Witold Konopka, Waldemar Rozynkowski - Na szlaku Prymasa Tysiąclecia - Prymas Stefan Wyszyński na Kujawach i Pomorzu

 

Witold Konopka,
Waldemar Rozynkowski

Na szlaku Prymasa Tysiąclecia

Prymas Stefan Wyszyński na Kujawach i Pomorzu

Instytut Wydawniczy "Pax"

Warszawa 2016

Sygnatura SIRr IIIB/Wyszyński Stefan

Witold Konopka i Waldemar Rozynkowski zbadali działalność duszpasterską Prymasa Stefana Wyszyńskiego na Kujawach i Pomorzu w latach 1949-1981.

Stefan Wyszyński jako prymas Polski, ale również jako arcybiskup gnieźnieński wielokrotnie przebywał w regionie kujawsko-pomorskim.

Każdego roku składał tu po kilka i kilkanaście wizyt.

Okazje ku temu były rozmaite:
- wizytacje kanoniczne
- konsekracje i pogrzeby biskupów
- koronacje figur i obrazów
- święcenia kamieni węgielnych
- święcenia i konsekracje nowych kościołów
- kongresy maryjne
- kongresy różańcowe
- tygodnie soborowe
- konferencje adwentowe
- udzielanie sakramentu bierzmowania
- pobłogosławienie związku małżeńskiego
- uroczystości milenijne
- jubileusze parafii, seminariów, klasztorów, chórów
- uroczystości odpustowe

Wyróżnia się na tym tle internowanie Prymasa w klasztorze kapucynów w Rywałdzie Królewskim w 1953 roku.

Było to pierwsze jego miejsce uwięzienia, które trwało w sumie aż do 1956 roku.

Autorzy drobiazgowo opisali każdą wizytę, opierając się na dokumentach państwowych i kościelnych, materiałach prasowych, świadectwach świadków oraz na zapiskach samego Prymasa Stefana Wyszyńskiego.

Monografię wzbogacają fragmenty homilii i przemówień wygłoszonych przez Prymasa.

Autorzy załączyli również do książki wiele archiwalnych fotografii.

Prymas Polski Stefan kardynał Wyszyński na ziemi pomorskiej i Kujawach

 

Prymas Polski Stefan kardynał Wyszyński na ziemi pomorskiej i Kujawach 

 pod redakcją Michała Białkowskiego i Wojciecha Polaka

Dom Wydawniczy "Margrafsen"

Toruń 2014

Sygnatura SIRr IIIB/Wyszyński Stefan

W Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu znajduje się kilkadziesiąt książek poświęconych bł. ks. prymasowi Stefanowi kardynałowi  Wyszyńskiemu

Polecana dzisiaj publikacja ma szczególny charakter, dotyczy bowiem związków kardynała Wyszyńskiego z regionem kujawsko-pomorskim.

Książka podzielona jest na dwie części.

Część Pierwsza - Uwięzienie Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego oraz jego kontekst polityczny, społeczny i religijny.

Pierwszym miejscem uwięzienia prymasa Wyszyńskiego w 1953 roku był Rywałd w województwie kujawsko-pomorskim.

W części pierwszej znalazło się siedem studiów:

1. Adam Dziurok Uwięzienie Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego - okoliczności i konsekwencje
2. s. Agata Mirek CFMI - Żeńskie zakony i zgromadzenia zakonne wobec aresztowania  Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego
3. s. Małgorzata Krupecka USJK - Kontakty i współpraca Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego z Siostrami Urszulankami Serca Jezusa Konającego
4. ks. Stanisław Adamiak - Rzymskie reakcje na uwięzienie Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego
5. Tadeusz Wolsza - Aresztowanie Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego w świetle korespondencji do audycji "Fala 49"
6. ks. Michał Damazyn - Zapomniany "rządca" archidiecezji prymasowskiej
7. Michał Strzelecki - Współczesne aspekty refleksji społeczno-politycznej Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego

Część Druga - Ślady obecności Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego na ziemi pomorskiej i kujawskiej.

