Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Podcasting. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Podcasting. Pokaż wszystkie posty

poniedziałek, 27 stycznia 2025

Podcasty

belka

Podcast: Biblioteka Kujaw i Pomorza

Prostokątna grafika. W tle widac kolorowe grzbiety książek. Na górze logo Ksiąznicy Kopernikańsckiej. Z boku napis Podcast. na dole napis: Biblioteka Kujaw i Pomorza.
belka


Odcinek 17 - O książce "W Kujawsko-Pomorskiem - z Oskarem Kolbergiem pod rękę"



Odcinek 16 - O książce "Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach"
Transkrypcja: https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2024/12/podcast-o-ksiazce-bydgoszcz-historia-w.html



Odcinek 15 - O książce "Kościół s. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana"



Odcinek 14 - O książce "Życie towarzyskie mieszkańców Bydgoszczy w II Rzeczypospolitej"



Odcinek 13 - O książce "Bydgoszcz przemysłowa dawniej i dziś"





Odcinek 12 - O książce "Klemens Carnot Krajewski i jego Toruń"



Odcinek 11 - O książce "Biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych w Grudziądzu w latach 1921-1939"


Odcinek 10 - O książce "Dzieje Brześcia Kujawskiego i ziemi brzeskiej. Tom I. Do roku 1918:


Odcinek 9 - O książce "Polskie czasopisma toruńskie okresu międzywojennego 1920-1939"


Odcinek 8 - O książce "Wanda Błeńska. Spełnione życie"


Odcinek 7 - O książce "Ewangelicy w regionie kujawsko-pomorskim na przestrzeni wieków"
Transkrypcja: https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2023/04/podcast-o-ksiazce-ewangelicy-w-regionie.html


Odcinek 6 - O książce "Krótka historia literatury w Bydgoszczy
Transkrypcja: https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2023/02/podcast-o-ksiazce-krotka-historia.html

Odcinek 5 - O książce "Olendrzy z Wielkiej Nieszawki i okolic"
Transkrypcja: https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2023/01/podcast-o-ksiazce-olendrzy-z-wielkiej.html

Odcinek 3 - O książce "Żydzi w Wąbrzeźnie. Świat utracony"
Transkrypcja: https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2022/11/o-ksiazce-zydzi-w-wabrzeznie-swiat.html

Odcinek 2- O książce "Toruńska kamienica czynszowa 1850-1914"
Transkrypcja: https://informatorium-ksiaznica-torun.blogspot.com/2022/10/o-ksiazce-torunska-kamienica-czynszowa.html

Odcinek 1 - O książce "Mroczne Pomorze opowiadania z dreszczykiem

czwartek, 12 grudnia 2024

Podcast o książce "Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach"

 



Dział Informacyjno-Bibliograficzny Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu zaprasza Państwa do wysłuchania 16 odcinka naszego podcastu "Biblioteka Kujaw i Pomorza".

Podcast poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

Dziś polecamy Państwu książkę "Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach".

W 2023 roku publikacja  zdobyła nagrodę specjalną  Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie na Najlepszą Książkę o Tematyce Regionalnej.

Autorem książki jest Krzysztof Drozdowski, historyk, prezes Fundacji Historycznej im. Mariana Rejewskiego, członek Stowarzyszenia Historyków Wojskowości oraz Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy.

Interesuje się historią wojskowości, polityką wielkich mocarstw XX wieku, seryjnymi mordercami, historią Bydgoszczy, Kujaw i Pomorza.

Opublikował 30 książek i ponad 300 artykułów.

„Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach” jest to publikacja popularnonaukowa, ale oparta na bogatym materiale źródłowym oraz na nowych odkryciach i ustaleniach dokonanych przez autora.

Jest przy tym bardzo dobrze napisana i wciągająca.

To prawdziwa skarbnica ciekawostek o Bydgoszczy.


W książce czytelnik znajdzie sto opowieści związanych z Bydgoszczą.

Każda z historii opowiedziana jest przez pryzmat jakiegoś przedmiotu.

Każdy ze stu rozdziałów tworzy samodzielną opowieść.

Każdy może odnaleźć fragment, który go zainteresuje i zaciekawi.

Książka zawiera mnóstwo materiałów ilustracyjnych, starych zdjęć, portretów, wycinków prasowych, planów, map, dokumentów.





 


Transkrypcja

PODCAST

O książce: Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach

Dzień dobry

Zapraszam Państwa do wysłuchania 16 odcinka podcastu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, który poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

Nazywam się Grzegorz Barecki i jestem pracownikiem Działu Informacyjno-Bibliograficznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

Dział ten zajmuje się między innymi:

pieczą nad księgozbiorem regionalnym, 

udostępnianiem książek i czasopism z terenu Kujaw i Pomorza, 

udzielaniem informacji o naszym regionie.

