piątek, 20 listopada 2020

Bartłomiej Łyczak - Toruński cech rzeźbiarski i snycerka na obszarze jego oddziaływania w latach 1695-1793

 



rysunek otwartej książki

Bartłomiej Łyczak

Toruński cech rzeźbiarski i snycerka na obszarze jego oddziaływania w latach 1695-1793

Wydawnictwo DiG

Warszawa 2018

Sygnatura SIRr  XXXIIIc/46



Dr Bartłomiej Łyczak jest historykiem sztuki, zajmuje się dziejami kultury Torunia i Prus Królewskich w okresie nowożytnym.

Jest wybitnym specjalistą w dziedzinie rzemiosła artystycznego, rzeźby i snycerki toruńskiej.

Rozprawa "Toruński cech rzeźbiarski i snycerka na obszarze jego oddziaływania w latach 1695-1793" poświęcona została miejscowemu cechowi, jego mistrzom oraz wartościom artystycznym ich dzieł.

Strefa zbytu wyrobów toruńskich rzeźbiarzy obejmowała Ziemię Chełmińską, Ziemię Michałowską, północno-wschodnią Wielkopolskę, Kujawy, północno-zachodnie Mazowsze i południowy skraj Pomorza Gdańskiego.

Książka jest kompendium wiedzy o nowożytnej toruńskiej snycerce.

Przedstawia temat zarówno od strony historycznej (organizacja rzemiosła, życiorysy mistrzów) jak i od strony artystycznej.

W rozdziale "Dzieje i działalność cechu rzeźbiarskiego w Toruniu" autor opisał historię cechu malarsko-rzeźbiarskiego, jego statut, organizację, majątek cechowy, stosunki korporacji z innymi cechami i Rada Miasta.

Kolejny rozdział "Funkcjonowanie osiemnastowiecznego warsztatu rzeźbiarskiego na przykładzie cechu toruńskiego" przedstawia hierarchię cechową, obowiązki i prawa rzemieślników:  terminatorów, czeladników, majstrów.

Przeczytamy w nim też  o technice rzeźbiarskiej i organizacji pracy w warsztacie.

Najobszerniejszy rozdział "Życie i twórczość mistrzów snycerskich zrzeszonych w toruńskim cechu malarsko-rzeźbiarskim" opisuje sylwetki majstrów:

  • Joahann Jacob Edelwehr
  • Christian Lange
  • Simon Barck
  • Greger der Bildhauer
  • Matthias Paasche
  • Georg Guhr
  • Johann Anton Langenhan starszy
  • Johann Ernst Debes
  • Johann Anton Langenhan młodszy

Kolejny rozdział "Rzeźbiarze spoza cechu toruńskiego pracujący w mieście i w zasięgu oddziaływania tutejszego środowiska" dotyczy rzeźbiarzy chełmińskich, zamiejscowych oraz partaczy.

W rozdziale "Uwagi na temat zleceniodawców i ikonografia" opisano fundatorów poszczególnych elementów wyposażenia kościołów na obszarze oddziaływania toruńskiego środowiska rzeźbiarskiego.

Najważniejszymi zleceniodawcami byli duchowni zakonni (Jezuici, bernardyni, benedyktynki).

Za nimi szło duchowieństwo parafialne, inni duchowni, wierni i osoby prywatne.

Z fundatorami łączy się również kwestia ikonograficznego programu zamówienia.

Rzeźby figuralne zdobiące ołtarze były jednak dopełnieniem dzieł malarskich.

W rozdziale "Wartości artystyczne" Bartłomiej Łyczak [przedstawił rozwój form rzeźby i małej architektury oraz wykorzystywanie wzorników graficznych przez toruńskich rzeźbiarzy.

Porównał również toruński ośrodek snycerski do innych wybranych centrów rzeźbiarskich w Rzeczypospolitej i krajach ościennych.

Na ich tle toruńscy mistrzowie jawią się jako dobrzy rzemieślnicy, ale przeciętni artyści.

Bardzo ważną częścią rozprawy są ilustracje w liczbie aż 285 przedstawiające dzieła toruńskich warsztatów rzeźbiarskich.