Digitalizacja kolekcji księdza Stanisława Kujota

"Digitalizacja kolekcji ks. Stanisława Kujota" to nazwa zadania realizowanego przez Wojewódzką Biblioteką Publiczna Książnicę Kopernikańską w ramach programu Kultura Cyfrowa 2024.

Zadanie zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz z budżetu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego. 

Digitalizacja objęła druki z kolekcji ks. Stanisław Kujota, które do tej pory nie zostały zeskanowane i udostępnione w intrenecie w bibliotekach cyfrowych.

Czynnikiem selekcji był też warunek, by wydawnictwo nie było już chronione prawem autorskim.

W ramach projektu wytypowano i starannie wyselekcjonowano 58 obiektów.

Stanisław Kujot (1845-1914) to najwybitniejszy działacz, później także prezes Towarzystwa Naukowego w Toruniu, badacz dziejów Pomorza Gdańskiego i ziemi chełmińskiej, duchowny, literat, nauczyciel historii w pelplińskim gimnazjum.

Szczególnym zainteresowaniem księdza Kujota były książki poświęcone historii Pomorza, historii kościoła, teologii, literatury polskiej. Najstarsze pozycje sięgają połowy XVI wieku. 

Jego kolekcja zawiera unikatowe pozycje historyczne, teologiczne i literackie z drugiej połowy XIX wieku w językach polskim, niemieckim i łacińskim. 

Książki są opatrzone własnoręcznymi notatkami duchownego.

Spuścizna duchownego stanowiąca kolekcję Towarzystwa Naukowego w Toruniu, została w 2020 roku wpisana do Narodowego Zasobu Bibliotecznego.

Jej ona różnorodna i przebogata - liczy 1103 obiekty.

Składa się z druków kupowanych przez księdza Kujota i otrzymywanych w darze od znajomych i przyjaciół.

Wśród ofiarodawców była elita intelektualna Pomorza Gdańskiego drugiej połowy XIX i początków XX wieku.

Należeli do niej ziemianie, duchowni, uczeni, nauczyciele, działacze społeczni i narodowi, pisarze, wydawcy, dziennikarze, historycy i teologowie polscy i niemieccy.

Tym samym kolekcja księdza Kujota jest obrazem całokształtu polskiego i niemieckiego życia intelektualnego Pomorza Gdańskiego w okresie zaboru pruskiego.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 

pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach Programu Kultura Cyfrowa 2024

Zadanie: Digitalizacja kolekcji ks. Stanisława Kujota

Dofinansowano z budżetu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego

W ramach projektu "Digitalizacja kolekcji księdza Stanisława Kujota" wykonano kopie cyfrowe 58 obiektów i opublikowano je w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej.

Link do "Kolekcji ks. Stanisława Kujota"

w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej

https://kpbc.umk.pl/dlibra/collectiondescription/163

Poniżej przedstawiamy wykaz 58 pozycji jakie obejmuje zdigitalizowana kolekcja wraz z podaniem linku do strony z opisem danej publikacji na blogu Działu Informacyjno-Bibliograficznego WBP-KK "Informatorium".

XK 7

Werth und Uebung der Andacht zur allerseligsten Jungfrau, oder Warum und wie soll man Maria verehren? / von P. de Gallifet (Priester der Gesellschaft Jesu) ; aus dem Französischen übersetzt von einem Mitgliede derselben Gesellschaft

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-7-werth-und-uebung-der-andacht-zur.html

=================================================================

XK 18

Ustawy wyborcze dla Prus Zachodnich i Warmii / [Centralny komitet wyborczy na Prusy Zachodnie i Warmią]

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-18-ustawy-wyborcze-dla-prus.html

=================================================================

XK 45

Wiadomości o kościele i cudownym obrazie Najświętszéj Boga Rodzicy w Dąbrówce Kościelnéj : z dodatkiem na Jéj cześć nabożeństwa / zebrane przez Wład. Stryjakowskiego

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-45-wiadomosci-o-kosciele-i-cudownym.html

=================================================================

XK 60

Suum cuique! (Każdemu co swego) : rzecz o położeniu przed laty chłopa u nas a w innych krajach

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-60-suum-cuique-kazdemu-co-swego.html

=================================================================

XK 64.01/K

Handbuch des Seelsorgers für Amt und Leben : neue, erweiterte Ausgabe der Bemerkungen über die Seelsorge. Bd. 1 / von P. Aegidius Jais ; bearbeitet von Franz Joseph Köhler (Priester der Diöcese Paderborn)

XK 64.02

Handbuch des Seelsorgers für Amt und Leben : neue, erweiterte Ausgabe der Bemerkungen über die Seelsorge. Bd. 2, Abt. 2 / von P. Aegidius Jais ; bearbeitet von Franz Joseph Köhler (Priester der Diöcese Paderborn)

