Marian Hirsz - Nieustraszeni

 

Marian Hirsz

Nieustraszeni
66 Kaszubski Pułk Piechoty
im. Marszałka Józefa Piłsudskiego 1919-1939 

Wydawnictwo Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego

Gdańsk 2017

Sygnatura SIRr XXV/80

66 Kaszubski Pułk Piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego powstał w pierwszej połowie października 1919 roku w Poznaniu. 

Kadrę wydzieliły pułki Toruński i Grudziądzki. 

Wszystkie wymienione oddziały wchodziły w skład formującej się w tym czasie Pomorskiej Dywizji Strzelców. 

Skład osobowy pułku był jednolity. 

Organizacja pułku postępowała bardzo szybko.

Już w końcu stycznia 1920 roku trzy bataliony strzeleckie ćwiczyły na płacach Torunia.

W ostatnich dniach maja pułk był gotowy  do wymarszu w pole.

Zarówno kadra, jak i szeregowi pochodzili z Kaszub i Pomorza.

66 Kaszubski Pułk Piechoty był w okresie międzywojennym jedna z ważniejszych formacji wojskowych na Pomorzu.

To Chełmno od 1923 do 1939 roku było miejscem stacjonowania pułku.

Na cmentarzu w Chełmnie znajduje sie zbiorowa mogiła żołnierzy poległych  w czasie II wojny światowej , w tym groby oficerów i podoficerów 66 kaszubskiego pułku.

W Chełmnie zachowały się też budynki koszarowe.

Autor opracowania Marian Hirsz dotarł do wielu dotychczas nieznanych źródeł ilustrujących dzieje kaszubskiego pułku.

Na szczególna uwagę zasługują liczne wspomnienia i relacje żołnierzy z tej jednostki oraz ich rodzin.

Pasjonująco przedstawiono historie powstania pułku oraz jego szlak bojowy w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Ważnym elementem książki jest prezentacja życia codziennego tej formacji.

Oficerska szkoła areonautyczna

 

Zygmunt Kozak
Zbigniew Moszumański
Jacek Szczepański

Oficerska Szkoła Aeronautyczna
(1919-1924)

Oficyna Wydawnicza "Ajaks"

Pruszków-Legionowo 2014

Sygnatura XXV/48

Wojska aeronautyczne znane są szerzej pod nazwą wojsk balonowych.

Oficerska Szkoła Areonautyczna powstała w Poznaniu w 1919 roku.

W 1922 roku została przeniesiona do Torunia.

Uległa rozwiązaniu 1924 roku.

Szkolenie oficerów na specjalnych kursach przejął wówczas Batalion Balonowy w Toruniu.

Autorzy omówili podstawy funkcjonowania szkoły, jej początki, statut, kadrę dydaktyczną,sprzęt balonowy, kolejne kursy oficerskie.

Wielkim walorem opracowania są liczne fotografie, zdjęcia sterowców, schematy i tabele.

Nie zabrakło również biogramów komendantów szkoły i jej kursantów.

Andrzej Nieuważny - Kampania 1813 r. na północnym zachodzie Księstwa Warszawskiego

 

Andrzej Nieuważny

Kampania 1813 r. na północnym zachodzie Księstwa Warszawskiego
Napoleońska twierdza Toruń i jej obrona

Wydanie 2

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Toruń 2017

Sygnatura SIRr XXV/63

Dr Andrzej nieuważny był wieloletni pracownikiem Zakładu Historii XIX wieku na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W  2009 roku został odznaczony we Francji Orderem Palm Akademickich za zasługi w popularyzowaniu historii Francji.

Był wybitnym specjalistą w zakresie epoki napoleońskiej.

W Książnicy Kopernikańskiej dostępne są następujące jego książki:

• Czasy napoleońskie 
• Kampania 1813 r. na północnym zachodzie Księstwa Warszawskiego. Napoleońska twierdza Toruń i jej obrona 
• My z Napoleonem 
• Wielka wojna w małym mieście, Boje o Tczew w lutym 1807 roku

Dysertacja "Kampania 1813 r. na północnym zachodzie Księstwa Warszawskiego" oparta jest na gruntownej kwerendzie odbytej w archiwach rosyjskich i francuskich.

