Doktor medycyny i filozofii Georg Seger

 

Marian Łysiak

Doktor medycyny i filozofii Georg Seger (1629-1678) 

Szkice i materiały do biografii 

Wydawcy:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Muzeum Okręgowe w Toruniu

Toruń 2015

Sygnatura SIRr IIIB/Seger Georg

Autor biografii dr Marian Łysiak był lekarzem pediatrą i neurologiem dziecięcym. 

Interesował się historią chirurgii, szpitalnictwa toruńskiego i biografiami lekarzy z regionu.

W Książnicy Kopernikańskiej dostępnych jest szereg jego książek:

- 100-lecie Szpitala Miejskiego w Toruniu : 1910-2010 / Marian Łysiak. - Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2010.

- Chirurgia toruńska w zarysie / Marian Łysiak. - Toruń : Towarzystwo Naukowe 2006. 

- Doktor medycyny i filozofii Georg Seger (1629-1678) : szkice i materiały do biografii / Marian Łysiak. - Toruń : Towarzystwo Naukowe : Muzeum Okręgowe 2015. 

- Neurologia dziecięca w Toruniu oraz wspierające ją dziedziny pokrewne i fundacje / pod redakcją Mariana Łysiaka ; [współautorzy Agnieszka Augustyn et al.] - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2015.

- Sylwetki lekarzy toruńskich XIX i XX wieku : (biogramy i szkice biograficzne) / Marian Łysiak, Kazimierz Przybyszewski. - Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2009.

- Szkice biograficzne wojennego pokolenia lekarzy toruńskich 1939-1945 / Marian Łysiak. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek copyright 2001. 

Postać doktora medycyny i filozofii Georga Segera, norymberczyka, wybitnego przedstawiciela nauk przyrodniczych XVII wieku w Polsce, profesora gimnazjów akademickich w Toruniu i Gdańsku wzbudzała podziwu jego współczesnych.

W Toruniu w 1669 roku jako drugi (56 lat po lekarzu gdańskim Joachimie Oelhaviusie) rozpoczął wykonywanie sekcji anatomiczno-patologicznych.

Był obserwatorem oryginalnej rośliny występującej w okolicach Torunia, którą nazwał wprawdzie błędnie rdestem polskim.

Okazała się ona jednak drogowskazem do rozpoznania czerwca polskiego, z którego w średniowieczu produkowano cenny barwnik.

Seger w latach 1671-1672 opublikował siedem pionierskich opisów padaczki.

W 1676 roku jako drugi w Europie opisał przypadek zwłóknienia torbielowatego trzustki zwanego później mukowiscydozą.

Georg Seger zajmował się również badaniami nad układem krążenia, układem limfatycznym, fizjologią odżywiania płodu i składem pokarmu kobiecego.

100-lecie Szpitala Miejskiego w Toruniu - Marian Łysiak

 

Marian Łysiak

100-lecie Szpitala Miejskiego w Toruniu 1910-2010

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Toruń 2010

Sygnatura SIRr XXVI/18

Marian Łysiak to wybitny badacz dziejów toruńskiej służby zdrowia.

W Informatorium dostępne są jego wcześniejsze publikacje:

- Szkice biograficzne wojennego pokolenia lekarzy toruńskich 1939-1945, Toruń 2001 - sygnatura SIRr IIIA/45
- Chirurgia toruńska w zarysie, Toruń 2006 - sygnatura SIRr XXVI/19
- Sylwetki lekarzy toruńskich XIX i XX wieku, Toruń 2009 - sygnatura SIRr IIIA/85

Najnowsza książka Mariana Łysiak poświęcona jest Szpitalowi Miejskiemu  w Toruniu, który został otwarty 4 maja 1910 roku, jako szpital Zgromadzenia Sióstr Diakonisek.

