Bogumil Goltz (1801-1870) - niemiecki pisarz z Golubia i Torunia

 

Bogumil Goltz,
autor portretu Paul Konewka,
W: Bogumil Goltz, Buch der Kindheit, Berlin 1905

Bogumil Goltz był w połowie XIX wieku najgłośniejszym toruńskim pisarzem.

Urodził się w Warszawie w 1801 roku w pruskiej rodzinie prawniczej.

Miasto znajdowało się wówczas pod zaborem pruskim.

Jego ojciec był dyrektorem sądu miejskiego w Warszawie.

Od młodych lat Bogumil Goltz był związany z Pomorzem.

W 1809 roku rodzina przeprowadziła się do Kwidzyna.

Uczęszczał do szkół w Kwidzynie i Królewcu.

W Ciechocinie odbywał praktykę rolniczą.

Był właścicielem gospodarstwa rolnego w Lisewie koło Golubia.

Od 1831 roku osiadł w Golubiu.

Tam napisał większość utworów, które później publikował.

Często bywał w Toruniu.

W 1847 roku przeniósł się do Torunia na stałe.

W Toruniu też zmarł w 1870 roku.

Goltz parał się pisarstwem, publicystyką i etnografią.

W 1847 roku opublikował swoją najgłośniejsza książkę "Buch der Kindheit" (Księgę dzieciństwa).

Przyniosła mu olbrzymią popularność wśród czytelników.

Był to utwór oparty na wspomnieniach autora.

Krytyka chwaliła go za autentyzm, prostotę i umiejętność obserwacji.

Podobnie autobiograficzna była kolejna jego książka "Ein Jugendleben" (Życie młodzieńcze) wydana w 1852 roku.

Dzięki finansowemu powodzeniu odbywał liczne podróże po całej Europie.

Owocem wyprawy do Egiptu była książka "Ein Kleinstädter in Ägypten" (Drobnomieszczanin w Egipcie).

Był też autorem wielu etnograficznych szkiców i żartobliwych esejów z dziedziny antropologii, socjologii kultury, pedagogiki.

Dzięki swojej popularności jeździł po całych Niemczech z odczytami, którymi zarabiał na utrzymanie.

Był doskonałym mówcą, znanym z dużego poczucia humoru.

Drukował również artykuły w "Thorner Wochenblatt".

Był też członkiem Coppernicus Verein für Wissenschaft und Kunst zu Thorn.

Był radnym miejskim Torunia.

Po śmierci uczczono go w Toruniu tablicą pamiątkową.

Mieszkał przy ul. Sukienniczej (Tuchmacherstrasse).

Był Niemcem, żyjącym nad Wisłą i Drwęcą.

Realizm narracji, spostrzegawczość i niesamowita zdolność obserwacji pozwoliła mu na stworzenie na kartach swych utworów własnego obrazu Polski i Polaków, nie podążającego za stereotypowymi kliszami.

Uważał Polaków za osoby pracowite.

Chwalił Polaków jako czułych małżonków i dobrych rodziców.

Zarzucił niegospodarność polskiej arystokracji.

Widział pozytywne i negatywne cechy Polaków - inaczej niż inni współcześni mu pisarze niemieccy, przypisujący nam tylko cechy negatywne.

Jego utwory nie zostały przetłumaczone na język polski.

Sławny za życia, po śmierci został zapomniany.

W Książnicy Kopernikańskiej zachowało się bardzo dużo książek Bogumila Goltza.