Zasadnicza osia rozprawy jest obrona Torunia wiosną 1813 roku przez wojska generała gubernatora Jean Poitevin - francuskiego inżyniera wojskowego.

Garnizon miasta liczył zaledwie 4661 żołnierzy - przede wszystkim Niemców.

Najsilniejszą jednostką, broniąca Torunia przed Rosjanami była bowiem, licząca 4146 ludzi, bawarska 2 brygada piechoty majora Friedricha von Zollera.

Pomnik Bawarczyków stoi dziś w Toruniu na rogu ul. Bawarczyków i ul. Legionów.

Rozprawa podzielona jest na sześć rozdziałów:

Rozdział 1
Sytuacja wojskowa w Księstwie Warszawskim na początku 1813 r.
Wejście armii rosyjskiej na teren Księstwa.
Ruch głównej armii ku środkowej Wiśle i Kaliszowi.

Rozdział 2
Ruch na zachód rosyjskiej 3 Armii Zachodniej.
Zajęcie Bydgoszczy i Poznania.
Ostateczny odwrót Wielkiej Armii za Odrę.

Rozdział 3
Napoleońska twierdza Toruń 1806-1813

Rozdział 4
Blokada twierdzy toruńskiej - luty - 7 kwietnia 1813 r.

Rozdział 5
Oblężenie regularne i kapitulacja twierdzy toruńskiej, 8-18 kwietnia 1813 r.

Rozdział 6
Rosjanie w twierdzy toruńskiej w latach 1813-1815

Krzysztof Drozdowski - Bydgoska architektura militarna w latach 1772-1945

 

Krzysztof Drozdowski

Bydgoska architektura militarna w latach 1772-1945

Agencja Wydawnicza Cinderella Books 

Warszawa 2017

Sygnatura SIRr XXV/68

Krzysztof Drozdowski jest rodowitym bydgoszczaninem, historykiem, społecznikiem, miłośnikiem fotografii.

Jest członkiem Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy.

Jest autorem wielu książek i kilkudziesięciu  artykułów.

W Książnicy Kopernikańskiej dostępne są następujące jego publikacje:

1. Bydgoska architektura militarna w latach 1772-1945 / Krzysztof Drozdowski. – Warszawa 2017.

2. Bydgoszcz wita Armię : wizyta marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Bydgoszczy / Krzysztof Drozdowski. – Bydgoszcz 2013.

3. Graudenz 1945 : ostatnie tchnienie / Krzysztof Drozdowski. – Poznań ; Luboń : 2014.

4. Świat odosobniony : bydgoska służba penitencjarna w latach 1920-1939 / Anna Kozłowska-Ryś, Krzysztof Drozdowski. – Poznań ; Bydgoszcz 2018.

5. Z lotu ptaka : Bydgoszcz na fotografii lotniczej w latach 1911-1945 / Krzysztof Drozdowski. – Warszawa  2018.

Monografia "Bydgoska architektura militarna w latach 1772-1945" jest pierwszym opisem obiektów wojskowych w Bydgoszczy.

Nie ułatwiał autorowi pracy fakt, że rzadko tylko zachowała się pierwotna dokumentacja budowlana.

Materiały i dokumenty wykorzystane do opracowania studium pochodzą z:

• Archiwum Państwowego w Bydgoszczy,
• Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy
• Regionalnego Zarządu Infrastruktury w Bydgoszczy
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Bydgoszczy
• Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków w Bydgoszczy
• Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy
• Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy
• Centralnej Biblioteki Wojskowej w Warszawie
• Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie
• Narodowego Archiwum Cyfrowego
• Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie
• Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce
• Bundesarchiv w Niemczech

W publikacji przedstawiono całą historię poszczególnych kompleksów koszarowych - od momentu planowania do chwili oddania do użytku.

Obszerną narrację historyczno-architektoniczną ilustruje kolekcja 185 zdjęć dokumentalnych oraz 74 planów, schematów i map.

 

Krzysztof Drozdowski

Wojenne sekrety Bydgoszczy

Agencja Wydawnicza CB

Warszawa 2019

Sygnatura SIRr VIII/B-67

Krzysztof Drozdowski jest rodowitym bydgoszczaninem, historykiem, społecznikiem, miłośnikiem fotografii.