Opracowanie składa się z 10 rozdziałów:

1. Początki szpitalnictwa toruńskiego
2. Publiczny Szpital Miejski w Toruniu (1920-1939)
3. Szpital Miejski w czasie II wojny światowej
4. Szpital Miejski w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i w początkach transformacji
5. Specjalistyczny Szpital Miejski nowym wyzwaniem w III Rzeczypospolitej Polskiej
6. Programy profilaktyczne Specjalistycznego Szpitala Miejskiego
7. Specjalistyczny Szpital Miejski im. M. Kopernika w jubileuszowym roku 2010
8. Kadra Szpitala Miejskiego i Specjalistycznego Szpitala Miejskiego im. M. Kopernika w Toruniu
9. Kalendarium
10. Po latach pracy... Refleksje lekarzy, byłych pracowników Szpitala Miejskiego w Toruniu

Pracę uzupełnia 16 aneksów oraz 150 rycin.

Doktor Leon Szuman (1852-1920)

 

Zasłużony torunianin - chirurg i poeta - Leon Stanisław Szuman urodził się w wielkopolskich Kujawkach w powiecie wągrowieckim 13 listopada 1852 roku.

Zmarł 11 listopada 1920 roku w Grzymisławiu pod Śremem.

W latach 1871-1876 odbywał we Wrocławiu studia medyczne, uwieńczone doktoratem.

W 1879 roku osiedlił się w Toruniu.

Pracę zawodowa rozpoczął w szpitalu sióstr diakonisek, a po 5 latach przejmuje prywatną lecznicę, funkcjonującą na Starym Mieście.

Umiejętności Leona Szumana sprawiły, że szybko zdobył rozgłos nie tylko na Pomorzu.

Była to pionierska epoka w dziejach chirurgii, a Leon Szuman był tym, który jako pierwszy przeprowadzał w Toruniu nowatorskie jak na ówczesne czasy operacje wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego, przepuklin, żołądka i jelit.

Spod jego pióra wyszło również ponad 50 publikacji naukowych.

Jego wielkim zawodowym osiągnięciem było wybudowanie własnej kliniki chirurgicznej.

W klinice tej zarezerwował 12 łózek dla ubogich pacjentów.

W ciągu pierwszych trzech lat jej funkcjonowania przeprowadził aż 434 większe operacje.

Budynek kliniki Szumana zachował się do dziś i znajduję się na rogu obecnej ul. Szumana i pl. św. Katarzyny.

Toruń. Klinika Dr. Szumana
Thorn. Klinik von Dr. Szuman

Wydawca:
K. Zabłocki w Toruniu
ok. 1900 r.

Źródło: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa, identyfikator zasobu oai:kpbc.umk.pl:37886,
oryginał ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, pocztówka, identyfikator oryginału 351)

"Gazeta Toruńska"nr 5  z 8 czerwca 1893 roku na stronie 3 donosiła o otwarciu "Kliniki Szumana":

"Klinika dr Szumana

W Toruniu w nowym domu na nowem mieście, tuż przy wylocie ulicy św. Katarzyny, ukończona w budowie i urządzeniu swojem, wczoraj wraz z mieszkaniami prywatnemi przez ks. Ziętarskiego, wikaryusza parafialnego (od św. Jakóba), poświęcona została.

Zakład ten obmyślany starannie i fachowo we wszystkich szczegółach, pobudowany dobrze, urządzony według wszelkich wymogów zdrowotnych i lekarskich, stanie się dobrodziejstwem dla cierpiącej ludzkości pod kierownictwem tak zdolnego lekarza chirurga i operatora, jakim jest właściciel jego dr. Szuman.

Oby tylko korzystać z niego umieli i chcieli ci, którzy potrzebując dla siebie lub swoich chirurgicznej pomocy, pędzą do stolic, często z wysiłkiem chudych kieszeni, a zawsze drogo a niepotrzebnie tak drogo a niepotrzebnie tak drogo, popychani najczęściej próżnością, że ich stać na najrozgłośniejszych operatorów stolicy, albo też tem płytkiem z nasłuchania powziętem uprzedzeniem, że co dalekie, stoliczne a drogie, musi też być i najlepsze.

Tymczasem p. dr. Szuman mógłby się popisać z sukcesami z bardzo trudnych operacyj, którychby mu przesławne kliniki stolic pozazdrościć mogły."