W Informatorium zgromadziliśmy kilka tysięcy książek i czasopism poświęconych regionowi kujawsko-pomorskiemu. 


Na dzisiejszym spotkaniu chciałbym polecić Państwu książkę „Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach”.

W 2023 roku publikacja „Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach” zdobyła nagrodę specjalną  Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie na Najlepszą Książkę o Tematyce Regionalnej.

Autorem książki jest Krzysztof Drozdowski, historyk, prezes Fundacji Historycznej im. Mariana Rejewskiego, członek Stowarzyszenia Historyków Wojskowości oraz Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy.

Krzysztof Drozdowski jest też redaktorem naczelnym portalu Odkrywamy Kujawy.

Doprowadził do wznowienia przez Instytut Pamięci Narodowej śledztwa na temat niemieckich zbrodni w Dolinie Śmierci w Bydgoszczy.

Jest popularyzatorem historii, organizuje spacery historyczne, a także prowadzi kanał „Ukryte Historie” na portalu YouTube.

Krzysztof Drozdowski jest też organizatorem Kujawsko-Pomorskiego Festiwalu Książki w Bydgoszczy.

Sam opublikował 30 książek i ponad 300 artykułów.

Interesuje się historią wojskowości, polityką wielkich mocarstw XX wieku, seryjnymi mordercami, historią Bydgoszczy, Kujaw i Pomorza.

W Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu dostępnych jest kilkanaście jego książek:

1. Bydgoska architektura militarna w latach 1772-1945 

2. Bydgoszcz : historia w 100 przedmiotach 

3. Bydgoszcz w latach okupacji 

4. Bydgoszcz wita Armię : wizyta marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Bydgoszczy 

5. Graudenz 1945 : ostatnie tchnienie 

6. Na straży Pomorza : walki o Bydgoszcz w styczniu 1945 r. 

7. Nie tylko krwawa niedziela : bydgoski wrzesień dzień po dniu 

8. Od huzarów do czołgów : historia bydgoskich obiektów wojskowych 

9. Palili, mordowali, gwałcili : zbrodnie Armii Czerwonej na Polakach w latach 1920-1945 

10. Pomorskie tajemnice III Rzeszy 

11. Schrony, tunele, ukrycia : Bydgoszcz podziemna w okresie PRL 

12. Tajemnica Doliny Śmierci : droga do prawdy : Bydgoszcz-Fordon 1939-2018 

13. Wojenne sekrety Bydgoszczy 

14. Z lotu ptaka : Bydgoszcz na fotografii lotniczej w latach 1911-1945 

15. Zrzucić kajdany! : powrót Bydgoszczy do Macierzy w 1920 r. 


Wydawcą książki „Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach” jest Wydawnictwo Pejzaż z Bydgoszczy.

Książka została wydana w 2022 roku.

Jest to publikacja popularnonaukowa.

W książce czytelnik znajdzie sto opowieści związanych z Bydgoszczą.

Każda z historii opowiedziana jest przez pryzmat jakiegoś przedmiotu.

Dodatkowo każdy rozdział został zaopatrzony w kod QR.

Po zeskanowaniu kodu następuje przekierowanie do nagrania audio rozdziału.

Książka nie ma układu chronologicznego.

Każdy ze stu rozdziałów tworzy samodzielną opowieść.

Nie trzeba czytać więc książki od początku do końca.

Każdy może odnaleźć fragment, który go zainteresuje i zaciekawi.


Książka „Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach” składa się ze stu kilkustronicowych rozdziałów.

Czytelnik, będzie mógł się dowidzieć wielu ciekawostek związanych z obiektami powszechnie znanymi, jak i drobnymi przedmiotami, które mijane pozostają nie zauważone na muzealnych wystawach.

Autor snuje opowieści związane kolejno z następującymi obiektami:


1. Zamek Bydgoski – jeden największych wzniesionych przez króla Kazimierza Wielkiego w północnej części Polski

2. Enigma - słynna maszyna kryptologiczna i jej zapomniany twórca Marian Rejewski

3. Łańcuch Bractwa Kurkowego – działającego w Bydgoszczy od 1495 roku

4. Sztukateria z synagogi żydowskiej – spalonej i zburzonej przez Niemców w 1940 roku 

5. Łańcuch burmistrza Stanisława Bukowskiego – jedynego Polaka, który w okresie zaboru pruskiego sprawował tę funkcję

6. Medal Kolei Warszawsko-Bydgoskiej – uruchomionej w 1861 roku

7. Złota 100-dukatówka Zygmunta III Wazy z 1621 roku – jej wartość wynosi ponad 2 miliony dolarów

8. Szybowiec „Bydgoszczanka” – wybudowany przez braci Działowskich w 1925 roku w piwnicy przy ul. Dworcowej

9. Talerzyk z porcelany – wyprodukowany na specjalne zamówienie rodziny Kreskich, właścicieli sklepu z artykułami gospodarstwa domowego

