czwartek, 17 lutego 2022

Katarzyna Pękacka-Falkowska - Dżuma w Toruniu w trakcie III wojny północnej

 



Rysunek otwartej książki

Katarzyna Pękacka-Falkowska

Dżuma w Toruniu w trakcie III wojny północnej

Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

Lublin 2019

Sygnatura SIRr XXVI/33

 


W trakcie III wojny północnej (1700-1721), kiedy to przez ziemie polskie przetaczały się armie szwedzkie, rosyjskie i saskie, Rzeczpospolitą nawiedziła wielka epidemia dżumy.

Prawdopodobnie dżumę zawlekły do polski wojska szwedzkie, które wkroczyły na nasze ziemie w 1701 roku.

Dżuma rozprzestrzeniła się również na inne kraje Europy.

Wygasła dopiero w 1722 roku w Marsylii.

Rozprawa Katarzyny Pękackiej-Falkowskiej poświęcona jest przebiegowi epidemii dżumy w Toruniu.

Rozważania na temat dżumy ujęte są bardzo szeroko, jako badania nad społecznym faktem całościowym.

Oznacza to, ze obejmują wiele aspektów zjawiska - prawny, gospodarczy, religijny, socjologiczny, demograficzny, medyczny, polityczny.

Wielka epidemia moru miała swoje kulminacje w Toruniu w latach 1708 oraz 1710/1711.

Rozprawa oparta jest na bardzo bogatej kwerendzie źródłowej, w której wykorzystano materiały rękopiśmienne, ikonografię oraz druki z epoki.

Szczególnym rodzajem źródła są zestawienia pomorków pochowanych w latach 1708 i 1710 w ramach środków tzw. funduszu dżumowego toruńskiego lazaretu.

Praca składa się z trzech części.

W części pierwszej zaprezentowana dokładną kronikę wydarzeń związanych z nadejściem, przebiegiem i wygasaniem epidemii.

W części drugiej poddano analizie cztery szczegółowe zagadnienia:

  • religijność czasu zarazy
  • troska o chorych (działalność lazaretu miejskiego i Pest-Cassy - kasy morowej)
  • troska o zmarłych (pogrzeby, masowe pochówki, straty demograficzne)
  • strach przed epidemiami

Część trzecią książki tworzy aneks zawierający źródła i materiały do historii zaraz w Toruniu wczesnonowożytnym.

Aneks dzieli się na część narracyjną (teksty źródłowe) oraz na część demograficzną (zestawienia tabelaryczne)