Leon Szuman był nie tylko świetnym chirurgiem, ale również parał się poezją.

W zbiorach Książnicy Kopernikańskiej zachowały się cztery tomiki jego wierszy.

 

Szuman, Leon Stanisław

Wspomnienia i pieśni z lat 1915 - 1919
Z czasów rozlewu krwi i pożogi na kuli ziemskiej

Toruń : S. Buszczyński, 1919.

Sygnatura MAG TN 9514, MAG TN 9521

Szuman, Leon Stanisław

Ballada zajęcza

Toruń : J. Buszczyński, 1886.

Sygnatura MAG 41537

 

Szuman, Leon Stanisław

Z łowów i z podróży

Toruń : [b.w.], 1894.

Sygnatura MAG 29528

 

Szuman, Leon Stanisław

Wspomnienia myśliwskie

Toruń : J. Buszczyński, 1890.

Sygnatura: MAG WF 3580, MAG 29524

 

Leon Szuman był zapalonym myśliwym, stąd wiele jego wierszy jest bliskich tej tematyce.

Oto fragment rozpoczynający wyśmienitą "Balladę zajęczą":

"Pierwsza młodość, pierwsza miłość

Zajączek mały z wiosny się urodził
Z mamą i z tatą po oźminie chodził,
Swobodnie biegał, hasał i figlował,
Aż się na kota tęgiego wychował.

Wiele kochało się w nim zajęczanek,
On się umizgał do wszystkich kochanek;
Bo też to szarak był sobie nie lada;
O nim opowie dziś moja balada.

Dzielnie po żytnich łanach się uwijał
Na łączce sobie hołubce wybijał,
Jad koniczynkę i pił krople rosy,
Nie marząc, - jakie nań czyhają losy.

I żył swobodnie i z mamą i z tatą.
Tak przeszła wiosna i nadeszło lato.

Aż kiedyś rankiem pod laskiem na łączce
Spojrzał w oczęta młodziutkiej zajączce,
A te oczęta tak patrzały miło,
Że mu się tęskno na duszy zrobiło

I szczera miłość zatliła mu w sercu.
Lecz - pierwsza miłość na ślubnym kobiercu
Zwykle kochanków stęsknionych nie łączy.
Jednych los srogi - drugich świat rozłączy."

 

POLECANA LITERATURA

Eugeniusz Sieńkowski
Dr med. Leon Stanisław Szuman (1852-1920),
chirurg, społecznik, poeta
Archiwum Historii Medycyny
1984, 47, 1
s. 133-141
Sygnatura SIRr IIIB/ Szuman Leon

Sprawozdanie z kliniki prywatnej
chirurgiczno - ginekologicznej
Dr. Leona Szumana w Toruniu
za ubiegłe trzechlecie
(r. 1893-1895)

Marian Łysiak
Kazimierz Przybyszewski
Sylwetki lekarzy toruńskich XIX i XX wieku
Biogramy i szkice biograficzne
Toruń 2009
s. 458-461
Sygnatura SIRr IIIA/85

Tadeusz Zakrzewski
hasło: Szuman Leon Stanisław
[w:] Toruński Słownik Biograficzny
Toruń 2000
Tom 2
s. 234-236
Sygnatura SIRr IIIA/12t.2

Kazimierz Przybyszewski
hasło: Szuman Leon Stanisław
[w:] Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego
Gdańsk 1997
Tom 4
s. 325-327
Sygnatura SIRr IIIA/2t.4

Szczepan Wierzchosławski
hasło: Leon Szuman (1852-1920)
[w:] Wybitni Ludzie Dawnego Torunia
Warszawa-Poznań-Toruń 1982
s. 245-249
Sygnatura SIRr IIIA/3a

Podcast - O książce "Wanda Błeńska. Spełnione życie"

Dział Informacyjno-Bibliograficzny Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu zaprasza Państwa do wysłuchania 8 odcinka naszego podcastu "Biblioteka Kujaw i Pomorza".

Podcast poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym Kujaw i Pomorza.

Dziś polecamy Państwu książkę "Wanda Błeńska. Spełnione życie".