10. Maszyna do pisania Władysława Paciorkiewicza – założyciela pierwszej polskiej fabryki maszyn do pisania

11. „Mazurek Dąbrowskiego” – przypominający o związkach Józefa Wybickiego i generała Jana Henryka Dąbrowskiego z Bydgoszczą

12. Butelka z bydgoskiego browaru – przypominająca o latach świetności bydgoskiego browarnictwa

13. Fontanna Potop – przetopiona przez Niemców w 1943 roku na armaty

14. Los na loterie z 1909 roku – którą zorganizowano w ramach kwesty na pomnik Bismarcka

15. Czołg T-34-85 – który brał udział w bitwie o Bydgoszcz w styczniu 1945 roku

16. Samolot DKD I – którego konstruktorami byli bracia Działowscy oraz szewc Kruger.

17. Dzwon Wołodyjowskiego – pochodzący z Kamieńca Podolskiego 

18. Nagrobek Teofila Magdzińskiego – powstańca styczniowego

19. Karta wstępu – na rewię wojskową z 1937 roku

20. List Napoleona Bonaparte – z 1807 roku w sprawie obrony Kanału Bydgoskiego

21. Pomniki z Doliny Śmierci - gdzie w październiku i listopadzie 1939 roku Niemcy dokonywali masowych egzekucji Polaków i Żydów

22. Wazon na 600-lecie miasta – towarzyszący obchodom w 1946 roku

23. Maska przeciwgazowa – przypominająca o 218 bydgoskich schronach i miejscach ukrycia

24. Fotografie – z września 1939 roku przedstawiające niemieckie łapanki i rozstrzeliwania

25. Juzogram – przypominający postać mjr Żychonia szefa polskiego wywiadu w międzywojennej Bydgoszczy

26. Panoplia ze Szkoły Wojennej – działającej przy ul. Gdańskiej 190

27. „Żywe torpedy” – czyli młodzi bydgoszczanie z 1939 roku gotowi ponieść samobójczą śmierć

28. Koszary - o historii bydgoskiego zespołu koszarowego

29. Odznaka masońska – przypominająca o bydgoskich lożach masońskich

30. Ogrodzenie obozowe – z obozu koncentracyjnego Aussenarbeitslager Bromberg - Ost

31. Tabliczka – pokazująca poziom wody w czasie powodzi z 1888 roku

32. Karabin mauser wz. 1898 – będący na wyposażeniu powstańców wielkopolskich w 1919 roku

33. Rycina Erika Dahlbergha – z 1657 roku przedstawiająca oblężenie Bydgoszczy przez Szwedów

34. Kula armatnia – tkwiąca w ścianie kamienicy przy Wełnianym Rynku 4 z czasów insurekcji kościuszkowskiej

35. Schron bojowy z przedmościa bydgoskiego – wybudowany przez Polaków w 1939 roku

36. Klucz do bram miasta – upamiętniający powrót Bydgoszczy do Polski 19 stycznia 1920 roku

37. Herb Fordonu – przyłączonego do Bydgoszczy w 1973 roku

38. Przywilej lokacyjny miasta – nadany Bydgoszczy przez Kazimierza Wielkiego w1346 roku

39. Ryngraf – wręczony marszałkowi Edwardowi Rydzowi Śmigłemu

40. Serwetnik z Teatru Miejskiego - rozebranego w 1946 roku

41. Pałka szturmowa „lola” – będąca na wyposażeniu ZOMO

42. „Szabes Kurjer” – jedno z najbardziej antysemickich czasopism w Polsce

43. Księga pamiątkowa Szkoły Zwiadu i Kawalerii – funkcjonującej w okresie okupacji niemieckiej

44. Sztandar 61 Pułku Piechoty – wchodzącego w skład przedwojennego garnizonu bydgoskiego

45. „Dziennik Bydgoski” - z maja 1935 roku poświęcony śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego

46. Traktaty welawsko-bydgoskie -  z 1657 roku między Rzeczypospolitą i Brandenburgią

47. Czapka Klubu Wioślarskiego „Gryf” – działającego w okresie międzywojennym

48. Czarny kir – pamiątka po żałobie państwowej po śmieci Józefa Stalina

49. Żeton z Luftmuny – fabryki montującej pociski V-1

50. Gryps – pamiątka po zamordowanych przez Urząd Bezpieczeństwa żołnierzach AK i WiN

51. Autobus – przypominający o otwartym w 1933 roku dworcu autobusowym

52. Gazety – świadczące o bogactwie polskich i niemieckich tytułów prasowych wydawanych w Bydgoszczy

53. Orzeł Zygmunta Starego – przypominający o hołdzie pruskim

54. Kamienica przy ulicy Długiej 22 – która gościła dwóch polskich królów

55. Śluza Kanału Bydgoskiego – otwartego w 1774 roku

56. Tablica nagrobna – z kościoła Klarysek

57. Mszał z kościoła Świętej Trójcy – konsekrowanego w 1912 roku

58. Obraz Matki Bożej Pięknej Miłości z różą w dłoni – votum za zwycięstwo w wojnie trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim 

