Eugeniusz Przybył
Toruń okupacyjny wrzesień 1939-styczeń 1945 w dzienniku malarza i bibliofila
z rękopisu wydali i opracowali Janusz Tondel, Roman Tondel
Wydawcy:
Polskie Towarzystwo Historyczne
Towarzystwo Miłośników Torunia
Toruń 2019
Sygnatura SIRr VIII/T-209
Eugeniusz Przybył urodził się w Łodzi w 1884 r., zmarł w Toruniu w 1965 r.
Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Florencji, Paryżu.
W 1920 r. przeniósł się do Torunia, gdzie został nauczycielem rysunków.
Był działaczem Konfraterni Artystów, Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, Towarzystwa Bibliofilów im. J. Lelewela, Związku Polskich Artystów Plastyków.
W czasie okupacji skutecznie ochronił przed zniszczeniem swój książkowy i artystyczny dobytek.
Po wojnie został pracownikiem akademickim na Wydziale Sztuk Pięknych UMK.
Dziennik Eugeniusza Przybyła obejmuje 46 zeszytów, oprawionych przez samego autora, i liczących od 60 do 150 kartek.
Zapiski obejmują okres od 1 września 1939 roku do 31 stycznia 1946 roku.
Autor robił notatki codziennie, również w niedziele i święta.
Dziennik jest źródłem informacji o życiu codziennym mieszkańców Torunia w okresie niemieckiej okupacji.
Walorem dziennika jest wartki styl literacki.
Drukiem wydano najciekawsze fragmenty dziennika z lat wojny.
Poruszane tematy obejmują:
- strategię przetrwania,
- początki okupacji,
- represje,
- problemy bytowe,
- wyprzedaż sprzętów domowych,
- mieszkanie,
- wyżywienie,
- niemieckich sublokatorów,
- ulice i sklepy,
- zmiany w architekturze,
- brak znajomych twarzy na ulicach,
- restauracje i kawiarnie,
- niemieckie imprezy,
- leki, obawy, nudę i samotność,
- życie towarzyskie,
- politykę,
- bibliofilstwo,
- miraże, bajki, plotki,
- opisy przyrody,
- ostatnie lata i miesiące wojny.