piątek, 24 lutego 2023

Pomorze czy Toruń?

 


rysunek otwartej książki

Pomorze czy Toruń?
O siedzibie władz wojewódzkich rozstrzygnąć musi interes całego Pomorza

Wydawca: Komitet Obywatelski m. Bydgoszczy

Bydgoszcz 1937

Sygnatura SIRr  XXIII/7



1 kwietnia 1938 roku granice województwa pomorskiego powiększyły się w stosunku do granic administracyjnych określonych w 1920 roku.

Do województwa pomorskiego włączono wówczas 6 powiatów z województwa poznańskiego i 4 powiaty z województwa warszawskiego.

Częścią Wielkiego Pomorza stały się Bydgoszcz i Inowrocław.


mapa Wielkiego Pomorza

Zanim doszło do utworzenia Wielkiego Pomorza region przeżył spór na temat stołeczności powiększonego województwa.

Toruń – dotychczasowa siedziba wojewody – był miastem mniejszym niż Bydgoszcz (największy ośrodek przemysłowy województwa).

Do stolicy województwa aspirowała również bardzo szybko rosnąca portowa Gdynia – w dłuższej perspektywie przewidywana na stolicę województwa.

W Bydgoszczy najznamienitsi obywatela miasta utworzyli Komitet Obywatelski, którego nakładem w 1937 roku ukazało się opracowanie przedstawiające argumenty za kandydaturą Bydgoszczy.

Okładka Książki. Napis; Pomorze czy Toruń? O siedzibie wladz wojewódzkich rozstrzygnąć musi interes całego Pomorza. Nakładem Komitetu Obywatelskiego miasta Bydgoszczy
Foto: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
 https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/50643

Bydgoszczanie wystąpili z polemiką wobec opracowania przygotowanego wcześniej w Toruniu: "Toruń w granicach Wielkiego Pomorza : Kilka uwag w sprawie siedziby Władz Państwowych Województwa Pomorskiego" - wydawca: Komitet Obywatelski m. Torunia, Toruń 1937, (Sygnatura SIRr XXIII/8).

Autorzy opracowania przedstawili również wiele argumentów na korzyść Bydgoszczy:

  • centrum geograficzne Pomorza (geograficzne i komunikacyjne)
  • tętno życia (przemysłowego, handlowego, demograficznego, oświatowego, społecznego, sportowego)
  • kultura i polskość Bydgoszczy (liczba Niemców w Bydgoszczy spadła od 1919 roku z 83% do 7,4%)
  • Bydgoszcz jest gotowa, by stać się siedzibą władz wojewódzkich (mnóstwo budynków gotowych do przyjęcia urzędów i mieszkań dla urzędników)
  • vox populi (Bydgoszcz już jest siedzibą wielu stowarzyszeń i urzędów pomorskich)


Plan pochodzący z książki. Przedstawia Szlaki komunikacyjne przyszłego województwa pomorskiego
Foto: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
 https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/50643