XK 64.03

Handbuch des Seelsorgers für Amt und Leben : neue, erweiterte Ausgabe der Bemerkungen über die Seelsorge. Bd. 2, Abt. 1 / von P. Aegidius Jais ; bearbeitet von Franz Joseph Köhler (Priester der Diöcese Paderborn)

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-64-handbuch-des-seelsorgers-fur-amt.html

=================================================================

XK 81

Siedm grzechów głównych przeciwko religijnemu wychowaniu dzieci : słowo do rodziców / napisał ks. Bolesław Żychliński

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-81-sowo-do-rodzicow-siedm-grzechow.html

=================================================================

XK 110

Nauka domowa o wierze rzymsko-katolickiej / zebrał i napisał ks. Jozef Bielicki (proboszcz w Błędowie, ksiądz dyecezyi chełmińskiej)

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-110-nauka-domowa-o-wierze-rzymsko.html

=================================================================

XK 117

Geschichte der Entstehung des katholischen Kirchensystems und der Erbauung der St. Hedwigskirche in Neufahrwasser / von Johannes Schwalm (Curatus)

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-117-geschichte-der-entstehung-des.html

=================================================================

XK 129

Konstantin-Cyrill a Methoděj, slovanští apoštolé / slovo na obranu historické pravdy jejím přátelům napsal František Snopek

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-129-konstantin-cyrill-methodej.html

=================================================================

XK 132/K

Abschieds-Predigt des Herrn Domherrn Dr. Redner beim Scheiden von seiner Gemeinde : gehalten in der "Königlichen Kapelle" am Feste Mariä Himmelfahrt, den 20. August 1882 : (nach stenographischer Aufnahme)

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-132k-abschieds-predigt-des-herrn.html

=================================================================

XK 137

Die Lehre des Nemesius über das Wesen der Seele : Dissertation, welche zugleich mit den Thesen mit Genehmigung der hohen philosophischen Fakultät der Königlichen Akademie zu Münster i. W. zur Erlangung der Doktorwürde : Montag, den 9. August 1897, vormittags 11 Uhr, in der Aula der Königlichen Akademie / öffentlich verteidigen wird Boleslaus Domański ; Opponenten: A. Schulz, N. Hilling, G. v. Działowski

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-137-die-lehre-des-nemesius-uber-das.html

=================================================================

XK 145

Schematismus des Bisthums Culm : amtliche Ausgabe / [oprac. Ernest Strehlke ; Diöcese Culm]

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-145-schematismus-des-bisthums-culm.html

=================================================================

XK 154/K

Ustawy "Ogniwa" / [Zarząd]

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-154k-ustawy-ogniwa.html

=================================================================

XK 157

Mittelstandskasse i Bauernbank / Józef M. Palędzki

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-157-mittelstandskasse-i-bauernbank.html

=================================================================

XK 164.01/K

Geschichte der Kirche Jesu Christi für Studirende : zunächst für die oberen Classen höherer Lehranstalten Abt. 1, von Clemens Lüdtke

XK 164.02

Geschichte der Kirche Jesu Christi für Studirende : zunächst für die oberen Classen höherer Lehranstalten Abt. 2, von Clemens Lüdtke

XK 164.03

Geschichte der Kirche Jesu Christi für Studirende : zunächst für die oberen Classen höherer Lehranstalten Abt. 3, von Clemens Lüdtke

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-164-geschichte-der-kirche-jesu.html

=================================================================

XK 165/K

Cudowny obraz Matki Boskiej w Topólnie / napisał Leon Kiedrowski

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-165k-cudowny-obraz-matki-boskiej-w.html

=================================================================

XK 186/K

Directorium seu Ordo Divini Officii Recitandi, Sacrique Peragendi Juxta Ritum Brfviarii ac Missalis Romani ad Usum Dioeceseos Plocensis ..

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-186k-directorium-seu-ordo-divini.html

=================================================================

XK 187

Catalogus Ecclesiarum et Utriusque Cleri tam Saecularis quam Regularis Dioecesis Plocensis pro Anno Domini ..