59. Rękopis „Roty” – z 1908 roku

60. Odezwa „An Mein Volk” – z 1813 roku wzywająca do walki przeciw Napoleonowi

61. Pieniądz zastępczy – świadectwo przegranej Niemiec w I wojnie światowej

62. Księga z opisami procesów o czary – z Archiwum Państwowego w Bydgoszczy

63. Puszka po niemieckiej masce przeciwgazowej – pamiątka po kursach obrony przeciwgazowej

64. Topory spod Grunwaldu – przypominające o staroście bydgoskim Januszu Brzozogłowym

65. Torba konduktora tramwajowego – pierwszą linię tramwajową uruchomiono w 1888 roku

66. Wieża spadochronowa – przypominająca o Wojskowym Ośrodku Spadochronowym

67. Zagłuszarka – świadectwo protestu z 1956 roku

68. Zbiornik na ciekły tlen od rakiety V-2 – przypominający o bydgoszczanach, którzy odkryli niemiecki tajny ośrodek rakietowy

69. Dziennik Heinricha Himmlera – wspominający o pobycie w Bydgoszczy

70. Obwieszczenie mobilizacyjne – z 1939 roku

71. Odznaka Grenzschutz Bataillon III Bromberg – z 1919 roku

72. Puchar pamiątkowy z Fryderykiem II Wielkim – przypominający o jego pomniku

73. Raport szpiegowski CIA – świadectwo tajnych działań z czasów zimnej wojny

74. Tankieta TK-3 – wyprodukowana przed wojną w fabryce Ursus

75. Logo poczty na budynku Poczty Głównej – wybudowanym w 1885 roku

76. Samolot RWD-2 – przypomina o związkach Franciszka Żwirko z Bydgoszczą

77. Konna pompa strażacka – przypomina o utworzeniu w 1864 roku Ochotniczej Straży Pożarnej w Bydgoszczy

78. „Dar Pomorza” – żaglowiec, który mógł się nazywać „Bydgoszcz-Kujawy”

79. Tablica pamiątkowa ku czci Leszka Białego – oficera Armii Krajowej zamordowanego przez Urząd Bezpieczeństwa

80. Medal pamiątkowy Wacława Wawrzyniaka – burmistrza Fordonu zamordowanego przez Niemców w 1939 roku

81. Kufel pamiątkowy – 11 Pułku Dragonów, przypominający o licznych oddziałach pruskiego garnizonu 

82. Odznaka 5-lecia Polskiego Więziennictwa -  pamiątka po międzywojennym więzieniu karno-śledczym

83. Rura wodociągowa drewniana – przypomina, że wodociągi w Bydgoszczy działają od 1523 roku

84. Most Fordoński – most przez Wisłę oddany do użytku w 1893 roku 

85. Miecz ceremonialny ławy sądowej – przypomina o tradycjach sądowniczych Bydgoszczy

86. Dzwonek polskiej Rady Miasta – jej pierwsza kadencja trwała w latach 1920-1921

87. Torba lekarska doktora Piórka – pierwszego Honorowego Obywatela Miasta Bydgoszczy

88. Pieczęć piesza Kaźka Słupskiego – zmarłego w Bydgoszczy w 1377 roku

89. Budionówka – pamiątka po jeńcach bolszewickich

90. Łabaj – szpital dla chorych wenerycznie żołnierzy, przypomina o problemie prostytucji

91. Cegły z ratusza – renesansowy ratusz został rozebrany w 1829 roku

92. Zastawa stołowa z kasyna oficerskiego 61 Pułku Piechoty – przypomina o roli, jaką odgrywały kasyna wojskowe

93. Wieszaki reklamowe – pamiątka po wielkich domach towarowych międzywojennej Bydgoszczy

94. Focke-Wulf FW 200 Condor – czterosilnikowy samolot transportowy z czasów II wojny światowej

95. Buty z „Kobry” – bydgoskiej fabryki obuwia

96. Gazeta „Der Angriff” – nazistowskie pismo „Atak”

97. Mikrofon – pamiątka po Tadeuszu Nowakowskim, dziennikarzu Radia Wolna Europa

98. Karykatura płk. Jana Korkozowicza -  dowódcy 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej

99. Szabla ułańska wz. 34 – pamiątka po 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich

100. Schutztruppenhut – kapelusz po bydgoszczaninie z niemieckich wojsk kolonialnych w Afryce


Bardzo polecam lekturę książki „Bydgoszcz. Historia w 100 przedmiotach”.

Książka, podobnie jak inne publikacje Krzysztofa Drozdowskiego, stoi na wysokim poziomie edytorskim.

