Ludwik Kolankowski był wybitnym polskim historykiem i pierwszym rektorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Urodził się 21 czerwca 1882 roku w Nadwórnie na Pokuciu w ubogim, krytym słomą domku robotnika tartacznego.
Miał sześcioro rodzeństwa, które żywiło półtorej hektarowe pole i jedna krowa.
Ukończył gimnazjum w Stanisławowie.
Studia we Lwowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza zakończył w 1906 roku doktoratem.
Potem przez rok studiował również w Berlinie.
Habilitował się w 1913 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Po odzyskaniu niepodległość w 1918 roku pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (do 1922 roku).
Jako pełnomocnik Naczelnika Państwa w 1919 roku brał udział we wskrzeszeniu Uniwersytetu Wileńskiego.
W 1919 roku był również Generalnym Komisarzem Cywilnym przy Zarządzie Ziem Wschodnich i organizował polską administrację państwową na Kresach.
Tytuł profesora zwyczajnego otrzymał w 1936 roku.
Jego najważniejsze dzieła naukowe dotyczą epoki jagiellońskiej:
- Zygmunt August, wielki książę Litwy do roku 1548 (Lwów 1913)
- Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego za Jagiellonów 1377–1499 (Warszawa 1930)
- Polska Jagiellonów. Dzieje polityczne (Lwów 1936)
Wykładał kolejno na uniwersytetach w Krakowie, Wilnie, Lwowie, Warszawie, Łodzi i Toruniu.
Pracował również w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie (1906-1918) oraz był dyrektorem Biblioteki Ordynacji Zamojskiej w Warszawie (1929-1944).
Biblioteka Zamojskich poniosła duże straty w pożarze we wrześniu 1939 roku.
Najcenniejsze zbiory zamurowano potem w jej piwnicach, co sprawiło że ocalały po upadku powstania warszawskiego.
Poza tym Ludwik Kolankowski uratował, wywożąc z Warszawy do Łowicza, najstarszy egzemplarz "Kroniki" Galla Anonima, Mszał Tyniecki, rękopis "Krzyżaków" Henryka Sienkiewicza i "rękopis "Faraona" Bolesława Prusa.
Po wojnie jako prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego zabiegał o utworzenie uniwersytetu na Pomorzu.
Jeszcze wcześniej organizował uniwersytet w Łodzi, jako jego prorektor.
13 sierpnia 1945 roku został delegatem Ministra Oświaty do zorganizowania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Do Torunia przybył 22 sierpnia i od razu jego auto zostało zatrzymane do wyjaśnienia przez milicję z powodu braku wymaganych dokumentów.
23 sierpnia powołał Senat Akademicki.
24 sierpnia dekretem Krajowej Rady Narodowej powołano uniwersytet w Toruniu.
20 września Ludwik Kolankowski został formalnie rektorem.
5 stycznia 1946 roku odbyła się uroczysta inauguracja roku akademickiego.
We wrześniu 1948 roku, po trzech latach kierowania uniwersytetem, został przez władze komunistyczne zmuszony do złożenia rezygnacji.
Po ustąpieniu z funkcji rektora kierował Biblioteką Uniwersytecką (1949-1955).
Zmarł w Toruniu 19 marca 1956 roku.
Został pochowany na cmentarzu św. Jerzego.
POLECANA LITERATURA
Ludwik Kolankowski 1882-1982
Materiały sesji w stulecie urodzin
pod. red. Andrzeja Tomczaka
Toruń 1983
Sygnatura MAG 191167
- Stanisław Dembiński - Profesor Ludwik Kolankowski jako jeden z twórców i pierwszy Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Zenon Hubert Nowak - Rola Ludwika Kolankowskiego w historiografii polskiej
- Janusz Małłek - Ludwik Kolankowski a uniwersytety polskie
- Jerzy Serczyk - Ludwik Kolankowski - polityk i człowiek
- Bogdan Ryszewski - Ludwik Kolankowski jako bibliotekarz
- Halina Lewczyk, Maria Śliwińska - Bibliografia prac Ludwika Kolankowskiego
Ludwik Kolankowski (1882-1956)
W pięćdziesiątą rocznicę śmierci
pod red. Wiesława Sieradzana
Toruń 2006
Sygnatura SIRr IIIB/Kolankowski
- Aleksander Gieysztor - Ludwik Kolankowski (1882-1956) (przedruk z Polskiego Słownika biograficznego)
- Andrzej Tomczak - Ludwik Kolankowski w nowszej literaturze
- Ludwik Kolankowski - Pierwsze trzy lata istnienia UMK (1945-1948). Garść wspomnień pierwszego Rektora z okresu organizacyjnego (do druku przygotowała Sylwia Grochowina)
- Bibliografia publikacji Ludwika Kolankowskiego (oprac. Ireneusz Czarciński)
- Wykaz najważniejszych publikacji o Ludwiku Kolankowskim (oprac. Ireneusz Czarciński)
Ludwik Kolankowski 1882-1956
Zapiski Pamiętnikarskie
Do druku przygotowała, wstępem i przypisami opatrzyła Sylwia Grochowina
Toruń 2012
Sygnatura MAG 294311
Ludwik Kolankowski : dzieło i życie : indywidualny przypadek historiograficzny
red. Piotr Oliński, Wojciech Piasek
Toruń 2017
Sygnatura SIRr IIIB/Kolankowski
- Anna Brzezińska - historyk jako świadek historii. Ludwik Kolankowski w świetle Zapisków pamiętnikarskich
- Joanna Gierowska-Kałłaur - Między polityką a nauką. Ludwik Kolankowski w pierwszym półroczu 1919 roku
- Przemysław M. Żukowski - Uniwersytety we Lwowie, Krakowie i Wilnie na naukowej drodze Ludwika Kolankowskiego. Życie naukowe Ludwika Kolankowskiego do 1939 roku
- Robert Stokowiecki - Działalność Ludwika Kolankowskiego jako dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu (1949-1955)
- Dorota Malczewska-Pawelec, Tomasz Pawelec - Początki idei Jagiellońskiej (o problemie badania konceptu "misji cywilizacyjnej" w myśli historycznej oraz praktyce badawczej Karola Szajnochy)
- Tomasz Kempa - Ludwik Kolankowski jako badacz dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego i Jagiellonów z perspektywy współczesnej polskiej historiografii
- Piotr Oliński - Osobowości Jagiellonów w opiniach Ludwika Kolankowskiego
- Wojciech Piasek - Historiograficzno-metodologiczna diagnoza pisarstwa historycznego Ludwika Kolankowskiego - historyk nieortodoksyjnego historyzmu