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-187-catalogus-ecclesiarum-et.html

=================================================================

XK 206

Sprawozdanie z wieca w Toruniu dla katolickiej ludności polskiej : w dniach od 27. do 29. września 1891 / z polecenia komitetu ułożył Antoni Wolszlegier

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-206-sprawozdanie-z-wieca-w-toruniu.html

=================================================================

XK 208

Die Culmer Weihbischöfe : ein Beitrag zur Diözesangeschichte / von Romuald Frydrychowicz

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-208-die-culmer-weihbischofe-ein.html

=================================================================

XK 225

Frühmittelalterliche Mönchs- und Klerikerbildung in Italien : geistliche Bildungsideale und Bildungseinrichtungen vom 6. bis zum 9. Jahrhundert / von Georg Heinrich Hörle

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-225-fruhmittelalterliche-monchs-und.html

=================================================================

XK 232

Gedenkschrift zur 25jährigen Jubelfeier der Schwestern der Kongregation von der Anbetung des kostbaren Blutes Jesu Christi im Kloster Nazareth bei Banjaluka in Bosnien

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-232-gedenkschrift-zur-25-jahrigen.html

=================================================================

XK 258

Die Kirche und die Gebildeten : zeitgeschichtliche Erwägungen und pastoraltheologische Anregungen / von Joh. Chrysostomus Schulte

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-258-die-kirche-und-die-gebildeten.html

=================================================================

XK 268

Kilka słów o wystawie obrazów w Berlinie / X

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-268-kilka-sow-o-wystawie-obrazow-w.html

=================================================================

XK 269

Führer durch die altehrwürdige Klosterkirche und das frühere Kloster in Oliva : mit einer Geschichte und Beschreibung der Sehenswürdigkeiten derselben / von J. N. Pawlowski

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-269-fuhrer-durch-die-altehrwurdige.html

=================================================================

MAG XK 271

Das katholische Berlin : der Besitzstand unserer hl. Kirche in der Reichshauptstadt / kurz dargestellt von Eduard Cortain

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/mag-xk-271-das-katholische-berlin-der.html

=================================================================

XK 272

Krótkie żywoty kilku świątobliwych i zasłużonych kapłanów dyecezyi chełmińskiej : (Osmański, Pokojski, Kręcki, Dąbrowski, Knast, Keller) / zest. i uzup. G. Pobłocki

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-272-krotkie-zywoty-kilku.html

=================================================================

XK 274

Festschrift zur IV. General-Versammlung des Katholischen Lehrerverbandes Deutschlands am 23, 24 und 25 Mai 1893 in Danzig

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-274-festschrift-zur-iv-general.html

=================================================================

XK 291

Kwestya społeczna : przyczynek do zrozumienia jej istoty i rozwiązania jej / Biederlak ; z 7 wyd. niem. przeł. za zezwoleniem autora T. Rzymski

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-291-kwestya-spoeczna-przyczynek-do.html

=================================================================

XK 298

Othinia Catholica : [Festalbum zum 40-jährigen Jubiläum der katholischen Gemeinde 22. Oktober 1867-22. Oktober 1907]

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-298-othinia-catholica.html

=================================================================

XK 304.01/K

Predigten an das christliche Volk auf die vorzüglichsten Feste des Herrn / von Xaver Maßl

XK 304.02

Predigten an das christliche Volk auf die verschiedenen Feste Mariä, der Erzbruderschaft ihres heil. Herzens und der Heiligen / von Xaver Maßl

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-304-predigten-das-christliche-volk.html

=================================================================

XK 310

Einige Kernfragen christlicher Welt- und Lebensanschauung / Gedanken und Vorträge von Joseph Mausbach

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-310-einige-kernfragen-christlicher.html

=================================================================

XK 367.01

Materialien-Sammlung zum Gebrauche für die Präsides katholischer Gesellen- und Arbeiter-Vereine umfassend familiäre Ansprachen, Gelegenheitsreden, populäre Vorträge und Festgedichte für besondere Anlässe des Vereinslebens Teil 1 / unter Mitwirkung mehrerer Vereinspräsides hrsg. vom Franz Edmund Krönes

XK 367.02

Materialien-Sammlung zum Gebrauche für die Präsides katholischer Gesellen- und Arbeiter-Vereine umfassend familiäre Ansprachen, Gelegenheitsreden, populäre Vorträge und Festgedichte für besondere Anlässe des Vereinslebens Teil 2 / unter Mitwirkung mehrerer Vereinspräsides hrsg. vom Franz Edmund Krönes

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-367-materialien-sammlung-zum.html

=================================================================

XK 373/K

Dzieje kraju rodzinnego : pogląd na dzieje Prus Zachodnich

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-373k-dzieje-kraju-rodzinnego-poglad.html

=================================================================

XK 414.02

Theses controversae quas una cum commentatione historica et critica quae inscripta est Isidor und Ildephons als Litterarhistoriker consensu et auctoritate amplissimi theologorum ordinis in Alma Litterarum Academia Regia Monasteriensi ad summos in theologia honores rite capessendos die XXVI. mensis aprilis a. MDCCCC / publice defendet Gustavus de Działowski ; adversariorum partes suscipient A. Steuer, J. Zaremba, St. Michalski