Zawiera mnóstwo materiałów ilustracyjnych, starych zdjęć, portretów, wycinków prasowych, planów, map, dokumentów.

Jest to publikacja popularnonaukowa, ale oparta na bogatym materiale źródłowym oraz na nowych odkryciach i ustaleniach dokonanych przez autora.

Jest przy tym bardzo dobrze napisana i wciągająca.

To prawdziwa skarbnica ciekawostek o Bydgoszczy.


Był to kolejny odcinek cyklu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, w którym prezentuję najciekawsze książki związane z naszym regionem.

Wszystkie one są dostępne w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu przy ul. Słowackiego 8.

Dziękuję za uwagę i pozdrawiam serdecznie.




środa, 25 września 2024

Podcast o książce " Kościół św. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana"

 

Dział Informacyjno-Bibliograficzny Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu zaprasza Państwa do wysłuchania 15 odcinka naszego podcastu "Biblioteka Kujaw i Pomorza".

Podcast poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

Dziś polecamy Państwu książkę "Kościół św. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana".

Książka zdobyła Grand Prix w Konkursie o Nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla Najlepszej Książki o Tematyce Regionalnej wydanej w 2022 roku.

Autorką książki jest Krystyna Sulkowska-Tuszyńska, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, archeolog i dydaktyk w Instytucie Archeologii UMK.

 W 2008 roku utworzyła tzw. Jakubową Ekspedycję, w celu zbadania kościoła św. Jakuba w Toruniu.

 W ekspedycji wzięli udział studenci archeologii oraz najlepsi specjaliści z różnych dyscyplin naukowych. 

 Efekty badań zakończonych w 2020 roku ukazuje polecana dziś książka.

 Jest to publikacja naukowa.

 Książka przynosi bardzo dużo nowej wiedzy na temat prezbiterium kościoła św. Jakuba oraz otaczającego świątynię cmentarza.

 Autorka przedstawia dzieje toruńskiego kościoła w długim czasie od XIII do XIX wieku.

Publikacja łączy informacje z zakresu historii, archeologii i architektury.

Przyswajaniu treści pomagają liczne kolorowe plany, rysunki, fotografie i ilustracje.

 

 

Transkrypcja

PODCAST

 O książce: Kościół św. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana

 Dzień dobry

 Zapraszam Państwa do wysłuchania 15 odcinka podcastu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, który poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

 Nazywam się Grzegorz Barecki i jestem pracownikiem Działu Informacyjno-Bibliograficznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

 Dział ten zajmuje się między innymi:

·         pieczą nad księgozbiorem regionalnym,

·         udostępnianiem książek i czasopism z terenu Kujaw i Pomorza,

·         udzielaniem informacji o naszym regionie.

W Informatorium zgromadziliśmy kilka tysięcy książek i czasopism poświęconych regionowi kujawsko-pomorskiemu.

 Na dzisiejszym spotkaniu chciałbym polecić Państwu książkę „Kościół św. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana”.

 Książka zdobyła Grand Prix w Konkursie o Nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla Najlepszej Książki o Tematyce Regionalnej wydanej w 2022 roku.

 Autorką książki jest Krystyna Sulkowska-Tuszyńska, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, archeolog i dydaktyk w Instytucie Archeologii UMK.

 Zajmuje się architekturą okresu średniowiecznego i nowożytnego, kulturą klasztorów i miast.

 W 2008 roku utworzyła tzw. Jakubową Ekspedycję, w celu zbadania kościoła św. Jakuba w Toruniu.

 W ekspedycji wzięli udział studenci archeologii oraz najlepsi specjaliści z różnych dyscyplin naukowych.

 Efekty badań zakończonych w 2020 roku ukazuje polecana dziś książka.

 Wydawcą książki jest Towarzystwo Miłośników Torunia.

 Książka została wydana w 2022 roku.

 Publikację dofinansował Uniwersytet Mikołaja Kopernika oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 Jest to publikacja naukowa.

 Książka przynosi bardzo dużo nowej wiedzy na temat prezbiterium kościoła św. Jakuba oraz otaczającego świątynię cmentarza.

 Autorka przedstawia dzieje toruńskiego kościoła w długim czasie od XIII do XIX wieku.

 Prowadzone w latach 2008-2020 badania archeologiczno-architektoniczne przyniosły nowe ustalenia, które przedstawiono w książce w sposób bardzo nowoczesny.

 Publikacja łączy informacje z zakresu historii, archeologii i architektury.

 Zamieszczone w opracowaniu ilustracje mogą same w sobie stanowić podstawę do dalszych analiz.

 W czasie Ekspedycji Jakubowej odbyło się osiem miesięcznych sezonów badawczych.

 Założono 19 wykopów i 9 mniejszych sondaży.

