Mirosław A. Supruniuk
Archiwum i Muzeum Emigracji w Toruniu
25 lat starań o ochronę dziedzictwa kulturowego emigracji polskiej
Wydawca: Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Toruń 2018
Sygnatura SIRr XXIXb/39
Autorem książki jest dr hab. Mirosław A. Supruniuk twórca Archiwum Emigracji.
Opisuje on w swoich wspomnieniach niezwykle ciekawą historię powstania Archiwum Emigracji.
Przeczytamy o jego zainteresowaniu literaturą emigracyjną jeszcze przed 1989 rokiem i o pierwszych wyjazdach do Londynu i Paryża po 1990 roku.
Tam spotykał się i rozmawiał z niezwykłymi ludźmi:
- Stefania Kossowską - ostatnią redaktorką londyńskich "Wiadomości"
- Karoliną Lacnckorońską
- Edwardem Raczyńskim
- Januszem Kowalewskim
- Krzysztofem Muszkowskim
- Janem Badenim
- Zdzisławem Broncelem
- Niną Karsov
- Jerzym Giedroyciem - redaktorem paryskiej "Kultury"
- Zofią Hertz
- Olgą Scherer
- Janem Lebensteinem
- Władysławem Żeleńskim
- Zofią Romanowicz
- Kazimierz Romanowiczem - właścicielem księgarni polskiej "Libella" i Galerie Lambert
W 1993 roku Stefania Kossowska postanowiła przekazać Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika w Toruniu najcenniejsze na emigracji archiwum literackie, czyli dokumentację redakcyjną tygodnika "Wiadomości".
W tym samym roku również Jerzy Giedroyć postanowił przekazać do Torunia księgozbiór Józefa Czapskiego, przechowywany w siedzibie "Kultury" w Maisons-Laffitte.
Również w 1993 roku Kazimierz Romanowicz zamknął swoją księgarnię i galerię, które działały w Paryżu od 1946 roku i wszystkie dokumenty związane z ich działalnością powierzył Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu.
Archiwum Emigracji było tworzone na początku przez trzy osoby: Mirosława i Annę Supruniuków oraz Joannę Krasnodębską.
Stanowi obecnie pracownię w Bibliotece Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Archiwum Emigracji gromadzi spuścizny pisarzy, publicystów, wydawców, ludzi nauki i artystów emigracyjnych, ich księgozbiory, archiwa redakcji czasopism, oficyn wydawniczych i księgarskich oraz instytucji kulturalno-społecznych działających na emigracji w XX wieku.
Archiwum pozyskało już ponad 300 kolekcji archiwalnych, bibliotecznych i artystycznych z całego "polskiego" świata, stając się najważniejszym ośrodkiem w Polsce dokumentującym dorobek kulturalny wychodźstwa polskiego po 1939 roku.
W książce opisano okoliczności powstania i pierwsze lata funkcjonowania Archiwum Emigracji.
Przedstawiono również zasób Archiwum Emigracji, najcenniejsze zespoły, cenne dokumenty, materiały archiwalne, pamiątki związane z nazwiskami kilkuset osób.
Archiwum Emigracji zajmuje się również badaniami naukowymi i promocją badań nad emigracją.
Cały czas powiększa się również kolekcja sztuki emigracyjnej.
Na przykład w 2003 roku Witold Leitgeber z Londynu podarował Archiwum Emigracji zbiór blisko tysiąca grafik, akwarel i szkiców Konstantego Brandla.
W związku z tym Uniwersytet Mikołaja Kopernika powołał w 2005 roku Muzeum Uniwersyteckie w Toruniu, które prezentuje na wystawach i ekspozycjach zbiory sztuki polskiej na świecie.
Do tej pory zrealizowano już prawie 100 ekspozycji w Toruniu, ale także w innych miastach Polski, Litwy, Francji i Anglii.