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-41402-theses-controversae-quas-una.html

=================================================================

XK 427/K

Prediger Thomaschki und die Katholikenhetze in Ostpreussen / von Eugen Buchholz

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-427k-prediger-thomaschki-und-die.html

=================================================================

XK 429

Der Kampf gegen den Katholizismus in der Ostmark : Material zur Beurteilung der Polenfrage durch die deutschen Katholiken / von M. Erzberger

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-429-der-kampf-gegen-den.html

=================================================================

XK 442

Sankt Paulus, der Heidenapostel : nach neuen Quellen und archäologischen Forschungen dargestellt / von Philibert Seeböck

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-442-sankt-paulus-der-heidenapostel.html

=================================================================

XK 651

Die geographische Kenntnis von den Nord- und Ostseeküsten bis zum Ende des Mittelalters Tl. 1 / von Eduard Moritz

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-651-die-geographische-kenntnis-von.html

=================================================================

XK 696.01

Index lectionum quae auspiciis augustissimi ac potentissimi imperatoris regis Guilelmi II in Academia Theologica et Philosophica Monasteriensi per Menses Aestvos A. MDCCCXCVII inde a die XXI Mensi aprilis publice privatimque habebuntur Praemissa est Bernardi Niehues Commentatio Historica de imperatoris Henrici III. Patriciatu Romano Pars 1

XK 696.02

Index lectionum quae auspiciis Augustissimi ac potentissimi imperatoris regis Guilelmi II in Academia Theologica et Philosophica Monasteriensi per Menses Hibernos A. MDCCCXCVII/VIII inde a die XV mensis Octobris publice privatimque habebuntur Praemissa est Bernardi Niehues Commentatio Historica de imperatoris Henrici Patriciatu Romano Pars 2

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-696-index-lectionum-quae-auspiciis.html

=================================================================

XK 701/K

Briefe und Urkunden des XVI. Jahrhunderts zur Geschichte der sächsischen Franziskaner / [Leonhard Lemmens]

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-701k-briefe-und-urkunden-des-xvi.html

=================================================================

XK 713

Testamentum D. N. Jesu Christi / ocenił Władysław Chotkowski

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-713-testamentum-d-n-jesu-christi.html

=================================================================

XK 714

Mowa żałobna na pogrzebie ś. p. Ludwika Slaskiego, wygłoszona na dniu 28-go listopada 1898 w kościele św. Jana w Toruniu / przez Ludwika Jażdżewskiego

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-714-mowa-zaobna-na-pogrzebie-s-p.html

=================================================================

XK 715

Mowa z okazyi żałobnego obchodu za duszę ś. p. Juliana Ursyna Niemcewicza i Jenerała Kniaziewicza wypowiedziana w kościele parafialnym w Montmorency dnia 21 maja 1883 r. / przez J. D.

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-715-mowa-z-okazyi-zaobnego-obchodu.html

=================================================================

XK 720

Papst Pius X : ein Lebensbild des heiligen Vaters, mit einem Rückblick auf die letzten Tage Leos XIII / von Anton de Waal

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-720-papst-pius-x-ein-lebensbild-des.html

=================================================================

XK 747

Die von der Marwitz in ihren Beziehungen zum Ordensstaate in Preussen : Festschrift zur Feier des fünfzigjährigen Priester-Jubiläums des hochwürdigsten Herrn Bischofs von Culm, Herrn Johannes Nepomucenus von der Marwitz, 10. April 1880 / verfasst von Rudolph Philippi

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-747-die-von-der-marwitz-in-ihren.html

=================================================================

XK 789

Seminarya dyecezalne w zaborze rosyjskim pod zarządem XX. Misyonarzy / [Smora]

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-789-seminarya-dyecezalne-w-zaborze.html

=================================================================

XK 793

Die Verlobungs- und Eheschließungsform nach dem Dekrete "Ne temere" (S. C. C. d. 2. Aug. 1907) : nebst einem Anhang (3. Auflage) über die neue Ehe-Eingehungsform in Deutschland (Konstitution "Provida") / von Martin Leitner

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-793-die-verlobungs-und.html

=================================================================

XK 795

Apologetische Vorträge H. 1 / herausgegeben vom Volksverein für das katholische Deutschland

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-795-apologetische-vortrage-h-1.html

=================================================================

XK 802

Geschichte des Collegium Marianum zu Pelplin : zum 75 jährigen Jubiläum der Anstalt nach amtlichen Quellen : ein Beitrag zur westpreussischen Schulkunde T. 1 / bearb. von Romuald Frydrychowicz

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-802-geschichte-des-collegium.html

=================================================================

XK 817

Podatki na wojsko a Lud polski : kilka słów przestrogi i napomnienia dla wszystkich Polaków / skreślił K. R.

https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/10/xk-817-podatki-na-wojsko-lud-polski.html

XK 817 - Podatki na wojsko a Lud polski

Link do Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej

https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/273828

 XK 817

Podatki na wojsko a Lud polski : kilka słów przestrogi i napomnienia dla wszystkich Polaków / skreślił K. R.