 Prowadzono badania archeologiczno-architektoniczne, które uzupełniano  badaniami:

- geofizycznymi otoczenia kościoła,

- genetycznymi kości,

- palinologicznymi pyłku roślin,

- antropologicznymi szczątków ludzkich,

- luminescencyjnymi cegły,

- konserwatorskimi zabytków,

- optometrycznymi,

- specjalistycznymi analizami odnalezionych przedmiotów.

 Najważniejszym celem badań było zbadanie i przedstawienie rezultatów dociekań nad bryłą i początkami kościoła oraz ukazanie okruchów życia dawnych torunian poprzez przedmioty znalezione wokół kościoła, na dawnym cmentarzu, pomiędzy byłym klasztorem a cmentarzem i obok rynku Nowego Miasta.

 Teren eksploracji był niemal zupełnie ograniczony do zewnętrznego otoczenia kościoła.

 Książka „Kościół św. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana” składa się z siedmiu zasadniczych rozdziałów:

 

  1. Kościół św. Jakuba w Toruniu – zarys historii i stanu badań

 

  1. Archeologiczno-architektoniczne i interdyscyplinarne badania kościoła św. Jakuba w Toruniu (stanowisko nr 360)

 

  1. Stratygrafia kulturowa

 

  1. Kościół św. Jakuba w świetle badań archeologiczno-architektonicznych

 

  1. Cmentarz i pochówek przy kościele św. Jakuba w Toruniu

 

  1. Elementy kultury materialnej Torunia (przedmioty znalezione na cmentarzu)

 

  1. Kościół św. Jakuba w Toruniu - historia w ziemi zapisana. Podsumowanie

 

Całość uzupełnia Katalog zabytków oraz Aneksy prezentujące wyniki różnych specjalistycznych badań, pomiarów i obserwacji.

 W monografii umieszczono liczne plany, przekroje, widoki nawarstwień, wykonane rekonstrukcje, które dokumentują odkrycia, przemawiają do wyobraźni, wizualizują przedmioty zgubione, porzucone, używane przez torunian i przyjezdnych.

 W katalogu zabytków zamieszczono obszerną dokumentację fotograficzną.

 Poza tym najważniejsze wydarzenia odnoszące się do miasta i losów kościoła opisano w Kalendarium najważniejszych wydarzeń w Toruniu (XIII-XIX w.)


 Rozdział 1 – Kościół św. Jakuba w Toruniu – zarys historii i stanu badań

 W rozdziale przedstawiono zarys historii kościoła, krótką charakterystykę bryły i wnętrza świątyni oraz zarys stanu badań i opracowań.

 Nowe Miasto Toruń Krzyżacy lokowali 13 sierpnia 1264 roku, by nie dopuścić do zbyt dużej przewagi i siły Starego Miasta Torunia.

 Już w XIII wieku powstała tu niezachowana świątynia.

 Za początek obecnej budowli kościoła św. Jakuba, zgodnie z ceramiczną inskrypcją umieszczoną na ścianach wewnątrz prezbiterium, uznawany jest rok 1309.

 Od 1345 roku kościół jako parafia Nowego Miasta został przekazany cysterkom - benedyktynkom.

 W latach 1557-1667 znajdował się w ręku protestantów.

 W 1667 roku powrócił w ręce benedyktynek, aż do kasaty klasztoru przez władze pruskie w 1833 roku.

 Od początku istnienia aż do 1839 roku wokół kościoła grzebano zmarłych.

 Kościół wyróżnia się długim i smukłym prezbiterium i krótkim rozłożystym korpusem z monumentalna wieżą.

 

Rozdział 2 – Archeologiczno-architektoniczne i interdyscyplinarne badania kościoła św. Jakuba w Toruniu (stanowisko nr 360)

 Przedmiotem badań archeologiczno-architektonicznych w latach 2008-2020 były:

 

  1. fundamenty
  2. cmentarz kościoła
  3. elementy kultury materialnej torunian
  4. klasztor i szpital

 

Najważniejszym celem prac było zbadanie i przedstawienie rezultatów dociekań nad bryłą i początkami kościoła, a zatem także początkami Nowego Miasta Torunia.

 Drugim celem było pokazanie pochówku w kulturze funeralnej Torunia.

 Trzecim celem było ukazanie elementów kultury Nowego Miasta Torunia zrekonstruowanej przez pryzmat przedmiotów znalezionych w kościele i wokół świątyni na dawnym cmentarzu.

 Podczas realizacji zadania zastosowano klasyczne metody wykopaliskowe:

- eksplorację warstwami,

- przesiewanie najniższych jednostek,

- dokładną obserwację układu i zawartości,

- pomiary wysokości za pomocą teodolitu.

 

Rozdział 3 – Stratygrafia kulturowa

 W rozdziale opisano zespoły i kompleksy nawarstwień utworzonych wokół kościoła od XIII do początków XX wieku.

 Eksplorowano 19 wykopów i dziewięć sondaży.

