XK 802
Geschichte des Collegium Marianum zu Pelplin : zum 75 jährigen Jubiläum der Anstalt nach amtlichen Quellen : ein Beitrag zur westpreussischen Schulkunde. Tl. 1 / bearbeitet von Dr. Romuald Frydrychowicz
Romuald
Frydrychowicz, Geschichte des Collegium
Marianum zu Pelplin: zum 75 jährigen Jubiläum der Anstalt nach amtlichen
Quellen: ein Beitrag zur westpreussischen Schulkunde (z niem. Historia
Collegium Marianum w Pelplinie: na 75-lecie instytucji według źródeł oficjalnych:
wkład w naukę szkolnictwa zachodniopruskiego), Vol. 1, Pelplin 1911.
Książka
wydana z okazji 75-lecia utworzenia Collegium Marianum w Pelplinie. Szkołę utworzono w 1836 r. w jednym ze
skrzydeł klasztoru pocystersów. Mieli tam się wychowywać ministranci i śpiewacy
do katedry. Jako że Pelplin został w 1820 r. wyznaczony na stolicę diecezji
chełmińskiej, zaistniała potrzeba wyuczenia ministrantów do służby liturgicznej
i utworzenie chóru. Przeniesienie z Chełmży do Pelplina nastąpiło w 1826 r.
Uroczystego otwarcia i poświęcenia Szkoły Tumskiej i Śpiewaczej – jak oficjalne
nazwano instytucję – dokonał ksiądz Anastazy Sedlag. W 1864 r. została
przekształcona w progimnazjum pod nazwą Collegium Marianum. Po II wojnie
światowej reaktywowana jako Prywatne Gimnazjum i Liceum Koedukacyjne Stolicy
Biskupiej w Pelplinie. Szkołę tę przeniesiono do nowego budynku i
upaństwowiono. Tymczasem w 1950 r. w starym budynku klasztornym utworzono
niższe seminarium duchowne Collegium Marianum, które zamknęły władze komunistyczne
w 1961 r. Budynek odzyskano dopiero w 1993 r. W 2000 r. dokonano otwarcia
reaktywowanego Collegium Marianum, sześć lat później w 170-lecie szkoły nadano
jej imię Jana Pawła II. Obecnie jest to Liceum Katolickie im. Jana Pawła II.
Do
szkoły chodziła młodzież z diecezji chełmińskiej, Warmii, Powiśla, Wielkopolski
i Śląska. W czasie zaborów była „kuźnią polskości”, wyszło z niej wielu
wybitnych uczonych i działaczy narodowo-społecznych, bojowników o polską
kulturę i wolność na Pomorzu oraz znakomitych biskupów i kapłanów. Nierzadko
była to zasługa wybitnych nauczycieli, m.in. Stanisława Kujota, który sam
najpierw studiował w Seminarium a potem był tam nauczycielem[1].
Inni mający związek z Pelplinem, a będący autorami publikacji, które znalazły się w zbiorach Kujota, to m.in. twórca omawianego opracowania Romuald Frydrychowicz, a także Jan Doering, Gustaw Działowski, Józef Bielicki, Leon Redner, Bolesław Domański, Sylwester Kurlandt, Clemens Lüdtke oraz Leon Kiedrowski.
Romuald Frydrychowicz (1850–1932) urodził się w Tucholi, święcenia kapłańskie przyjął w 1878 r. Poza Pelplinem studiował także we Wrocławiu, Berlinie i Halle. W 1880 r. otrzymał doktorat z filozofii. Całe późniejsze życie spędził w Pelplinie, gdzie w latach 1880–1930 był wykładowcą historii w Collegium Marianum. Oprócz dydaktyki zajmował się też działalnością naukową. Nazwano go „historykiem Pelplina”[2].
[1] O szkole. Historia Collegium
Marianum, http://collegiummarianum.pl/o-szkole (dostęp: 15.11.2024); Collegium
Marianum w Pelplinie, https://pl.wikipedia.org/wiki/Collegium_Marianum_w_Pelplinie
(dostęp: 15.11.2024).
[2] Frydrychowicz Romuald (1850–1932), w: H.
Mross, Słownik biograficzny kapłanów
diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995, s.
72–73.