Autorkami książki są Marta Jelonek i Joanna Gadzińska.

Najważniejszą częścią edycji jest zapis wywiadu-rzeki, jaki autorki odbyły z Wandą Błeńską.

Książka jest zapisem rocznej rozmowy autorek z Wandą Błeńską.

Zawiera bardzo dużo zdjęć.

Jest to biografia osoby, która mimo bardzo trudnego życia i ciężkiej pracy, zawsze była pogodna, radosna i obdarzała ludzi swoim promiennym uśmiechem.

Mimo braku personelu, pomieszczeń, specjalistycznego sprzętu, lekarstw stworzyła w kraju ogarniętym wojną domową wyróżniający się na świecie ośrodek leczenia trędowatych.

Wanda Błeńska przeżyła dwie wojny światowe, uwięzienie za działalność w Armii Krajowej, mrok polskiego komunizmu, chwile strachu w Ugandzie w której przez 43 lata opiekowała się chorymi na trąd.

To kobieta odważna, lekarka, misjonarka, Matka Trędowatych.

Nie bała się realizować swoich marzeń.

Jest jedną z najpiękniejszych postaci polskiej medycyny.

Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego ustanowił 2021 rok Rokiem Wandy Błeńskiej.

 Transkrypcja podcastu

 PODCAST

 O książce: Wanda Błeńska. Spełnione życie

 Dzień dobry

 Zapraszam Państwa do wysłuchania kolejnego odcinka podcastu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, który poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

 Nazywam się Grzegorz Barecki i jestem pracownikiem Działu Informacyjno-Bibliograficznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

 Dział ten zajmuje się między innymi:

·         - pieczą nad księgozbiorem regionalnym,

·         - udostępnianiem książek i czasopism z terenu Kujaw i Pomorza,

·         - udzielaniem informacji o naszym regionie.

 W Informatorium zgromadziliśmy kilka tysięcy książek i czasopism poświęconych regionowi kujawsko-pomorskiemu.

 Na dzisiejszym spotkaniu chciałbym polecić Państwu książkę „Wanda Błeńska. Spełnione życie” – wydanie drugie poszerzone.

 Autorkami książki są Marta Jelonek i Joanna Gadzińska.

 Wanda Błeńska przeżyła dwie wojny światowe, uwięzienie za działalność w Armii Krajowej, mrok polskiego komunizmu, chwile strachu w Ugandzie w której przez 43 lata opiekowała się chorymi na trąd.

 To kobieta odważna, lekarka, misjonarka, Matka Trędowatych.

 Jan Paweł II nazwał ją Ambasador Misyjnego Laikatu.

 Nie bała się realizować swoich marzeń.

 Często powtarzała „Jeśli macie dobre, świetlane pomysły, to je pielęgnujcie. Nie dajcie im zasnąć, nie oduczajcie ich”.

 Jest jedną z najpiękniejszych postaci polskiej medycyny, damą Orderu Uśmiechu, wybrana została Poznanianką Stulecia.

 Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego ustanowił 2021 rok Rokiem Wandy Błeńskiej.

 Wanda Błeńska miała bardzo bliskie związki z Toruniem.

 Urodziła się w Poznaniu w 1911 roku, ale w 1920 roku zamieszkała w Toruniu, gdzie jej ojciec Teofil pracował jako wizytator szkolny w Kuratorium Oświaty.

 Wanda Błeńska uczęszczała do Miejskiego Gimnazjum Żeńskiego w Toruniu.

 Pierwszą Komunię Świętą i Sakrament Bierzmowania przyjęła w kościele Św. Jakuba.

 W 1928 roku zdała w Toruniu egzamin maturalny.

 Po studiach w Poznaniu wróciła w 1934 roku do Torunia.

 Pracowała w Szpitalu Miejskim a od 1936 roku do 1945 w Państwowym Zakładzie Higieny w Toruniu.

 W 1939 roku na krótko przeniosła się do Gdyni, ale po wybuchu wojny powróciła do Torunia.

 Tu w 1942 roku zmarł jej ojciec.

