środa, 31 stycznia 2018

Tomasz Sylwiusz Ceran - "Szmalcówka"

 



rysunek otwartej książki

Tomasz Sylwiusz Ceran

"Szmalcówka"
Historia niemieckiego obozu w Toruniu (1940-1943) na tle ideologii nazistowskiej

Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej
Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Gdańsku

Bydgoszcz - Gdańsk 2011

Sygnatura SIRr VIb/8-58



"Szmalcówka" to nazistowski obóz przesiedleńczy i "pracy wychowawczej", mieszczący się na skrzyżowaniu ulic Kozackiej i Grudziądzkiej.

Obóz działał od listopada 1940 do 18 lipca 1943 roku.

Jego nazwa wzięła się z lokalizacji obozu w przedwojennej fabryce smalcu i oleju.

Nie był obozem zagłady bezpośredniej - więźniowie (zwłaszcza dzieci) umierali z powodu głodu, mrozu, chorób zakaźnych i sadyzmu niemieckich wartowników.

W obozie zginęło 317 dzieci, w tym 189 z nich miało trzy lata i mniej.

Polecana książka stanowi pierwszą monografię poświęcona dziejom "Szmalcówki".

Autor oparł się przede wszystkim na materiałach ze śledztwa prowadzonego przez Okręgową Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Bydgoszczy Delegaturę w Toruniu w latach 1968-1976 i Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku w latach 2005-2010.

Działalność obozu była przykładem realizacji polityki "odpolszczenia" (entpoloniesirung) Pomorza.

Opracowanie zostało podzielone na pięć rozdziałów:

  1. Światopoglądowa krucjata
  2. Odpolszczenie (Entpolonisierung) "niemieckich Prus"
  3. Za bramą "Szmalcówki"
  4. "Lekcja pracy, czystości i dyscypliny..."
  5. Zamknięta historia?

Książka zawiera również imienny rejestr 515 osób zmarłych w obozie.