Związkom kardynała Wyszyńskiego z Kujawami i Pomorzem poświęconych zostało pięć studiów:

1. Michał Białkowski - Związki Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego z Włocławkiem
2. Wojciech Polak - Prymas Polski Stefan kardynał Wyszyński w Rywałdzie Królewskim
3. Witold Konopka - Wizyty Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego w Toruniu
4. Szymon Gajewski - Wizyty Prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego w Bydgoszczy w świetle dokumentów Delegatury Bydgoskiej Instytutu Pamięci Narodowej
5. Aleksandra Jankowska - Prymas Polski Stefan kardynał Wyszyński i jego wizyty w Pelplinie

Publikacja sfinansowana przez Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Lata 1956–1957 jako czas przełomu. Tom IV osobistych zapisków "Pro memoria" kard. Stefana Wyszyńskiego

 

Stefan Wyszyński, Pro memoria, t. 4: 1956–1957, red. Michał Białkowski (współpraca Monika Wiśniewska), IPN, Archidiecezja Warszawska i Archidiecezja Gnieźnieńska, UKSW, Warszawa 2020, 584 s.[/caption]

Wykład dr hab. Michała Białkowskiego, prof. UMK

Lata 1956–1957 jako czas przełomu.
Tom IV osobistych zapisków Pro memoria kard. Stefana Wyszyńskiego

Zapraszam 10 grudnia na Facebook Książnicy Kopernikańskiej godz. 18.00

https://www.facebook.com/KsiaznicaKopernikanska

Lata 1956–1957 jako czas przełomu. Tom IV osobistych zapisków Pro memoria kard. Stefana Wyszyńskiego

Redaktor najnowszego tomu Pro memoria, Michał Białkowski, opowie w trakcie wykładu zarówno o powstaniu tego wydawnictwa źródłowego, ale i o samych czasach, jakich zamieszczone w nim dokumenty dotyczą. Opublikowano teksty od momentu powrotu Prymasa Tysiąclecia z uwięzienia, pod koniec października 1956 r., aż do końca grudnia 1957 r.

Dr hab. Michał Białkowski, prof. UMK,
fot. Monika Dejneko-Białkowska

Edycja osobistych zapisków kard. Stefana Wyszyńskiego jest jednym z największych przedsięwzięć edytorskich podjętych w ostatnich latach przez historyków Kościoła. Dotąd wydano pierwszych siedem tomów obejmujących lata 1948–1961. Cieszy, że wśród tego zacnego grona edytorów znalazł się torunianin, znany historyk Kościoła katolickiego, politolog i regionalista, wykładowca na Wydziale Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie UMK. Wcześniej dał się poznać m.in. jako badacz historii Soboru Watykańskiego II czy autor tekstów o roli katolików świeckich w przeobrażeniach polityczno-społecznych w Polsce w XX-XXI w. Od 2017 r. jest prezesem Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu, pełni również funkcje sekretarza Porozumienia Klubów Inteligencji Katolickiej w Polsce.

Kardynał Stefan Wyszyński,
fot. ze zbiorów Instytutu Prymasowskiego

Lata 1956-1957 to szczególny czas w historii Kościoła w naszym kraju. Ponowne objęcie – przez kard. Stefana Wyszyńskiego – przewodzenia Kościołowi katolickiemu w Polsce wiązało się z wyjątkową aktywnością duszpasterską, społeczną i polityczną hierarchy. Ważne były wówczas kontakty ze środowiskami katolików świeckich, początek realizacji zaprojektowanego w Komańczy programu duszpasterskiego Wielkiej Nowenny. Tom zawiera także relacje ze spotkań z ludźmi władzy – Władysławem Gomułką i Józefem Cyrankiewiczem. Ostatnie dwa miesiące 1956 r. oraz rok 1957 to bowiem czas intensywnych kontaktów państwo – Kościół katolicki, mających swój początek w przełomie politycznym. Był to także czas wizytacji parafii, w tomie relacje z odwiedzin we Włocławku, duszpasterskiej wizyty w parafii pw. Opatrzności Bożej na toruńskim Rudaku oraz w jej kościele filialnym w Otłoczynie, w Cierpicach i w Małej Nieszawce, w parafii pw. św. Wacława w Grabiu i prowadzonym przez siostry elżbietanki zakładzie dla sierot (dziś Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej Intelektualnie).

