Jerzy Wultański
Brodnickie militaria
Wydawca: Multi sp.j.
Brodnica 2007
Sygnatura SIRr XXV/44
Jerzy Wultański to wybitny brodnicki historyk regionalista, autor kilkudziesięciu książek i artykułów poświęconych przeszłości stolicy ziemi michałowskiej.
Polecana książka dotyczy tradycji wojskowych Brodnicy od czasów krzyżackich do współczesności.
Publikacja jest bogato ilustrowana fotografiami, planami, dokumentami i rysunkami.
Opracowanie składa się z siedmiu rozdziałów.
Rozdział I - Rządy krzyżackie
Zawiera opis komturii brodnickiej, wykaz brodnickich komturów, opis zamku, jego wizerunki i plany, dane na temat stacjonującej w zamku załogi.
Rozdział II - Średniowieczna Brodnica
Z rozdziału dowiemy się wszystkiego o fortyfikacjach miejskich oraz o działającym w Brodnicy bractwie strzeleckim i jego uzbrojeniu.
Rozdział III - Brodnicki garnizon 1772-1849
Rozdział opisuje powstanie garnizonu po pierwszym rozbiorze Polski. Przeczytamy o wyglądzie pierwszych koszar oraz o stacjonujących w nich huzarach i dragonach. Dowiemy się też o polskim wojsku przebywającym w Brodnicy w okresie Księstwa Warszawskiego. W końcu zapoznamy się z pruskimi kirasjerami i wielkim pożarem koszar w 1849 roku.
Rozdział IV - Garnizon 1882-1920
Z rozdziału dowiemy się wszystkiego o budowie koszar w okresie Cesarstwa Niemieckiego, oraz o stacjonujących w nich oddziałach piechoty. Przeczytamy też o stratach poniesionych przez brodnicki garnizon w walkach w czasie I wojny światowej oraz o zorganizowanym wówczas obozie jenieckim, w którym przetrzymywano żołnierzy i oficerów wielu narodowości.
Rozdział V - Okres międzywojenny 1920-1939
W rozdziale opisano dwa stacjonujące w okresie II Rzeczypospolitej w Brodnicy pułki piechoty - 65 Pułk Piechoty (krótko tylko do 1921 roku), a zwłaszcza 67 Pułk Piechoty (od 1921 roku).
Rozdział VI - Wojenne lata 1939-1945
Rozdział zawiera relację dotyczącą oddziałów niemieckich zajmujących brodnickie koszary w czasie II wojny światowej. Były to rozmaite formacje: piechota, pancerniacy, artyleria przeciw lotnicza. W okresie tym działał też tutaj obóz jeńców wojennych oraz szpital polowy - lazaret.
Rozdział VII - Okres powojenny
Z ostatniego rozdziału dowiemy się o sytuacji koszar w pierwszych latach powojennych oraz o stacjonujących w mieście począwszy od 1951 roku oddziałach:
- 21 Pułk Moździerzy (1951-1955)
- 65 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej (1955-1960)
- 58 Batalion Saperów (1960-1963)
- 4 Brodnicki Pułk Chemiczny (25 października 1963 - obecnie)