 W czasie okupacji niemieckiej zaangażowała się w działalność konspiracyjną.

Była członkiem Armii Krajowej i Gryfa Pomorskiego.

 W 1944 roku została aresztowana, ale po 2 miesiącach udało się ją wykupić z więzienia.

 Po zakończeniu wojny przenosiła się na krótko do Gdańska, a w 1946 roku nielegalnie przedostała się na Zachód.

 Od 1950 do 1993 roku była świecką misjonarka i leczyła chorych na trąd w Ugandzie.

 W 1994 roku powróciła do Polski i zamieszkała na stale w Poznaniu, gdzie zmarła w 2014 roku w wieku 103 lat.

 Pierwsze wydanie książki „Wanda Błeńska. Spełnione życie” ukazało się w 2011 roku, jeszcze za życia Wandy Błeńskiej (1911-2014).

 Wydanie drugie ukazało się w 2019 roku w Wydawnictwie Święty Wojciech z Poznania.

 Najważniejszą częścią edycji jest zapis wywiadu-rzeki, jaki autorki odbyły z Wandą Błeńską.

 Wydanie drugie zostało poszerzone o nowe archiwalne zdjęcia, między innymi te z okresu dzieciństwa.

 Powiększył się również aneks do książki, na który składają się:

 - Kalendarium,

 - Lista odznaczeń, nagród i tytułów honorowych przyznanych doktor Wandzie Błeńskiej,

 - Kilka kart z pamiętnika Wandy Błeńskiej,

 - „Misyjne świadectwo” – wypowiedź doktor Wandy Błeńskiej zamieszczona w tomie „Misjonarze polscy w świecie”

 - Fragment przemówienia dr. Josepha Kawumy, ucznia i sukcesora doktor Błeńskie, podczas uroczystości sześćdziesięciolecia Centrum Leczenia Trądu w Bulubie, 29 czerwca 1994 roku

 - Przemówienie Rektora Akademii Medycznej, prof. Janusza Gadzinowskiego, podczas uroczystości przyznania doktoratu honorowego doktor Wandzie Błeńskiej w Poznaniu, dnia 5 października 1994 roku

 - „Pokochałam swoją pracę wśród trędowatych” – wykład doktorski Wandy Błeńskiej, podczas uroczystości przyznania doctoratu honoris causa Akademii Medycznej w Poznaniu

 - „Czy lekarz może być przyjacielem chorego?” – jeden z ostatnich publicznych wykładów doktor Wandy Błeńskiej z 1999 roku w Poznaniu

 - Homilia wygłoszona przez abp Henryka Hosera podczas uroczystości pogrzebowych doktor Wandy Błeńskiej

 - „Uganda – podstawowe informacje” – artykuł dr Jędrzeja Gadzińskiego z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu

 - „Czym jest trąd” – artykuł Eweliny Ferenc, lekarki, uczestniczki wypraw misyjnych

 Aneks do książki składa się również ze wspomnień o doktor Wandzie Błeńskiej.

 Autorami wspomnień są:

 - Henryk Nowak, lekarz, przez kilka lat pracował z doktor Wandą Błeńską

 - Magdalena Plekan, świecka misjonarka, od 2015 roku pracuje w Etiopii

 -  Jan Wieliński, w latach 1977-1981 sekretarz Ambasady Polskiej w Nairobi

 - dr Ryszard Piasek, podróżnik i filmowiec

 - Michał Kaniewski, dyrektor Szkoły im. Wandy Błeńskiej w Kowalach

 - Jadwiga Grysa, członkini Sekcji Misjologicznej Klubu Inteligencji Katolickiej w Poznaniu

 - ks. Krzysztof Skowroński, na początku drogi duszpasterskiej był wikariuszem Parafii Dobrego Pasterza w Poznaniu, na terenie której mieszkała doktor Błeńska po powrocie do Polski

 - Anna Wojtacha, lekarz onkolog, jako studentka medycyny odbywała praktyki w ośrodkach misyjnych w Zambii i Ugandzie