Jest członkiem Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy.

Jest autorem wielu książek i kilkudziesięciu  artykułów.

W Książnicy Kopernikańskiej dostępne są następujące jego publikacje:

• Bydgoska architektura militarna w latach 1772-1945 / Krzysztof Drozdowski. – Warszawa : Agencja Wydawnicza Cinderella Books Andrzej Zasieczny 2017. 
• Bydgoszcz wita Armię : wizyta marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Bydgoszczy / Krzysztof Drozdowski. – Bydgoszcz : Wydawnictwo Tekst Sp. z o.o. 2013. 
• Graudenz 1945 : ostatnie tchnienie / Krzysztof Drozdowski. – Poznań ; Luboń : Wydawnictwo „Pomost” 2014. 
• Pomorskie tajemnice III Rzeszy / Krzysztof Drozdowski. – Warszawa : Agencja Wydawnicza CB 2019. 
• Wojenne sekrety Bydgoszczy / Krzysztof Drozdowski. – Warszawa : Agencja Wydawnicza CB 2019. 
• Z lotu ptaka : Bydgoszcz na fotografii lotniczej w latach 1911-1945 / Krzysztof Drozdowski. – Warszawa : Agencja Wydawnicza CB 2018.

Książka "Wojenne sekrety Bydgoszczy" złożona jest z kilkudziesięciu tekstów, z których każdy stanowi osobną historię.

Odkrywają one nieznane i intrygujące fakty z przeszłości miasta.

Są wśród nich tematy anegdotyczne i materiały na osobne książki.

Przeczytamy więc o asach polskiego wywiadu i tajemnicy nazistowskiego złota, o zamachu na Hitlera i budowie schronu dla władz miasta w latach 50-tych.

Wydarzenia opisane są przystępnym stylem.

Część wątków poruszał autor wcześniej na łamach bydgoskiej prasy.

Całość urozmaica kilkadziesiąt zdjęć dokumentalnych.

Spis treści:

1. Donos na pomnik marszałka
2. Związki gen. Józefa Dowbora Muśnickiego z Bydgoszczą
3. Naczelnik wykraczał poza ramy
4. Bydgoszczanie linczują prezydenta
5. Wacław Wawrzyniak - do końca na posterunku
6. Weźcie stryczek i się powieście
7. Ella Harder. Fordońska linia obrony majora Jerzego Sosnkowskiego
8. Bydgoszczanie na FON
9. "Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek..."
10. Jak "Alicja" zdobyła bydgoskie lotnisko (mit wyzwolenia)
11. Bydgoskie żagle zostały na rejach
12. Bydgoscy ułani się bawią. Nocne życie kawalerzystów z Błonia
13. Bracia poszli na śmierć
14. Walkiria w Brombergu
15. Wieża spadochronowa
16. Szpiedzy na bydgoskim lotnisku
17. Nazistowskie złoto w Bydgoszczy
18. Bydgoszczanin z Wehrmachtu
19. Bydgoszcz wita Armię
20. Zakład Amunicji Lotniczej - Luftamunitionsanstalt 1/II Bromberg
21. Tajny schron Prezydenta
22. Reichsführer SS Heinrich Himmler z wizytą w Brombergu
23. Sekretne życie bydgoskich masonów
24. Czy reparacje wojenne to mit?
25. Orkiestry wojskowe na start!
26. Mjr Jan Henryk Żychoń - legenda wiecznie żywa

Janusz Morkowski - Nie rzucim ziemi… Przypadłości pomorskie 1850-1939

 

Janusz Morkowski

Nie rzucim ziemi…
Przypadłości pomorskie 1850-1939

Starogard Gdański 2018

Sygnatura SIRr XXV/70

Książka składa się z dwóch części.

Część pierwsza "Batalion Obrony Narodowej "Starogard" (82 batalion piechoty) 1937 - 1939 poświęcona jest powstaniu i szlakowi bojowemu we wrześniu 1939 roku, jednostki wojska polskiego złożonej z żołnierzy i oficerów rezerwy pochodzących z okolic Starogardu, Pelplina, Skarszew i Gniewa.

Batalion zakończył swój szlak bojowy z Pomorza w Warszawie, którą bronił do kapitulacji stolicy.

