Zygmunt Mocarski
Nauka i oświata na Pomorzu, Warmii i Mazurach
Nadbitka ze "Słownika Geograficznego Państwa Polskiego", t. 1,
Warszawa 1938
Sygnatura SIRr XXXI/90
Zygmunt Mocarski był pierwszym dyrektorem Książnicy Miejskiej im. Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Uczynił on z Książnicy największą i najważniejszą bibliotekę na Pomorzu.
Mocarski uczestniczył w życie naukowe i kulturalne Torunia.
W 1926 roku założył Towarzystwo Bibliofilów im. Lelewela, którego był prezesem do 1939 r.
Przez cały okres międzywojenny pełnił również funkcję sekretarza Towarzystwa Naukowego w Toruniu.
Zygmunt Mocarski sam prowadził badania naukowe nad dziejami kultury, książki czy oświaty.
 |
Foto: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa |
Efektem jego zainteresowań jest wartościowy szkic poświęcony nauce i oświacie na Pomorzu, Warmii i Mazurach.
Autor podsumowuje dotychczasowe ustalenia dotyczące rozwoju nauki na ternie Prus Królewskich, Warmii i Prus Książęcych w średniowieczu, epoce nowożytnej.
Wiele miejsca poświecił sytuacji w Prusach Zachodnich i Wschodnich w okresie zaboru pruskiego.
Na dziejach nauki i oświaty odcisnęła swoje piętno nierówna walka Polaków z niemieckimi badaczami i stowarzyszeniami naukowymi wspieranymi i faworyzowanymi przez władze pruskie.
Autor przypomina wkład polskich uczonych w rozwój nauki i szkolnictwa.
Podkreśla rolę Torunia, Chełmna i Pelplina w obronie języka i kultury polskiej.
Wspomina o ożywionej działalności regionalistów wśród Kaszubów i Mazurów.
Przedstawia sylwetki zasłużonych badaczy:
- ks. Stanisława KujotaFloriana Cejnowy
- Hieronima Derdowskiego
- Walentego Fiałka
- Aleksandra Majkowskiego
- Józefa Łęgowskiego