poniedziałek, 16 maja 2022

Izabela Mazanowska - Mniszek miejsce niemieckich zbrodni na Pomorzu w 1939 roku

 



Rysunek otwartej książki

Izabela Mazanowska
wstęp Tomasz Chinciński

Mniszek
Miejsce niemieckich zbrodni na Pomorzu w 1939 roku
Przewodnik

Wydawcy:
Muzeum Stutthof w Sztutowie
dla Oddziału - Muzeum Piaśnickie w Wejherowie 

Wejherowo 2019

Sygnatura SIR VIb/8-81


Pomiędzy Grudziądzem a Świeciem w lesie obok miejscowościach Mniszek i Grupa Niemcy popełnili jedną z największych zbrodni w 1939 roku.

Od września do grudnia dokonano tu egzekucji kliku tysięcy osób.

Byli wśród nich Polacy i Żydzi. pochodzący z powiatu grudziądzkiego i świeckiego.

Wśród zamordowanych byli przedstawiciele polskiej elity: prawnicy, nauczyciele, duchowni, kupcy, ziemianie.

Szczególne miejsce wśród zamordowanych zajmują pacjenci Zakładu Psychiatrycznego w Świeciu.

Sprawcami zbrodni byli Niemcy z Rzeszy - funkcjonariusze SS oraz miejscowi Niemcy pomorscy zorganizowani w oddziały Selbstschutzu.

Selbstschutz w praktyce odgrywał szczególnie aktywną rolę w eksterminacji Polaków z Pomorza.

Akcja była zaplanowana jeszcze przed wojną, kiedy to sporządzono listy proskrypcyjne.

W praktyce we wrześniu aresztowania Polaków przez ich miejscowych Niemców w wielu miejscowościach przybrały żywiołowy i oddolny charakter.

Egzekucje były dokonywane na terenie dawnej żwirowni koło Mniszka i Grupy.

W 1944 roku Niemcy rozkopali masowe groby i spalili ciała zamordowanych.

Stąd większość ofiar zbrodni pozostaje bezimienna.

Liczbę zamordowanych szacuje się na 10-12 tysięcy osób w Mniszku i dalsze 6,5 tysiąca w Grupie.

W przewodniku opisano "Mniszek miejsce niemieckich zbrodni na Pomorzu w 1939 roku".

Opisano miejsca pamięci poświęcone:

  • mieszkańcom Świecia i powiatu
  • pacjentom i personelowi Szpitala Psychiatrycznego w Świeciu
  • mieszkańcom Bydgoszczy
  • mieszkańcom Grudziądza i powiatu
  • mieszkańcom Chełmna i Powiaty
  • jeńcom radzieckim, francuskim, angielskim
  • bestialsko pomordowanym dzieciom
  • żołnierzom polskim
  • nauczycielom
  • Żydom
  • księżom i misjonarzom

Osobny rozdział dotyczy miejsca pamięci w Grupie.