Jego żołnierze brali po drodze udział w bitwach nad Zgłowiączką, Nidą i Bzurą.

Część druga publikacji "O jednym z cywilów w mundurze, którzy walczyli z armią Hitlera" poświęcona jest postaci Feliksa Morkowskiego.

Bohater opowieści jest przedstawicielem rodziny chłopskiej, która aktywnie opierała się w XIX wieku germanizacji położonych w zaborze pruskim Wielkopolski i Pomorza.

Urodzony w 1901 roku w powiecie żnińskim, pełnił później funkcję sędziego starogardzkiego, a we wrześniu 1939 roku poległ w Warszawie jako oficer Batalionu Obrony Narodowej "Starogard".

Bydgoszcz wojskowa : szkice z dziejów garnizonu bydgoskiego od czasów najdawniejszych do współczesności

 

Bydgoszcz wojskowa
Szkice z dziejów garnizonu bydgoskiego od czasów najdawniejszych do współczesności 

Redakcja: Albert S. Kotowski, Sławomir Sadowski

Wydawca: Muzeum Wojsk Lądowych

Bydgoszcz 2017

Sygnatura SIRr XXV/64

Zbiór szkiców poświęconych dziejom wojskowym Bydgoszczy jest owocem projektu badawczego "Bydgoszcz wojskowa. Szkice z dziejów garnizonu bydgoskiego od czasów najdawniejszych do współczesności" prowadzonego przez Uniwersytet Kazimierza Wielkiego  i Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy.

Tom podzielony jest na dwie części.

W części pierwszej przedstawiono chronologicznie dzieje wojskowe Bydgoszczy.

Część druga ma charakter problemowy i porusza wybrane aspekty życia wojskowego miasta.

CZEŚĆ I - Zarys dziejów Garnizonu wojskowego

1. Tomasz Nowakowski - Wojskowa Bydgoszcz. Od czasów najdawniejszych do końca XV w.

2. Zbigniew Zyglewski - Wojsko w Bydgoszczy (XVI w. – 1815 r.)

3. Albert S. Kotowski - Zarys dziejów garnizonu bydgoskiego w latach 1815-1918

4. Włodzimierz Jastrzębski - Dzieje garnizonu wojskowego w Bydgoszczy w latach 1920-1939

5. Krzysztof Drozdowski - Garnizon niemiecki w Bydgoszczy w latach II wojny światowej

6. Sławomir Sadowski - Garnizon bydgoski w strukturze organizacyjnej polskich Sił Zbrojnych w latach 1945-1989

7. Sławomir Sadowski - Garnizon wojskowy w Bydgoszczy po 1989 r.

CZEŚĆ II - jednostki wojskowe, infrastruktura, wpływ garnizonu na życie miasta, wydarzenia, biografie

8. Marek Zwiefka - Bydgoska architektura wojskowa do 1939 r.

9. Albert S. Kotowski - Infanterie-Regiment Graf Schwerin 1813-1913. Bydgoskie obchody stulecia istnienia jednostki

10. Marek Holak - Jeździectwo wojskowe w Bydgoszczy w okresie międzywojennym

11. Krzysztof Drozdowski - Konkurs orkiestr wojskowych D.O.K. VIII w Bydgoszczy 8-9 września 1923 r.

12. Łukasz M. Nadolski - Zniszczenia wojenne Bydgoszczy w 1945 roku

13. Sadowski Sławomir - Generalicja bydgoska w latach 1918-1939

14. Joanna M. Iwaszkiewicz - Generalicja bydgoska w latach 1945-1989

15. Tadeusz Łukaszczyk - Wojskowa Bydgoszcz w notatniku kapelana 1992-1993

Tomasz Mleczek - 1629 Trzciana

 

Tomasz Mleczek

1629 Trzciana

Seria: Zwycięskie Bitwy Polaków

Wydawcy: Edipresse-kolekcje, Bellona

Warszawa 2016

Sygnatura SIRr VIb/5-13

Wydawnictwa "Bellona" i "Edipresse-kolekcje" podjęły się wielkiego przedsięwzięcia, jakim jest wydanie 70 tomów serii "Zwycięskie Bitwy Polaków".