1	Buch der Kindheit / von Bogumil Goltz. - Frankfurt a. M. : H. Zimmer, 1847.
2	Deutsche Entartung in der lichtfreundlichen und modernen Lebensart : an den modernene Stichwörtern gezeigt / von Bogumil Goltz. - Frankfurt a. M. : H. Zimmer 1847.
3	Das Menschen - Dasein in seinem weltewigen Zügen und Zeichen. Bd. 1-2 / von Bogumil Goltz. - Frankfurt : H. Zimmer 1850.
4	Buch der Kindheit / von Bogumil Goltz. - Berlin : Verlag von Franz Duncker, 1854.
5	Der Mensch und die Leute : zur Charakteristik der barbarischen und der civilisirten Nationen / von Bogumil Goltz. - Berlin : Verlag von Franz Duncker 1858.
6	Die Bildung und die Gebildeten : eine Beleuchtung der modernen Zustände. Bd. 2 / von Bogumil Goltz. - Berlin : Druck und Verlag von Otto Janke 1864.
7	Die Bildung und die Gebildeten : eine Beleuchtung der modernen Zustände. Bd. 1 / von Bogumil Goltz. - Berlin : Druck und Verlag von Otto Janke 1864.
8	Hinter den Feigenblättern : eine Umgangsphilosophie und pathologische Menschenkenntniss. Bd. 2, Feigenblätter : Diagnosen, Signalements und Verdicte für exacte Menschenkenntniss / von Bogumil Goltz. - Berlin : A. Vogel u. Comp. 1864.
9	Hinter den Feigenblättern : eine Umgangsphilosophie und pathologische Menschenkenntniss. Bd. 3, Feigenblätter : Eine Umgangs-Philosophie / von Bogumil Goltz. - Berlin : A. Vogel u. Comp. 1864.
10	Hinter den Feigenblättern : eine Umgangsphilosophie und pathologische Menschenkenntniss. Bd. 1, Vorschule der Menschenkenntniss / von Bogumil Goltz. - Berlin : A. Vogel 1864.
11	Das Kneipen und Kneip-Genies / Glossirt von Bogumil Goltz. - Berlin : O. Janke, 1866.
12	Die Bildung und die Gebildeten : eine Beleuchtung der modernen Zustände. Bd. 1-2 / Bogumil Goltz. - Berlin : O. Janke, 1867.
13	Das Menschen-Dasein in seinen weltewigen Zügen und Zeichen / Bd. 2 / von Bogumil Goltz. - Berlin : O. Janke 1868.
14	Das Menschen-Dasein in seinen weltewigen Zügen und Zeichen / Bd. 1 / von Bogumil Goltz. - Berlin : O. Janke 1868.
15	Buch der Kindheit / von Bogumil Goltz. - Berlin : Verlag von Franz Duncker, 1869.
16	Die Weltklugheit und die Lebens-Weisheit mit ihren correspondirenden Studien. Bd. 2 / von Bogumil Goltz. - Berlin : O. Janke, 1869.
17	Die Weltklugheit und die Lebens-Weisheit mit ihren correspondirenden Studien. Bd. 1 / von Bogumil Goltz. - Berlin : O. Janke, 1869.
18	Buch der Kindheit / von Bogumil Goltz. - Berlin : Verlag von Franz Duncker, 1877.
19	Auswahl aus seinen Schriften / Bogumil Goltz ; Hrsg. und eingel. von Fritz Lienhard. - Stuttgart : Greiner u. Pfeiffer, 1904.
20	Buch der Kindheit / von Bogumil Goltz ; mit dem Portrait des Verfassers und einer Einleitung von Erich Janke. - Berlin : O. Janke 1905.
	Buch der Kindheit / von Bogumil Goltz ; hrsg. von Karl Muthesius ; Bibliothek Pädagogischer Klassiker. - Langensalza : H. Beyer @ Söhne, 1908. POLECANA LITERATURA Weronika Jaworska Okres toruński Bogumiła Goltza (1847-1870) Rocznik Toruński T. 17, s. 85-197 Sygnatura SIRr II/18t.17 Weronika Jaworska hasło: Goltz Bogumil (Gottlieb) W: Toruński Słownik Biograficzny T. 2, s. 99-100 Sygnatura SIRrIIIA/12t.2 Weronika Jaworska Der Thorner Schriftsteller Bogumil Goltz im Spiegel seiner Lebenserinnerungen Toruń 1986 Sygnatura MAG 209241 Arno Will Polska i Polacy w niemieckiej prozie literackiej XIX wieku Łódź 1970 Sygnatura MAG 125541 Historia Torunia W czasach zaboru pruskiego (1793-1920) T. 3, cz. 1 Torun 2003 Sygnatura SIRr VIII/T-8t.3a Adolf Prowe Bogumil Goltz. Eine Gedächtnis-Rede gehalten bei der 80. Wiederkehr seines Geburtstages Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn - Heft 3 : 1881, s. 127-148 Sygnatura SIRr II/5t.3