowe informacje ujęte zostały w rozmaitych zestawieniach tabelarycznych.
Gorąco polecamy.