Jeden z takich triumfów polskiego oręża miał miejsce w 1629 roku na Pomorzu pod Trzcianą (dziś w powiecie kwidzyńskim).

Autor opracowania Tomasz Mleczek najpierw szeroko przedstawił zarys historyczny wojen polsko-szwedzkich do 1629 roku.

Przybliżył szczególnie  postać Stanisława Koniecpolskiego (1591-1646) - hetmana wielkiego koronnego.

Czytelnicy mogą się rownież zapoznać z omówieniem wojskowości polskiej okresu bitwy pod Trzcianą - w tym zwłaszcza z opisem jednostek jazdy i piechoty armii koronnej.

Przedstawiono też postać króla szwedzkiego Gustawa II Adolfa i jego sztukę wojenną.

Kulminacją książki jest rozdział poświęcony przebiegowi bitwy pod Trzcianą 25 czerwca 1629 roku miedzy armiami dowodzonymi przez hetmana Stanisława Koniecpolskiego i króla Gustawa II Adolfa.

Książkę zamyka wyjaśnienie znaczenia zwycięstwa pod Trzcianą.

Z monografii dowiemy się wielu ciekawostek na temat ówczesnej broni, rapierów, muszkietów, zamka kołowego, zbroi kirasjerskiej, kopi husarskich.

Książka jest bogato ilustrowana, pełno w niej starych map, rycin, widoków miast, portretów wodzów, obrazów batalistycznych, planów bitew, fotografii uzbrojenia, przedstawień oficerskich zbroi i żołnierskich mundurów.

Przemysław Dymek - Toruńska Dywizja - 4 Dywizja Piechoty w latach 1921-1939

 

Przemysław Dymek

Toruńska Dywizja
4. Dywizja Piechoty w latach 1921 - 1939

Wydawnictwo Napoleon V

Oświęcim 2015

Sygnatura SIRr XXV/46

4 Dywizja Piechoty została utworzona 16 kwietnia 1919 roku.

Uczestniczyła w wojnie polsko-ukraińskiej  i w wojnie polsko-bolszewickiej.

W październiku 1921 roku dowództwo dywizji zostało przeniesione do Torunia i przez cały okres międzywojenny było związane z naszym miastem.

Właśnie historia tej Toruńskiej 4. Dywizji Piechoty w latach 1921 -1939 jest przedmiotem polecanego opracowania.

Autor poświecił drugą część książki losom dywizji w czasie kampanii wrześniowej 1939 roku.

Dywizja składała się z następujących jednostek:

• 14 Pułk Piechoty z Włocławka
• 67 Pułk Piechoty  z Brodnicy
• 63 Toruński Pułk Piechoty
• 4 Kujawski Pułk Artylerii Lekkiej (Inowrocław)

Autor wykorzystał bogaty materiał źródłowy.

Opisał rodowód i dzieje pułków tworzących dywizję, przedstawił działania administracyjne i proces szkoleniowy, ukazał służbę garnizonową, w końcu zanalizował możliwości militarne dywizji i jej szlak bojowy w czasie całej kampanii wrześniowej.

Opracowanie uzupełniają obsady personalne 4. Dywizji Piechoty oraz noty biograficzne dowódców poszczególnych oddziałów dywizji.

Załączono mapy sytuacyjne oraz liczne archiwalne zdjęcia.

Jerzy Wultański - Dzieje 67 pułku piechoty

 

Jerzy Wultański

Dzieje 67 pułku piechoty

Wydawca: MULTI sp.j.

Brodnica 2003

Sygnatura SIRr XXV/43

Jerzy Wultański to wybitny brodnicki historyk regionalista, autor wielu książek i artykułów poświęconych przeszłości stolicy ziemi michałowskiej.

Kolejną cenną publikacją są "Dzieje 67 pułku piechoty", który w okresie międzywojennym stacjonował w Brodnicy od 1921 do 1939 roku.

Pułk ten zapisał się w dziejach wojskowości dzięki swoim walkom z bolszewikami w czasie wojny 1920 roku i udziałem w bitwie warszawskiej.

Autor opisuje początki pułku w czasie powstania wielkopolskiego i jego koniec w czasie kampanii wrześniowej 1939 roku.