 - Joanna Muszyńska – reaktywowała Akademickie Koło Misjologiczne, w którym działała niegdyś Wanda Błeńska

 - Barbara Uszko-Dudzińska, misjonarka świecka w Kamerunie, członek Krajowej Rady Misyjnej

 - Ewelina Ferenc – lekarka

 - dr Norbert Rehlis – specjalista medycyny tropikalnej

 - ks. Romuald Szczodrowski – dr misjologii, misjonarz w Zambii

 - Tadeusz Głuszko – krewny doktor Wandy Błeńskiej

 - Barbara Filipiak -  emerytowany pracownik naukowo-dydaktyczny w Katedrze Histologii Akademii Medycznej w Poznaniu

 - Danuta Świątek – dyrektor Piątkowskiej Szkoły Uspołecznionej i Społecznej im. dr Wandy Błeńskiej

 - Joanna Łączkowska-Przybylska – wnuczka dr. med. Józefa Czyżaka

 - dr Barbara Skoryna-Karcz, lekarz w Klinice Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych w Szpitalu Klinicznym w Poznaniu

 Ważnym uzupełnieniem książki jest film dokumentalny pt. „Dokta. Dr Wanda Błeńska lekarka trędowatych w Ugandzie”

 Autorem filmu jest Ryszard Piasek, podróżnik i filmowiec, autor 130 filmów dokumentalnych.

 Nakręcił filmy o największych polskich misjonarzach:

- kardynale Adamie Kozłowieckim

- ojcu Marianie Żelazku

- doktor Wandzie Błeńskiej

 Film trwa 29 minut.

 Zawiera unikalne zdjęcia z ośrodka leczenia trądu w Bulubie w Ugandzie.

 Film zawiera również wypowiedzi Wandy Błeńskiej nagrane w jej poznańskim mieszkaniu.

 Wywiad Wandy Błeńskiej z Martą Jelonek i Joanną Gadzińską został podzielony na 7 rozdziałów.

 Książka rozpoczyna się od modlitw Ojcze Nasz i Zdrowaś Maryjo przytoczonych w języku luganda. 

Głęboka wiara katolicka odgrywała w życiu Wandy Błeńskiej pierwszorzędna rolę.

 W 2020 roku rozpoczęto proces beatyfikacyjny Wandy Błeńskiej.

 Wywiad rozpoczyna wstęp „Za progiem innego świata”.

 Autorki opisują w nim pokój Wandy Błeńskiej, w którym obędzie się rozmowa.

 Rozdział  I „ Wspomnienia z dzieciństwa” rozpoczyna się od narodzin bohaterki.

 Czytamy o jej rodzicach i rodzeństwie.

 Poznajemy dziecięce zabawy.

 Dowiadujemy się o największym marzeniu małej Wandy Błeńskiej, jakim było zostać lekarką na misjach.

 Bohaterka opowiada o swych lekturach, kształceniu domowym i nauce w toruńskim gimnazjum.

 Rozdział II „ Życie studenckie” poświęcony jest latom 1928-1934.

 Wanda Błeńska opowiada o studiach na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

 Na pierwszym roku było 300 studentów i tylko 15 studentek.

 Wanda Błeńska rozpoczynając studia nie miała jeszcze ukończonych siedemnastu lat.

 Bohaterka opowiada o wykładowcach, o nauce i o spędzaniu wolnego czasu przez studentów.

 Wiele miejsca poświęca swojej działalności w Akademickim Kole Misjologicznym.

 Rozdział III „Początki pracy i trudny czas wojny” poświęcony jest latom 1934-1950.

 Wanda Błeńska opowiada o swojej pracy w Szpitalu Miejskim w Toruniu i w Państwowym Zakładzie Higieny w Toruniu.

 Ale głównym tematem rozmowy są jej przeżycia z okresu okupacji niemieckiej.

 Opowiada o działalności w Armii Krajowej i Gryfie Pomorskim.

 Dowiadujemy się o okolicznościach jej aresztowania i wykupienia z więzienia.

 Autorki skłoniły bohaterkę do wspomnień o wyjeździe do oflagu – obozu jenieckiego, gdzie był więziony jej brat Roman.