K. R., Podatki na wojsko a Lud polski: kilka słów przestrogi i napomnienia dla wszystkich Polaków, Poznań 1895.

Autor porusza problem zwiększania podatków na wojsko. Przywołuje postulaty Ligii Zjednoczenia Pokoju, aby:

·    zmniejszyć wydatki na wojsko;

·  utworzyć sądy rozjemcze, które rozwiązywałyby spory między narodami (nie wojny).

Miałoby to poskutkować dobrobytem w kraju, złagodzeniem poziomu nędzy, podniesieniem jakości oświaty. Na czele ruchu pokoju powinien stanąć papież Leon XIII.

Rozważania dotyczą tego, jak do tych postulatów powinna odnieść się Polska. Jest zdania, że naszym obowiązkiem jest poprzeć sprawę Przyjaciół Pokoju, gdyż naród wystarczająco się wycierpiał pod władzą okupantów, a wojna niczego dobrego Polakom nie przyniosła.

Autor uważa, że wydatki na wojsko osiągnęły niesłychanie wielkie rozmiary. Co więcej, państwa trzymają pod bronią trzy miliony ludzi, i to w czasach pokoju. Większość podatków przeznaczana jest na armię. Obowiązkowa służba wojskowa odrywa młodych ludzi od pracy na 2–3 lata. Rządy twierdzą, że robią tak w celu utrzymania pokoju. Autor proroczo przewiduje, że naturalną konsekwencją zbrojeń będzie „albo wojna tak krwawa i okrutna, jakiej świat dotychczas nie widział, lub też nieuniknione bankructwo państw”.

Opracowanie powstało w szczytowym punkcie rozwoju XIX-wiecznego ruchu pacyfistycznego. U schyłku wieku działało około 100 organizacji pacyfistycznych. W końcu w 1891 r. organizacje pozarządowe powołały Międzynarodowe Stałe Biuro Pokoju z siedzibą w Bernie. W 1894 r. rządy państw utworzyły Unię Międzyparlamentarną. W 1899 i 1907 r. odbyły się dwie konferencja haskie, które dotyczyły prawa konfliktów zbrojnych. W 1901 r. przyznano pierwszą Pokojową Nagrodę Nobla, w 1910 r. otrzymało ją Międzynarodowe Stałe Biuro Pokoju^[1].

Książka powstała w drukarni „Dziennika Poznańskiego”. Myśl założenia czasopisma podjął Hipolit Cegielski. Zaczęło się ono ukazywać w 1959 r. Jego redaktorzy często byli nękani aresztowaniami przez władze pruskie. Początkowo był drukowany w pracowni Ludwika Merzbacha, później u Władysława Łebińskiego. W 1886 r. wydawcy „Dziennika Poznańskiego” zakupili na własność drukarnię Józefa Ignacego Kraszewskiego. Zaczęto w niej wydawać literaturę piękną i prace naukowe^[2].

---

^[1] S. Sierpowski, Geneza Ligi Narodów, „Dzieje Najnowsze” 1999, R. 31, nr 1, s. 19–45.

^[2] S. Karwowski, Historia Dziennika Poznańskiego, w: Książka jubileuszowa „Dziennika Poznańskiego” 1859–1909, Poznań 1909, s. 3–102.

XK 802 - Geschichte des Collegium Marianum zu Pelplin

 

Link do Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej

https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/273827

XK 802

Geschichte des Collegium Marianum zu Pelplin : zum 75 jährigen Jubiläum der Anstalt nach amtlichen Quellen : ein Beitrag zur westpreussischen Schulkunde. Tl. 1 / bearbeitet von Dr. Romuald Frydrychowicz

Romuald Frydrychowicz, Geschichte des Collegium Marianum zu Pelplin: zum 75 jährigen Jubiläum der Anstalt nach amtlichen Quellen: ein Beitrag zur westpreussischen Schulkunde (z niem. Historia Collegium Marianum w Pelplinie: na 75-lecie instytucji według źródeł oficjalnych: wkład w naukę szkolnictwa zachodniopruskiego), Vol. 1, Pelplin 1911.