Ponadto w pracy znajdziemy opis mało znanych wydarzeń związanych z przewrotem majowym 1926 roku i zajęciem Zaolzia w 1938 roku.

Książka podzielona jest na dwanaście rozdziałów.

Rozdział I - Garnizon brodnicki 1773-1939

Rozdział II - Powstanie wielkopolskie

Rozdział III - 9 pułk strzelców wielkopolskich

Rozdział IV - Wojna polsko - bolszewicka

Rozdział V - Okres międzywojenny

Rozdział VI - Cmentarz wojskowy

Rozdział VII - Wojna obronna 1939 roku

Rozdział VIII - Polegli i zamordowani

Rozdział IX - Lista katyńska

Rozdział X - Biogramy

Rozdział XI - Pieśni patriotyczne i piosenki żołnierskie

Rozdział XII - Kombatanckie spotkania

Monografia jest bardzo bogata w stare fotografie dokumentujące najważniejsze wydarzenia z życia pułku, wizerunki żołnierzy i oficerów, zdjęcia koszar i uzbrojenia, kopie dokumentów.

Bardzo cennym jest opracowanie przez autora kilkudziesięciu żołnierskich biogramów.

Mariusz Balcerek - Ustawienie walczących stron względem rzeki w bitwie pod Kircholmem w 1605 r.

 

Dr Mariusz Balcerek

Ustawienie walczących stron względem rzeki w bitwie pod Kircholmem w 1605 r.

W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej

Tom 7
s. 113-149

Białystok 2017

W dniach 30 września – 2 października 2015 r.odbył się w Białymstoku III Międzynarodowego Kongresu Naukowego „Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej” .

W czasie konferencji wygłoszono ponad 100 referatów.

Jej pokłosiem jest czterotomowa publikacja „Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej”  pod redakcją Karola Łopateckiego i Wojciecha Walczaka (tomy VII-X, Białystok 2017).

Zawiera ona również kilkudziesięciostronicowy artykuł dr Mariusza Balcerka - kierownika Działu Informacyjno-Bibliograficznego Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, redaktora tematycznego i sekretarza redakcji czasopisma naukowego „Folia Toruniensia”.

Jest on również wybitnym specjalistą w dziedzinie historii nowożytnej wojskowości oraz przeszłości Inflant, a także autorem rozprawy: „Księstwo Kurlandii i Semigalii w wojnie Rzeczypospolitej ze Szwecją w latach 1600-1629” (Poznań 2012).

Wśród jego licznych publikacji wymienić można miedzy innymi następujące tytuły:

• Bitwa pod Trzcianem w 1629 roku - o dacie bitwy słów kilka
• "Forti et fideli nihil difficile" : kariera Wolmara Farnesbacha w Inflantach
• Kawaleria w Ordes de bataille Erika Jönssona Dahlberga
• Liczebność, skład i szyk wojska hetmana litewskiego Jana Karola Chodkiewicza w bitwie pod Kircholmem na "ordre de bataille" Erika Dahlberga
• Mord w Mitawie w 1615 roku i jego konsekwencje
• Oblężenie Rygi w 1621 roku
• Polacy w armii Karola IX w bitwie pod Kircholmem 27 IX 1605 roku
• Polskie szyki wojenne w "ordre de bataille" Eryka Dahlberga
• Wkład księstwa Kurlandii i Semigalii oraz powiatu piltyńskiego w bitwę pod Kircholmem w 1605 roku

Artykuł "Ustawienie walczących stron względem rzeki w bitwie pod Kircholmem w 1605 r." poświęcony jest nie rozwiązanej do dziś zagadce ustawienia armii króla Szwecji Karola IX i hetmana litewskiego Jana Karola Chodkiewicza w bitwie pod Kircholmem w stosunku do rzeki Dźwiny.

Dr Mariusz Balcerek poddał drobiazgowej analizie ukształtowanie terenu pola bitwy, przebiegu marszu szwedzkich wojsk, lokalizacje obu obozów dwóch wrogich armii, miejsce przeprawienia się wojsk kurlandzkich i w końcu sam przebieg starcia.

Okazuje się, że Dźwina w okolicach Kircholmu nie płynie prosto, lecz skręca w kierunku północno-zachodnim.

