W warsztacie, w manufakturze, w fabryce i w sklepie

 

W warsztacie, w manufakturze,
w fabryce i w sklepie

Pod redakcją: Zdzisław Biegański, Wojciech Polak, Michał Białkowski

Seria: Dzieje regionu kujawsko-pomorskiego
T. III

Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Toruń 2013

Sygnatura SIRr XVI/90

Książka "W warsztacie, w manufakturze, w fabryce i w sklepie" jest pokłosiem konferencji zorganizowanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu w ramach cyklu "Dzieje województwa kujawsko-pomorskiego".

Konferencje organizowane są co roku od 2011.

Po każdej z nich referaty są wydawane przez Urząd Marszałkowski w formie kolejnego tomu.

Cykl spotkań "Dzieje województwa kujawsko-pomorskiego" ma na celu integrację badaczy lokalnych dziejów różnych miejscowości naszego województwa oraz integrację środowiska akademickiego Torunia i Bydgoszczy z nauczycielami.

Akademicy prezentują najnowsze wyniki swych badań, a nauczyciele przedstawiają praktyczne projekty realizowane wspólnie z młodzieżą szkolną, których celem jest odkrywanie i pielęgnowanie lokalnej przeszłości.

Publikacja "W warsztacie, w manufakturze, w fabryce i w sklepie" zawiera 10 tekstów.

Ich wspólnym mianownikiem jest przeszłość gospodarcza i ekonomiczna regionu, lokalny przemysł, rzemiosło i handel z terenu Kujaw i Pomorza.

• Jacek Woźny - Starożytne pracownie i warsztaty produkcyjne na Kujawach
• Zbigniew Zyglewski - Gospodarka na Kujawach w późnym średniowieczu
• Marcin Artur Theil - Młynarstwo, karczmarstwo i kowalstwo w dobrach królewskich na Kujawach, w ziemi dobrzyńskiej oraz ziemi chełmińskiej w okresie nowożytnym
• Agnieszka Zielińska - od warsztatu rzemieślniczego do fabryki. Przemiany w strukturze zawodowej mieszkańców Torunia w XIX i początku XX wieku.
• Anna Bieniaszewska - Handel i rzemiosło żydowskie Torunia do 1939 roku
• Zdzisław Biegański - przemysł, handel i rzemiosło w miasteczkach powiatu bydgoskiego w okresie Drugiej Rzeczypospolitej
• Sławomir Kamosiński - Proces industrializacji w regionie Kujaw i Pomorza w okresie Polski Ludowej (1945-1989). Próba bilansu
• Sławomir Kamosiński - Tradycja i nowoczesność. Kształtowanie się przestrzeni przemysłowej w Toruniu w latach Polski Ludowej
• Wojciech Ślusarczyk - Technika farmaceutyczna w zbiorach wybranych muzeów regionu kujawsko-pomorskiego
• Teresa Maresz - Od warsztatu rzemieślniczego do hali fabrycznej. Realizacja wątku tematycznego "Gospodarka" w ramach przedmiotu "Historia i społeczeństwo. Dziedzictwo epok"

Księga pamiątkowa Cechu Rzeźnickiego w Toruniu 1331-1931

 

Księga pamiątkowa Cechu Rzeźnickiego w Toruniu 1331-1931

Wydawca: Związek Zrzeszeń Gospodarczych

Toruń 1931

Sygnatura SIRr XVI/58

Księga jubileuszowa zawiera opracowanie Tadeusza Pietrykowskiego "Z przeszłości toruńskiego cechu rzeźnickiego" poświęcone jego 600. letnim dziejom.

Foto: Kujawsko-Pomorska Biblioteka-Cyfrowa
https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/49434

Zgodnie z tradycją cechową cech rzeźnicki powstał w 1331 roku.

Najstarszy znany statut cechu pochodzi z 1682 roku.

Statut liczy 39 artykułów, w których ustanowiono normy, dotyczące praktyk i zwyczajów cechowych, do których bracia cechowi musieli się ściśle stosować pod groźbą sankcji karnych.

Artykuły 1-5 regulowały przebieg zebrań cechowych, które odbywały się cztery razy w roku.

Artykuły 6-9 regulowały sprawy uboju bydła i sprzedaży mięsa.

Artykuł 10 mówił o warunkach przyjęcia do cechu.

Artykuł 11 dotyczył uczni cechowych.

Artykuły 13-16 poświęcone były sprawom obyczajowym.

Artykuły 19-22 regulowały kwestie czeladników.

Artykuły 25-39 regulowały wzajemne stosunki między braćmi w sprawach zakupu bydła i sprzedaży mięsa.

Wielka rolę w życiu cechowym odgrywały wspólne biesiady i zabawy.

Do 1743 roku istniały osobne cechy rzeźników Starego I Nowego Miasta Torunia.

Życie cechu dokumentowała księga protokolarna, w której zachowały się zapiski od 1733 do 1865 roku.

W 1853 roku został przyjęty nowy statut cechu rzeźnickiego, dostosowany do prawa pruskiego.

Również w czasach zaborów prowadzono księgi protokolarne i odbywano kwartalne zebrania.

Cech posiadał swój własny sad honorowy, który dbał o dobre imię cechu.

Dopiero w 1918 roku starszym cechu został Polak - Ignacy Jasiński.

Foto: Kujawsko-Pomorska Biblioteka-Cyfrowa
https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/49434

Janusz Tandecki - Cechy rzemieślnicze w Brodnicy

 

Janusz Tandecki

Cechy rzemieślnicze w Brodnicy
Zarys dziejów na tle porównawczym

Agencja Wydawnicza "Edytor"

Brodnica - Toruń 1997

Sygnatura SIRr  VIII/Br-24 

Prof. dr hab. Janusz Tandecki jest uznanym wykładowcą Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, historykiem zajmującym się dziejami państwa krzyżackiego, historią miast, archiwistyką, dyplomatyką i edytorstwem źródeł historycznych.

Dzięki niemu nie tylko wielkie ośrodki miejskie Prus Królewskich, ale również mniejsza Brodnica doczekała się opracowania dziejów własnych cechów rzemieślniczych.

Autor opisał działalność i funkcjonowanie brodnickich korporacji rzemieślniczych od ich narodzin w średniowieczu aż po czasy współczesne.

W Archiwum Państwowym w Toruniu, zachowały się najstarsze dokumenty staropolskie na temat kilku brodnickich cechów:

• cechu bednarzy i wębrowników
• cechu iglarzy, ślusarzy, puszkarzy, ostrożników, nożowników, zegarmistrzów, miedzienników, windmacherów
• cechu kuśnierzy
• cechu piernikarzy
• cechu sukienników
• cechu tokarzy

Autor opisał nie tylko rzemiosło i cechy brodnickie w okresie krzyżackim oraz staropolskim.

Kolejne rozdziały dotyczą rzemiosła brodnickiego w okresie zaboru pruskiego, II Rzeczpospolitej, pod okupacja hitlerowską oraz po 1945 roku.

Z książki dowiemy się o zadaniach zawodowych realizowanych przez korporacje rzemieślnicze i o ich wewnętrznej organizacji.

Znajdziemy też wiele ciekawych informacji na temat pozazawodowych funkcji cechów oraz życia codziennego brodnickich rzemieślników.