 Przedstawiono stratyfikację następujących odcinków:

 

a)      stratyfikacja po północnej stronie prezbiterium

b)      stratyfikacja nawarstwień wzdłuż wschodniej ściany prezbiterium

c)      stratyfikację nawarstwień wzdłuż południowej ściany prezbiterium

d)      stratyfikacja nawarstwień pomiędzy prezbiterium a klasztorem

e)      stratyfikacja nawarstwień przy południowym wieńcu kaplic

f)       stratyfikacja cmentarza przy masywie zachodnim

g)      stratyfikacja cmentarza po północno-wschodniej stronie prezbiterium

h)      stratyfikacja nawarstwień przy portalu głównym kościoła

i)        stratyfikacja wnętrza kościoła

 

Rozdział 4 – Kościół św. Jakuba w świetle badań archeologiczno-architektonicznych

 Rozdział zawiera wyniki analizy architektury – od najstarszych partii wznoszonych w XIII wieku do zmian w XIX wieku.

 W dziejach budowy kościoła wyróżniono kilka faz.

 Faza I przypadła na okres od drugiej połowy XIII w. do 1309 roku.

 Obejmowała budowę prezbiterium i wieży zachodniej.

 Faza II przypadała na okres od 1309 r. do przełomu 3 i 4 ćwierci XIV w.

 Obejmowała przebudowę prezbiterium.

 Faza III przypadła na okres od XV w. do pierwszej połowy XVI w.

 Obejmowała budowę kaplicy św. Walentego i ułożenie posadzki ze szkliwionych płytek ceramicznych.

 Faza IV przypadła okres protestancki lat 1557-1667.

 Dokonano wówczas licznych zmian w dyspozycji wnętrza, choć zachowane materialne ślady z tego okresu widoczne są tylko w rytuale pogrzebowym na cmentarzu.

 Faza V przypadła na okres od 3 ćwierci XVII wieku do 2 ćwierci XIX w.

 Obejmowała budowę łącznika pomiędzy prezbiterium a klasztorem.

 Fazy VI i VII obejmują okres od przełomu 2 i 3 ćwierci XIX w. do początku XX w.

 W 1833 roku nastąpiła kasata klasztoru benedyktynek.

 Rok później nastąpiła rozbiórka łącznika.

 Kościół od tej pory pełnił już tylko funkcję parafialną.

 Wiemy, że w drugiej połowie XIX w. zabudowa obejmowała wąski i bardzo wysoki budynek przy prezbiterium.

 Tę neogotycką dobudówkę rozebrano około pierwszej połowy XX wieku.

 

Rozdział 5 – Cmentarz i pochówek przy kościele św. Jakuba w Toruniu

 W rozdziale przedstawiono wyniki badań cmentarza i próbę rekonstrukcji pochówku.

 Podczas badań wyeksplorowano ponad 400 grobów.

 Głębokość cmentarza sięga do 3,4 metra.

 Cmentarz  był typową przykościelna nekropolą założona w obrębie miasta i otoczoną murem.

 Grzebano najczęściej w rzędach wzdłuż kościoła, zgodnie z osią jego bryły.

 W średniowieczu grzebano bezpośrednio do ziemi, w okresie nowożytnym pojawiają się trumny.

 Ale nawet w XVIII wieku trumny są rzadkością.

 Trumien natomiast używano przy pochówkach wewnątrz kościoła.

 W rozdziale bardzo ciekawie opisano pochówek w okresie średniowiecza i pochówek w okresie nowożytnym.

 Dowiemy się o strojach pogrzebowych, o wyposażeniu grobów, o ozdabianiu trumien.

 Groby średniowieczne były pozbawione wyposażenia grobowego.

 W badaniach widać również różnice miedzy pochówkami katolickimi i protestanckimi. Protestanci nie stosowali dewocjonaliów.

 Najbardziej charakterystycznym elementem wyposażenia grobowego były wianki grobowe, które wkładano na skronie młodych kobiet, czasem również dzieci.

 

Rozdział 6 – Elementy kultury materialnej Torunia (przedmioty znalezione na cmentarzu)

 W rozdziale przeanalizowano odkryte na cmentarzu elementy kultury materialnej.

 Wśród przedmiotów były:

 - rzeczy kamienne i muszle (np.: płyta nagrobna, misa chrzcielna, muszle małży)

 - wyroby jubilerskie (np.: brosza, obrączki, pierścionki)

 - dewocjonalia (np.: złocony krzyżyk, metalowe figurki Chrystusa, ryngraf, medaliki)

 - utensylia z kości (np.: kostki do gry, pionki, oprawa noża)

 - metalowe akcesoria do odzieży (np.: sprzączki, aplikacje, guzik, szpilki)

 - inne metalowe rozmaitości (np.: rylec, dzwoneczek, podkowa, kule do broni)

 - szklane utensylia (np.: naczynia stołowe, butelki, szyby, paciorki)

 - ceramiczne utensylia (np.: naczynia, kulki, fajki)

 - ceramika budowlana (np.: płytki posadzkowe, dachówka, cegły)

 - numizmaty

 - tkaniny i koronka

 - binokle

 - kamionkowe naczynia

 - kafle

 

Rozdział 7 – Kościół św. Jakuba w Toruniu historia w ziemi zapisana. Podsumowanie.