Szwedzi opuszczając swe pierwotne pozycje na wzgórzu oddalili się od rzeki.

Wykorzystały to wojska polsko-litewskie.

Artykuł autor wzbogacił aż 24 kolorowymi mapami.

Artykuł dostępny jest również on-line na stronieh:

https://www.academia.edu/36163676/
Ustawienie_walcz%C4%85cych_stron_wzgl%C4%99dem_rzeki_w_bitwie_pod_Kircholmem_w_1605_r

Janusz Królikowski - Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990

 

Janusz Królikowski

Generałowie i admirałowie
Wojska Polskiego 1943-1990
T. 1-4

Wydawnictwo Adam Marszałek

Toruń 2010

Janusz Królikowski jest autorem wielu artykułów poświęconych historii wojskowości i biografistyce generalicji i admiralicji polskiej.

Spod jego pióra wyszła między innymi książka "Admirałowie Polskiej Marynarki Wojennej 1945-2004".

Czterotomowemu opracowaniu "Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990" poświęcił on trzy lata pracy.

Oparł się na informacjach i materiałach otrzymanych od opisywanych postaci, odbył drobiazgową kwerendę archiwalną w Centralnym Archiwum Wojskowym, przeglądając znajdujące się tam teczki akt personalnych, w końcu wykorzystał ustalenia wcześniej wydanych publikacji.

Opracowanie zawiera biogramy 602 generałów ludowego Wojska Polskiego.

Pierwszą cenzurę sierpień 1943 roku wyznacza awans gen. Zygmunta Berlinga.

W maju 1990 roku nominacje generalskie wręczył po raz ostatni Prezydent RP Wojciech Jaruzelski.

W tomie IV zamieszczono dodatkowo:
- niepełny wykaz radzieckich doradców wojskowych w Wojsku Polskim w latach 1954-1959
- wykaz generałów i admirałów Wojska Polskiego pozostałych po wojnie na emigracji
- wykaz generałów i admirałów mianowanych na pierwszy stopień generalski przez władze emigracyjne w Londynie w latach 1961-1990

Dr Mariusz Balcerek - Polskie szyki wojenne w ordre de bataille Eryka Dahlberga

 

Dr Mariusz Balcerek

Polskie szyki wojenne
w ordre de bataille
Eryka Dahlberga

Miscellanea Historico-Archivistica

Tom XXI - 2014

s. 93-108

Miło nam poinformować, że ukazała się właśnie kolejna publikacja kierownika Działu Informacyjno-Bibliograficznego dr Mariusza Balcerka.

"Miscellanea Historico-Archivistica" to czasopismo naukowe, recenzowane i punktowane, wydawane od 30 lat przez Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie.

W najnowszym roczniku ukazał się artykuł "Polskie szyki wojenne w ordre de bataille Eryka Dahlberga" pióra dr Mariusza Balcerka z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

Eryk Dahlberg to XVII-wieczny szwedzki inżynier wojskowy, który pozostawił po sobie kilkaset rysunków przedstawiających szyki wojskowe (ordre de bataille) stosowane w bitwach XVII stulecia w Europie.

Wśród tych szkiców jest również kilka przedstawiających szyki wojsk Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Autor artykułu studiował osobiście zawartość "Albumu Dahlberga" w czasie kwerendy w Archiwum Wojskowym w Sztokholmie.

Dr Balcerek szczegółowo przeanalizował ordre de bataille, na których Dahlberg przedstawił ustawienie wojsk polsko-litewskiech:
- w czasie bitwy pod Wiedniem w 1683 r.
- w czasie bitwy pod Kirchholmem w 1605 r.
- w czasie walk polsko-szwedzkich o Pomorze w lat 1628-1629
- w czasie bitwy pod Żarnowem w 1655 r.
- w czasie bitwy pod Gołębiem w 1656 r.
- w czasie bitwy pod Nyborgiem w 1659 r.

Opisane w artykule przedstawienia szyków wojskowych armii Rzeczypospolitej Obojga Narodów, były dotąd szerzej nie znane polskim historykom wojskowości.

Co szczególnie cenne autor zilustrował swój tekst, dołączając do niego kolorowe reprodukcje omawianych ordre de bataille.