Cudowny obraz Matki Boskiej w Topólnie / napisał Ks. Leon Kiedrowski
Leon
Kiedrowski, Cudowny obraz Matki Boskiej w
Topólnie, Toruń 1904.
Na
stronie przedtytułowej dedykacja: „Dar Ks. Kurlandta”. Autor opisuje dzieje
Topólna, oraz cudowne objawienie obrazu Matki Boskiej w Topólnie. Legenda
głosi, że w 1583 r. w uroczystość Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny obraz
Matki Boskiej przypłynął nurtem Wisły i oparł się o pień topoli. Postawiono go
obok Bożej Męki na drodze do Grabowa. W Topólnie nie było kościoła, więc
wybudowano dla niego skromną kapliczkę. Samuel Konarski, bogaty dziedzic Topólna, postawił drewniany
kościół. Sto lat później Andrzejowi Konarskiemu (potomek Samuela) i jego żonie oraz księdzu kapłanowi
przyśniła się Najświętsza Panienka i poleciła przeniesienie obrazu w inne
miejsce, gdzie by doznała większej czci. Po ignorowaniu próśb obraz zniknął i
pojawił się w miejscu, w którym ostatecznie wybudowano nowy kościół.
Fundatorami byli Andrzej Konarski wraz z bratem Adamem Konarskim (wojewoda
malborski i proboszcz kapituły warmińskiej). Budowę murowanego kościoła wraz z
klasztorem ukończono w 1683 r. Rok później przeniesiono cudowny obraz Matki
Boskiej. Sprowadzono go do zakonu Ojców Paulinów z Częstochowy, którzy w Polsce
znani byli jako obrońcy Maryi. Topólno było najbardziej wysuniętą na północ
placówką Ojców Paulinów, stąd nazwa „Częstochowa Północy”. Zakon zarządzał
parafią aż do zniesienia klasztoru przez rząd pruski w 1811 r., parafię
przywrócono w 1821 r.
Na
obrazie Matka Najświętsza trzyma na lewym ręku Dzieciątko Jezus z książką, a
dwa małe znaczne cięcia na twarzy wskazują na to, że to jest Matka Boska
Częstochowska[1].
Leon
Kiedrowski (1867–1917) studiował w Seminarium Duchownym w Pelplinie, święcenia
kapłańskie otrzymał w 1895 r., był wikarym w Gdańsku, redaktorem „Gazety
Świątecznej” (był to dodatek niedzielny do „Kuryera Gdańskiego”), czynnym
działaczem Towarzystwa Ludowego w Tucholi, administratorem w Krajence i
Topólnie, udzielał się w polskich organizacjach kulturalnych i społecznych.
Uznany w 1903 r. przez władze pruskie za agitatora polskości. Był członkiem
narodowo-demokratycznej organizacji Straż, uczestniczył w sejmiku spółek
zarobkowych. W 1910 r. został administratorem w Brzoziu Lubawskim (nie mógł być
proboszczem przez weto władz pruskich), założył tam polską czytelnię i Kółko
Rolnicze. Był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu (1897–1916). Zmarł w
Brzoziu Lubawskim.
Wydawcą
książki był Sylwester Buszczyński (1855–1940) syn Józefa, założyciela pierwszej
polskiej drukarni w Toruniu (1867 r.) i pierwszego wydawcy „Gazety Toruńskiej”.
Sylwester przejął faktyczne kierowanie drukarnią w 1880 r. Przeniósł ją z ul.
Żeglarskiej na ul. Mostową. Przekształcił drukarnię w zakład specjalizujący się
w wydawaniu książek do nauki języka polskiego, katolickich modlitewników i
śpiewników. Wydawał wielokrotnie wznawiany Toruński
elementarz z obrazkami, na którym języka polskiego uczyło się kilka pokoleń
Polaków. Jego druki były często konfiskowane przez sądy pruskie. Drukarnia
Buszczyńskich ściśle współpracowała z Towarzystwem Naukowym w Toruniu, wydając
„Roczniki”, „Zapiski” i książki z serii „Fontes”. Buszczyński drukował również
czasopismo dla Kaszubów „Gryf”[2].
[1] Sanktuarium Matki Bożej Uzdrowienia Chorych –
Topolno. Informacje podstawowe, https://www.topolno.pelplin.opoka.org.pl/informacje-podstawowe
(dostęp: 27.10.2024); „Częstochowa
Północy”, https://www.csw.pl/aktualnosci/dla-turysty/atrakcje/2017/01/12/czestochowa-polnocy/
(dostęp: 27.10.2024).
[2] T. Zakrzewski, Buszczyński
Sylwester (1855–1940) [hasło], w: Toruński
słownik biograficzny, t. 1, red. K. Mikulski, Toruń 1998, s. 48–49; R.
Żmuda, Nowodworski Michał [hasło], w:
Słownik polskich teologów katolickich,
t. 3: M–R, red. H. Wyczawski,
Warszawa 1982, s. 223–233.