Książka wydana z okazji 75-lecia utworzenia Collegium Marianum w Pelplinie. Szkołę utworzono w 1836 r. w jednym ze skrzydeł klasztoru pocystersów. Mieli tam się wychowywać ministranci i śpiewacy do katedry. Jako że Pelplin został w 1820 r. wyznaczony na stolicę diecezji chełmińskiej, zaistniała potrzeba wyuczenia ministrantów do służby liturgicznej i utworzenie chóru. Przeniesienie z Chełmży do Pelplina nastąpiło w 1826 r. Uroczystego otwarcia i poświęcenia Szkoły Tumskiej i Śpiewaczej – jak oficjalne nazwano instytucję – dokonał ksiądz Anastazy Sedlag. W 1864 r. została przekształcona w progimnazjum pod nazwą Collegium Marianum. Po II wojnie światowej reaktywowana jako Prywatne Gimnazjum i Liceum Koedukacyjne Stolicy Biskupiej w Pelplinie. Szkołę tę przeniesiono do nowego budynku i upaństwowiono. Tymczasem w 1950 r. w starym budynku klasztornym utworzono niższe seminarium duchowne Collegium Marianum, które zamknęły władze komunistyczne w 1961 r. Budynek odzyskano dopiero w 1993 r. W 2000 r. dokonano otwarcia reaktywowanego Collegium Marianum, sześć lat później w 170-lecie szkoły nadano jej imię Jana Pawła II. Obecnie jest to Liceum Katolickie im. Jana Pawła II.

Do szkoły chodziła młodzież z diecezji chełmińskiej, Warmii, Powiśla, Wielkopolski i Śląska. W czasie zaborów była „kuźnią polskości”, wyszło z niej wielu wybitnych uczonych i działaczy narodowo-społecznych, bojowników o polską kulturę i wolność na Pomorzu oraz znakomitych biskupów i kapłanów. Nierzadko była to zasługa wybitnych nauczycieli, m.in. Stanisława Kujota, który sam najpierw studiował w Seminarium a potem był tam nauczycielem^[1].

Inni mający związek z Pelplinem, a będący autorami publikacji, które znalazły się w zbiorach Kujota, to m.in. twórca omawianego opracowania Romuald Frydrychowicz, a także Jan Doering, Gustaw Działowski, Józef Bielicki, Leon Redner, Bolesław Domański, Sylwester Kurlandt, Clemens Lüdtke oraz Leon Kiedrowski.

Romuald Frydrychowicz (1850–1932) urodził się w Tucholi, święcenia kapłańskie przyjął w 1878 r. Poza Pelplinem studiował także we Wrocławiu, Berlinie i Halle. W 1880 r. otrzymał doktorat z filozofii. Całe późniejsze życie spędził w Pelplinie, gdzie w latach 1880–1930 był wykładowcą historii w Collegium Marianum. Oprócz dydaktyki zajmował się też działalnością naukową. Nazwano go „historykiem Pelplina”^[2].

---

^[1] O szkole. Historia Collegium Marianum, http://collegiummarianum.pl/o-szkole (dostęp: 15.11.2024); Collegium Marianum w Pelplinie, https://pl.wikipedia.org/wiki/Collegium_Marianum_w_Pelplinie (dostęp: 15.11.2024).

^[2] Frydrychowicz Romuald (1850–1932), w: H. Mross, Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995, s. 72–73.

XK 795 - Apologetische Vorträge

Link do Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej

https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/273826

 XK 795

Apologetische Vorträge H. 1 / herausgegeben vom Volksverein für das katholische Deutschland

Apologetische Vorträge (z niem. Wykłady z apologetyki), H. 1, Mönchengladbach 1904.

Zawiera materiały do wykładów apologetyki wydawanych przez Volksverein für das Katholische Deutschland (Stowarzyszenie Ludowe na rzecz Katolickich Niemiec).

Stowarzyszenie powstało w 1890 r. w Kolonii, założone przez przedsiębiorcę Franza Brandtsa, katolickiego księdza Franza Hitze’a oraz polityków centrowych Ludwiga Windthorsta i Franza von Ballestrema. Siedzibę przeniesiono po czasie do Mönchengladbach (miasto w południowej Westfalii), do domu przewodniczącego Brandtsa. Stowarzyszenie opierało się na ideach chrześcijańsko-społecznych. Było przeciwne idei socjaldemokracji, z którą walczyli przez edukację dorosłych za pomocą słowa mówionego, wykładów, spotkań, kursów, ulotek, książek, które były wielokrotnie rozprowadzane. Przeszkolono licznych przywódców katolickich stowarzyszeń robotniczych, chrześcijańskich oraz rzemieślniczych, którzy działali na rzecz związku, aby kwestie nauki społecznej były poruszane w ich otoczeniu. Niska składka sprzyjała rozwojowi stowarzyszenia. W 1933 r., zanim z powodu bankructwa zostało zlikwidowane, liczyło 6000 grup lokalnych^[1].