Wydawnictwo, jak i wykład, na który zapraszam, doskonale popularyzuje posługę prymasowską kard. Stefana Wyszyńskiego.

Premiera książki odbędzie się 3 XII 2020 roku w Instytucie Pamięci Narodowej w Warszawie.

Oto zapowiedź wydawnicza na stronie Instytutu Pamięci Narodowej:
https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/110282,Stefan-Wyszynski-Pro-memoria-t-4-19561957.html

dr Katarzyna Tomkowiak

Witold Konopka - Pobyty prymasa Stefana Wyszyńskiego w Toruniu

 

Witold Konopka

Pobyty prymasa Stefana Wyszyńskiego w Toruniu
Z dziejów Kościoła katolickiego w Polsce po II wojnie światowej

Wydawnictwo Adam Marszałek

Toruń 2012

Sygnatura SIRr XXXIV/136

Książka zawiera opis ośmiu wizyt Stefana Wyszyńskiego w Toruniu, które odbył jako prymas w latach 1949-1969.

Witold Konopka przygotowując monografię odbył rozległą kwerendę w archiwach państwowych i kościelnych.

Wykorzystał również relacje prasy lokalnej: "Gazety Toruńskiej" i "Ilustrowanego Kuriera Polskiego".

Autor opisał nie tylko przebieg wizyt, ale również przygotowania władz komunistycznych, które starały się sabotować uroczystości kościelne.

Stefan Wyszyński dwa razy odwiedził Toruń jeszcze przed wojną, zanim został prymasem.

W latach 1937-1938 prowadził rekolekcje wielkopostne w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Po II wojnie światowej odwiedził on Toruń 1 lutego 1949 roku w czasie drogi na ingres do Gniezna.

Drugi raz jako prymas Stefan Wyszyński był w Toruniu 13 lutego 1950 roku na pogrzebie biskupa łuckiego Piotra Szelążka.

Trzeci pobyt prymasa w Toruniu miał miejsce w dniach 1-2 lutego 1953 roku.

Stefan Wyszyński poświecił wówczas organy w kościele św. Apostołów Piotra i Pawła na Podgórzu oraz obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy w klasztorze redemptorystów na Bielanach.

Czwarty raz prymas Wyszyński był w Toruniu wkrótce po swoim uwolnieniu -  21 grudnia 1956 roku, kiedy to w kościele na Podgórzu wygłosił konferencję adwentową.

Piąta wizyta kardynała Wyszyńskiego miała miejsce 3-4 wrześnią 1957 roku.

Była to wizytacja duszpasterska parafii na Rudaku, która tak jak cały lewobrzeżny Toruń przynależała do archidiecezji gnieźnieńskiej.

Po raz szósty prymas Wyszyński był w Toruniu w dniach 10-11 września 1966 roku.

Odbywały się wtedy w naszym mieście uroczystości milenijne.

Główne uroczystości odbywały się przed kościołem Chrystusa Króla na Mokrem.

Wzięło w nich udział ponad 50 tys. wiernych (według Służby Bezpieczeństwa 12-13 tys.).

Siódma wizyta kardynała Wyszyńskiego miała miejsce 1 października 1967 roku.

Dokonał on wówczas koronacji obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy w kościele redemptorystów na Bielanach.

Ostatnia - ósma wizyta kardynała Stefana Wyszyńskiego odbyła się 12-13 września 1969 roku.

Prymas odbył wtedy wizytacje duszpasterską w parafii na Podgórzu, która przynależała do archidiecezji gnieźnieńskiej.