wtorek, 17 października 2023

Wanda Szuman - społecznik i pedagog

 


Czerwone koło. W nim napis Wanda Szuman

Wanda Szuman urodziła się 3 kwietnia 1890 roku w Toruniu.

Jej ojcem był słynny lekarz i patriota Leon Szuman.

W okresie zaborów i I wojny światowej zaangażowała się w działalność patriotyczną i charytatywną.

Była aktywną członkinią następujących organizacji:
- Wełnianka (polska organizacja samokształceniowa dla dziewcząt założona  w 1914 roku przez Wandę Szuman i Helenę Steinbornową)
- Komitet Niesienia Pomocy Ofiarom Wojny w Królestwie Polskim

W okresie tworzenia się polskiej państwowości u zarania narodzin II Rzeczypospolitej Wanda Szuman tworzyła zręby polskiego szkolnictwa na Pomorzu w ramach Komisji Szkolnej na Regencję Kwidzyńską Naczelnej Rady Ludowej.

Jej szczególnym osiągnięciem było otwarcie w Toruniu w 1919 roku Seminarium Nauczycielskiego.

W okresie tym nadal działala w organizacjach charytatywnych takich jak:
- Pomorskie Towarzystwo Opieki nad Dziećmi
- Pomorskie Koło Panien
- Polski Czerwony Krzyż - Oddział w Toruniu

W okresie międzywojennym odbyła studia w Państwowym Instytucie Pedagogicznym w Warszawie, gdzie spotkała Janusza Korczaka.

Później odbyła również staż w prowadzonej przez niego placówce.

Wtedy postanowiła poświecić się opiece nad sierotami.

W okresie okupacji została przez Niemców wysiedlona do Generalnego Gubernatorstwa.

Nawet wówczas działała w Polskim Komitecie Opiekuńczym Rady Głównej Opiekuńczej.

Po wojnie Szumanowie przekazali miastu budynek, w którym kiedyś działała klinika Leona Szumana.

Wanda Szuman do końca życia zajmowała w nim małe mieszkanie.

W kamienicy Szumanów zorganizowała ona Liceum dla Wychowawczyń Przedszkoli, ale w 1949 roku została usunięta z funkcji dyrektora placówki, gdyż władze komunistyczne drażniła jej religijna postawa.

Na emeryturze zajęła się pomocą dla dzieci niepełnosprawnych.

Włączyła się w działalność Polskiego Związku Niewidomych i Towarzystwa Walki z Kalectwem.

Dzięki jej zaangażowaniu założono w 1960 roku pierwszą w Polsce Poradnię dla Rodziców Dzieci Niewidomych w Bydgoszczy.

Ostatnie lata życia Wanda Szuman poświęciła opiece nad twórczością plastyczną osób niepełnosprawnych.

Dzięki niej wiele osób dotkniętych kalectwem zaczęło malować ustami czy nogami.

W latach 1977-1981 udało się jej zorganizować szereg wystaw twórczości niepełnosprawnych artystów w Bibliotece Głównej UMK w Toruniu.

W 1992 roku Wanda Szuman otrzymała Honorowe Obywatelstwo Torunia.

Zmarła 1 grudnia 1994 roku w wieku 104 lat.

Została pochowana na cmentarzu św. Jerzego przy ul. Gałczyńskiego.

Wanda Szuman jest również autorką wielu publikacji, które posiada w swych zbiorach Książnica Kopernikańska.

  • Dostępność rysunku dla niewidomych / Wanda Szuman. - Poznań  1970.
  • Sygnatura MAG 125018
  • Komisja Edukacyjna pierwszem ministerstwem oświaty w Europie / Wanda Szuman. - 1919.
  • Sygnatura MAG 40670, MAG 165969
  • O dostępności rysunku dla dzieci niewidomych / Wanda Szuman. - Warszawa  1967.
  • Sygnatura MAG 86804
  • Rola opiekunów społecznych / Wanda Szuman. - Warszawa  1930.
  • Sygnatura MAG 45382
  • System umieszczania sierot w rodzinach / Wanda Szuman. - Poznań 1931.
  • Sygnatura MAG 45384
  • Wpływ lekarza okulisty na przygotowanie chorego do życia po utracie wzroku / Wanda Szuman. - Warszawa  1965.
  • Sygnatura MAG 122845, MAG TN 23562
  • Wychowanie niewidomego dziecka / Wanda Szuman. - Warszawa  1961.
  • Sygnatura MAG 49492, MAG 261565
  • Zabawy z najmłodszymi dziećmi / Wanda Szuman. - Warszawa  1951.
  • Sygnatura MAG 46939

POLECANA LITERATURA


Agnieszka Wałęga

Życie i działalność Wandy Szuman (1890-1994)

Wydawnictwo MADO

Toruń 2005

Sygnatura SIRr IIIB / Szuman Wanda


 

Wanda Szuman : Historia jednego zycia

red. Czesław Łapicz

Wydawca: Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Toruń 1997

Sygnatura SIRr IIIB / Szuman Wanda

Książka zawiera następujące teksty:

  • Jan Wieczorek - Honorowa Obywatelka miasta Torunia
  • Bp Jan Chrapek - niestrudzona bohaterka cichej troski o człowieka
  • Czesław Kosakowski - Wkład Wandy Szuman do teorii i praktyki pedagogiki
  • Maria Aleksandra Gancarz - Pasja nauczycielska Wandy Szuman
  • Andrzej Wojciechowski - "Uniform ubrania - uniformuje dusze"
  • Cecylia Iwaniszewska - "Narodzić się, to ujrzeć światło..." Sylwetka duchowa Wandy Szuman
  • Barbara Momot - Dawała świadectwo wartościom, które wybrała
  • Jerzy Omelczuk - Ona zapaliła mi ognik nadziei
  • Andrzej Rusocki - Mam wobec Pani Wandy dług wdzięczności
  • Janina Gapińska - Rozmawiała sercem i dotykiem swoich rąk
  • Czesław Jarmusz - Szła przez życie czyniąc dobro
  • Bożena Dokurno - Uczyła "przekraczać próg nadziei"
  • Janina Gajewska - "Dzieci" Wandy Szuman
  • Cecylia Iwaniszewska - Solenizantka i Jej goscie
  • Irena Maj - Wciąż jeszcze jest moja pierwszą dyrektorką
  • Agnieszka Nowicka - Harmonijny świat Pani Wandy
  • Michał Żółtowski - Migawka z Lasek
  • ks. Mieczysław Nowak - Twoje życie to różaniec z częścią radosną, bolesną i chwalebną
  • Bożena Dokurno, Cecylia Iwaniszewska - Kalendarium życia Wandy Szuman


 

Wanda Szuman w stulecie urodzin
Jedno godne życie

Wydawca: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Książnica Miejska im. M. Kopernika

Toruń 1991

Sygnatura SIRr IIIB / Szuman Wanda

W książce znalazły się następujące artykuły:

  • Tadeusz Zakrzewski - Młodość Wandy Szuman w Toruniu
  • Czesław Kosakowski - Wanda Szuman w służbie ludziom
  • Andrzej Wojciechowski - "L'espoir luit comme un brin de paille dans l'etable" (Nadzieja lśni jak słomy ździebełko w stodole...)
  • Cecylia Iwaniszewska - Duchowość Wandy Szuman


Wanda Szuman : pedagog i andragog specjalny : szkice do portretu 

red. nauk. / Beata Borowska-Beszta 

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB

Radom 2009

Dostępna: Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych, ul Szczytna 13