Apologetyka to dział teologii oraz literatury zajmujący się obroną wiary – w szczególności chrześcijańskiej – przed zarzutami przeciwników, a także uzasadniający podstawowe prawdy wiary.

---

^[1] Volksverein für das katholische Deutschland, https://de.wikipedia.org/wiki/Volksverein_f%C3%BCr_das_katholische_Deutschland (dostęp: 16.11.2024).

XK 793 - Die Verlobungs- und Eheschließungsform nach dem Dekrete "Ne temere"

Link do Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej

https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/273825

 XK 793

Die Verlobungs- und Eheschließungsform nach dem Dekrete "Ne temere" (S. C. C. d. 2. Aug. 1907) : nebst einem Anhang (3. Auflage) über die neue Ehe-Eingehungsform in Deutschland (Konstitution "Provida") / von Dr. theol. et jur. can. Martin Leitner (Lyzealprofessor in Passau)

Martin Leitner, Die Verlobungs- und Eheschließungsform nach dem Dekrete „Ne temere” (S. C. C. d. 2. Aug. 1907): nebst einem Anhang (3. Auflage) über die neue Ehe-Eingehungsform in Deutschland (Konstitution „Provida”) (z niem. Forma zaręczyn i małżeństwa według dekretu „Ne temere” (S.C.C. z 2 sierpnia 1907 r.): wraz z załącznikiem (wydanie III) w sprawie nowej formy małżeństwa w Niemczech (Konstytucja „Provida”)), Regensburg 1908.

W książce adnotacja: „Data wpływu: XK Kujot, 1/I.[19]08”.

Dekret wydany w 1907 r. przez Rzymskokatolicką Kongregację soborową na polecenie papieża Piusa X. Dekret regulował prawo kanoniczne kościoła dotyczące zaręczyn i małżeństw praktykujących katolików. Jego nazwa pochodzi od pierwszych słów, które po łacinie brzmią „najmniej pochopnie”. Powtórzył wymogi z dekretu Tametsi, aby małżeństwo było poświadczone przez księdza i dwóch świadków. Nowością był wymóg, aby sakramentu udzielał ksiądz z parafii jednego z młodych przystępujących do małżeństwa, inaczej jest ono nieważne. Wymagał również, aby zawarte związki były rejestrowane. W przypadku rozwodu małżonek katolik nadal był uważany za osobę pozostającą w związku małżeńskim.

Wcześniej nie wymagano szczególnej formy zaręczyn. Dekret Ne Temere natomiast przekształcił zaręczyny w uroczysty akt prawny, który powinien być zawarty w formie pisemnej, podpisany przez strony oraz świadków: proboszcza lub ordynariusza albo dwóch świadków zwyczajnych.

Martin Leitner (1862–1929) – niemiecki teolog katolicki, prawnik i profesor prawa kościelnego i państwowego w Pasawie^[1].

---

^[1] Martin Leitner, https://www.pacelli-edition.de/kurzbiografie.html?gnd=136010717 (dostęp: 15.11.2024).

XK 789 - Seminarya dyecezalne w zaborze rosyjskim pod zarządem XX. Misyonarzy

Link do Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej

https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/273824

 XK 789

Seminarya dyecezalne w zaborze rosyjskim pod zarządem XX. Misyonarzy / [Smora]

[Smora], Seminarya dyecezalne w zaborze rosyjskim pod zarządem XX. Misyonarzy, Kraków 1913.

Książka opisuje działalność seminariów duchownych pod zarządem Księży Misjonarzy w miastach: Wornie, Wilno, Żytomierz, Mohylów, Mińsk, Kamieniec Podolski. Zawiera informacje na temat historii seminariów, programów nauczania, oraz roli, jaką odgrywały w kształtowaniu polskiego duchowieństwa w trudnym okresie zaborów.

Zgromadzenie Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo (czyli tytułowych XX. Misjonarzy) założono w 1625 r. w Paryżu w celu ewangelizacji ubogich. W 1637 r. założono własne seminarium. W 1642 r. powstał pierwszy dom poza granicami Francji w Rzymie. Potem była ekspansja na inne kraje, jak Algeria, Szkocja, Irlandia. W Polsce pierwsi misjonarze zostali zaproszeni w 1651 r. na zaproszenie królowej Ludwiki Marii Gonzagi. Osiedlili się w okolicy drewnianego kościoła św. krzyża (późniejsza bazylika św. Krzyża w Warszawie). Dwa lata później nastąpiło oficjalne objęcie parafii i kanoniczne ustanowienie domu Zgromadzenia. W dalszych latach wzniesiono i rozbudowano nową świątynię. W 1685 r. oficjalnie erygowano Polską Prowincję Zgromadzenia Misji, pierwszym jej wizytatorem był Michał Bartłomiej Tarło. Utworzono trzy domy w: Warszawie, Chełmnie i Krakowie, w których było 21 księży i 6 braci. Do czasów zaborów w 1772 r. Zgromadzenie przeżywało dynamiczny rozwój, zebrało 295 członków pracujących w 30 domach. Prowadzili oni misje i rekolekcje parafialne, parafie oraz seminaria diecezjalne^[1].