 Badania realizowane wokół toruńskiej gotyckiej bazyliki św. Jakuba  pozwoliły odkryć zapisaną w ziemi historię jej budowy i destrukcji oraz historię codziennego życia i śmierci mieszkańców Torunia.

 Historia zamurowana w architekturze pozwoliła potwierdzić hipotezę, że w Nowym Mieście Toruniu już w XIII wieku wybudowano pierwszą bryłę kościół św. Jakuba.

 Historia zakopana na cmentarzu unaoczniła fakt, że na cmentarzu chowano zmarłych bardzo blisko siebie i ze wszystkich czterech stron kościoła.

 Odkryto pochówki od siedmiu do maksymalnie 15 poziomów.

 Typową praktyką było tworzenie licznych (jedenastu) ossuariów, czyli grobów zbiorowych, gdzie umieszczano kości ludzkie po rozkładzie ciała, w sytuacji gdy na cmentarzu brakowało miejsca dla kolejnych zmarłych.

 Historia zapisana w rzeczach znalezionych w obrębie kościoła odkrywana jest dzięki znalezionym artefaktom.

 Wśród nich zwracają uwagę:

- kamienna kielichowa chrzcielnica zdobiona motywem lwów z XIII-XIV w.

- srebrna męska brosza podpinana pod kołnierzykiem do żupana lub surduta z XVIII w.

- obrączka z motywem splecionych dłoni

- kaplerz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej

- 93 monety, w tym krzyżackie brakteaty

 

Bardzo ważną częścią monografii „Kościół św. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana” jest Katalog Zabytków.

 W katalogu zaprezentowano zabytki znalezione na terenie cmentarza i we wnętrzu kościoła,

 Zaprezentowano wydzielone artefakty, czyli te dobrze zachowane, reprezentatywne dla swojej grupy  wyroby, wyjątkowe precjoza i pojedyncze przykłady typowych znalezisk.

 Zabytki ilustrują fotografie uzupełnione o opisy zabytków.

 W katalogu znalazło się 107 przedmiotów.

 

Publikacje poświęconą badaniom archeologiczno-architektonicznym dopełniają jeszcze aneksy.

 Aneks 1 – Nieinwazyjne badania geofizyczne na terenie kościoła św. Jakuba w Toruniu

 Aneks 2 – Wyniki analizy ksylologicznej materiałów z badań w kościele św. Jakuba w Toruniu

 Aneks 3 – Badania antropologiczne ludzkich szczątków kostnych odnalezionych podczas prac wykopaliskowych przy kościele św. Jakuba w roku 2013

 Aneks 4 – Badania antropologiczne ludzkich szczątków kostnych z otoczenia i kościoła św. Jakuba w Toruniu

 Aneks 5 – Analiza mitochondrialnego DNA z materiału kostnego zabezpieczonego z kościoła  św. Jakuba w Toruniu

 Aneks 6 – Datowanie luminescencyjne prób cegieł z bryły kościoła św. Jakuba w Toruniu

 Aneks 7 – Opracowanie zabytków szklanych

 Aneks 8 – Ekspertyza techniczna binokli

 Aneks 9 – Wyniki analizy gemmologicznej broszki

 Aneks 10 – Monety z badań przy kościele św. Jakuba w Toruniu (2008-2020)

 Aneks 11 – Opracowanie, konserwacja i anastyloza wybranych zabytków ruchomych z badań archeologicznych prowadzonych wokół kościoła św. Jakuba w Toruniu

 Aneks 12 – Dokumentacja konserwatorska prac prowadzonych przy późnoromańskiej chrzcielnicy pozyskanej w wyniku badań archeologicznych otoczenia kościoła św. Jakuba w Toruniu

 Aneks 13 – Wyniki datowania metodą radiowęglową

 

 Bardzo polecam lekturę książki „Kościół św. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana”.

 Książka prezentuje wyniki 13 lat badań archeologicznych wokół kościoła św. Jakuba w Toruniu.

 Monografia jest publikacją naukową.

 Publikacja zawiera nowe odkrycia i ustalenia.

 Czytelnik może zapoznać się z warsztatem pracy współczesnych archeologów.

 Książka napisana jest bardzo zrozumiale.

 Przyswajaniu treści pomagają liczne kolorowe plany, rysunki, fotografie i ilustracje.

 

Był to kolejny odcinek cyklu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, w którym prezentuję najciekawsze książki związane z naszym regionem.

 Wszystkie one są dostępne w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu przy ul. Słowackiego 8.

 Dziękuję za uwagę i pozdrawiam serdecznie.