poniedziałek, 29 lipca 2019

Adam Freytag - inżynier wojskowy i lekarz

 





Niebieski kwadrat. Napis Adam Freytag 1608 - 1650 Inżynier wojskowy Lekarz

Adam Freytag jest jednym z wielu znanych na całym świecie torunian.

Urodził się w 1608 roku.

Jego ojciec był profesorem greki w Gimnazjum Akademickim.

Po śmierci ojca trzynastoletni Adam Freytag otrzymał od Rady Miasta Torunia specjalne stypendium, dzięki któremu podjął studia w Frankfurcie nad Odrą.

Po zakończeniu nauki, w celu zdobycia funduszy na kolejne studia, zaciągnął się na służbę wojskową w armii Republiki Zjednoczonych Niderlandów, w czasie której poznał arkana sztuki oblężniczej.

W latach 1929 - 1932 studiował medycynę na Uniwersytecie w Lejdzie.


Karta tytułowa starodruku. Wielka rycina przedstawiająca trzy postacie. U góry mężczyzna na tle broni. W dole dwie kobiety podpisane jako Labori i Industria. W środku napis informujący a autorze i tytule książki: Architectura militaris nova et aucta oder Neue vermehrte Fortification, Von Regular Vestungen, von Irregular Vestungen, und Aussen werken. Von Praxi offensiva und defensiva: auff die neweste Niederlaendische Praxin gerichtet und beschreiben. Durch Adamum Freitag, der Mathematum Liebhabern. Na samym dole słabo czytelny napis informujący o wydawcy, miejscu wydania i roku wydania. In leyden, Bonaventura und Abraham Elzevier MDCXXXI
Architectura militaris nova et aucta oder Neue vermehrte Fortification,
Von Regular Vestungen, von Irregular Vestungen, und Aussen werken.
Von Praxi offensiva und defensiva:
auff die neweste Niederlaendische Praxin gerichtet und beschreiben.
Durch Adamum Freitag, der Mathematum Liebhabern.
W zbiorach Książnicy Kopernikańskiej - sygnatura MAG 5937

Jednocześnie pisał swoje słynne dzieło poświęcone fortyfikacjom "Architektura militaris nova et aucta"

Dzieło to ukazało się w Lejdzie w 1631 roku w drukarni Bonawentury i Abrahama Elzevierów - słynnego holenderskiego rodu drukarzy.

Dzieło to dedykował królewiczowi Władysławowi, Radzie Miasta Torunia i Radzie Miasta Gdańska.

[spacer height="20px"]

To najwybitniejsze polskie dzieło fortyfikacyjne, uważane również na świecie za najlepszą pracę na temat fortyfikacji bastionowych typu staroholenderskiego.

Był to wówczas zupełnie nowy typ fortyfikacji.

Adam Freytag wyjaśnił zasady budowy bastionów, metody obrony i sztukę ich zdobywania.

Dzieło napisane było w języku niemieckim.

Praca Freytaga była wielokrotnie wznawiana i rozpowszechniona w Europie.

Po zakończeniu studiów Adam Freytag powrócił do Torunia.

Wykładał matematykę i geografię w Gimnazjum Akademickim.

Tu ożenił się i mieszkał w swym domu rodzinnym przy ul. Mostowej 34.

Wkrótce jednak wyjechał do Kiejdan na Litwie - siedziby rodu Radziwiłłów.

Adam Fraytag jeszcze w Lejdzie poznał swojego późniejszego patrona księcia Janusz Radziwiłła.

Został jego przybocznym medykiem.

Na jego zlecenie dokonywał również inspekcji fortyfikacji.

Wykładał też matematykę w gimnazjum w Kiejdanach, założonym przez Radziwiłów.

Tam też zmarł w wieku 42 lat.



POLECANA LITERATURA

Stanisław Herbst

Freytag Adam (1608-50)

Polski Słownik Biograficzny
Tom VII, zeszyt 2, s. 135-136

Sygnatura SIRi XVIa/1-t.7



Jerzy Serczyk

Adam Freytag (1608-1650) - matematyk i inżynier wojskowy

W: Wybitni ludzie dawnego Torunia, s. 75-80

Sygnatura SIRr IIIA/3a



Jerzy Serczyk

Freitag (Freytag) Adam (1608-1650)

Toruński Słownik Biograficzny
Tom 1, s. 100-101

Sygnatura SIRr IIIA/12t.1


Tadeusz Nowak

Przegląd polskiego piśmiennictwa z dziedziny fortyfikacji i inżynierii wojskowej w XVII-XVIII wieku

Studia i Materiały do Historii Wojskowości
1965 r., T. 11, cz. 2, s. 122-141

Dostępne w Książnicy przez Cyfrową Wypożyczalnię ACADEMICA