Pod tekstem pseudonim autora, właściwie: Jan Marek Antoni Giżycki (1844–1925) – polski historyk, radca stanu, pochodził z rodziny ziemiańskiej, studiował prawo w Odessie. Był profesorem na uniwersytecie w Dorpacie i Mitawie. Był nauczycielem w gimnazjum. Autor licznych publikacji historycznych^[2].

---

^[1] Zgromadzenie Księży Misjonarzy, https://pl.wikipedia.org/wiki/Zgromadzenie_Ksi%C4%99%C5%BCy_Misjonarzy (dostęp: 15.11.2024).

^[2] Jan Marek Giżycki, https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Marek_Gi%C5%BCycki (dostęp: 15.11.2024).

XK 747 - Die von der Marwitz in ihren Beziehungen zum Ordensstaate in Preussen

Link do Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej

https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/273823

 XK 747

Die von der Marwitz in ihren Beziehungen zum Ordensstaate in Preussen : Festschrift zur Feier des fünfzigjährigen Priester-Jubiläums des hochwürdigsten Herrn Bischofs von Culm, Herrn Johannes Nepomucenus von der Marwitz, 10. April 1880 / verfasst von Rudolph Philippi (Königlischem Staatsarchivar zu Königsberg)

Rudolph Philippi, Die von der Marwitz in ihren Beziehungen zum Ordensstaate in Preussen: Festschrift zur Feier des fünfzigjährigen Priester-Jubiläums des hochwürdigsten Herrn Bischofs von Culm, Herrn Johannes Nepomucenus von der Marwitz, 10. April 1880 (z niem. O Marwitza stosunkach z państwem wyznaniowym w Prusach: księga pamiątkowa z okazji pięćdziesiątej rocznicy kapłaństwa Najprzewielebniejszego Biskupa Chełmińskiego, Pana Johannesa Nepomucenusa von der Marwitz, 10 kwietnia 1880 r.), Königsberg 1880.

Jest to księga pamiątkowa Jana Nepomucena Marwicza (1795–1886) wydana z okazji 50. rocznicy kapłaństwa biskupa chełmińskiego.

Johannes Nepomuk von der Marwitz – duchowny katolicki, biskup chełmiński. Brał udział jako oficer armii pruskiej w bitwie pod Lipskiem. Studiował na Wydziale Teologicznym we Wrocławiu i w Bonn. Przyjął święcenia kapłańskie i został proboszczem w Tucholi, potem kanonikiem chełmińskim. W 1857 r. mianowano go na biskupa chełmińskiego. Posługiwał się głównie językiem niemieckim, chociaż sam władał biegle językiem polskim. Jako biskup wzywał do lojalności wobec władz pruskich. Był przeświadczony, że to zapewni korzyści i spokój. Mimo uległości wobec Niemiec jego działania sprzyjały rozwojowi polskości na Pomorzu. Ujednolicił dla całej diecezji Dzieje Starego i Nowego Testamentu dla szkół katolickich. Rozbudował Collegium Marianum oraz seminarium duchowne w Pelplinie. Obie instytucje zostały zamknięte w 1876 r. przez ostre sprzeciwianie się Marwitza na działania Kulturkampfu. Walczył z germanizacją, był wrażliwy na biedę. Ofiarował przytułek dla ubogich w Sierakowicach, wsparł finansowo franciszkanów w Wejherowie na odbudowę klasztoru. Był syndykiem apostolskim franciszkańskiej Prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP w Prusach i w Wielkim Księstwie Poznańskim. Leon XIII mianował go asystentem tronu papieskiego^[1].

Rudolph Philippi (1821–?) studiował historię i filozofię w Królewcu, pracował jako archiwista w Archiwum Państwowym. Omawiana publikacja to jego największe dzieło^[2].

---

^[1] Marwicz (von der Marwitz) Jan Nepomucen (1795–1886), w: H. Mross, Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995, s. 199–200.

^[2] Rudolf Philippi (Historiker), https://de.wikipedia.org/wiki/Rudolf_Philippi_(Historiker) (dostęp: 15.11.2024).