 Udała się tam, by go leczyć, gdy dowiedziała się o jego złym stanie zdrowia.

 Po wojnie po raz drugi przedostała się nielegalnie z komunistycznej Polski do umierającego brata do Niemiec w 1946 roku.

 Ukryła się na statku w budce na węgiel.

 W Niemczech zgłosiła się do „Pestek”  czyli Pomocniczej Służby Kobiet, działajcej przy dywizji gen. Stanisława Maczka.

 Po demobilizacji uczęszczała na kursy medycyny tropikalnej w Niemczech i w Wielkiej Brytanii.

 Rozdział IV „Uganda. Urzeczywistnienie dziecięcych marzeń” to najobszerniejsza część książki.

 Poświęcony jest pobytowi Wandy Błeńskiej w Ugandzie w latach 1950-1993.

 Wanda Błeńska opowiada o trudnych początkach swojej misji.

 Wspomina zwierzęta, którymi się opiekowała.

 Opowiada o przyjaciołach z Polski, którzy ją odwiedzali.

 Dowiadujemy się o trudnych chwilach, które pomagała przetrwać jej wiara w Bożą pomoc.

 Wspomina o współpracy z innymi misjonarzami.

 Opowiada o stosunku mieszkańców Ugandy do obcokrajowców.

 Dowiadujemy się wielu szczegółów o życiu codziennym Ugandyjczyków.

 Autorki skłaniają bohaterkę do opowiedzenia o jej relacjach z pacjentami.

 Rozdział V „Powołanie. Lekarz na misjach” poświęcony jest pracy lekarza.

 Bohaterkę nazywano Matką Trędowatych.

 Opowiada ona o chorobie jaką jest trąd.

 Dowiadujemy się nie tylko o skutkach fizycznych trądu, ale również o skutkach społecznych.

 Wanda Błeńska wspomina o oswajaniu lęku pacjentów i ich otoczenia przed chorobą i chorymi.

 Czytamy o roli szamanów w społeczeństwie ugandyjskim.

 Bohaterka opowiada o odwiedzaniu chorych w ich wsiach i domach.

 Czytamy o trudnościach w leczeniu chorych.

 Dowiadujemy się o prowadzeniu leprozorium  - szpitala dla trędowatych.

 Czytamy o problemach w porozumiewaniu się z pacjentami, mówiącymi w różnych językach.

 Rozdział VI „Przyjaciele” dotyczy niezwykłych ludzi , z którymi dane było się spotkać Wandzie Błeńskiej.

 Bohaterka opowiada o spotkaniu z Janem Pawłem II,który w 1993 roku odwiedził Ugandę.

 W Indiach Wanda Błeńska spotkała też Matkę Teresę z Kalkuty.

 Jej serdecznym przyjacielem był ojciec Marian Żelazek, który w latach 1949-2006 opiekował się trędowatymi w Puri w Indiach.

 Rozdział VII „Powroty...” poświęcony jest latom 1994-2014.

 Ostatni okres życia spędziła Wanda Błeńska w Polsce w Poznaniu.

 Opowiada o licznych spotkaniach młodzieżą, na których propaguje ideę misyjną.

 Autorki wywiadu skłoniły ja również do udzielenia cennych rad dla osób wyjeżdżających na misje.

 Wywiad-rzekę Marty Jelonek i Joanny Gadzińskiej zamyka posłowie.

 Autorki w sposób bardzo osobisty wspominają swoje spotkania z Wandą Błeńską.

 Poznajemy kulisy pracy nad publikacją.

 Bardzo polecam lekturę książki „Wanda Błeńska. Spełnione życie”.

 Książka jest zapisem rocznej rozmowy autorek z Wandą Błeńską.

 Zawiera bardzo dużo zdjęć.

 Jest to biografia osoby, która mimo bardzo trudnego życia i ciężkiej pracy, zawsze była pogodna, radosna i obdarzała ludzi swoim promiennym uśmiechem.

 Nigdy się nie skarżyła i nie narzekała.

 Nigdy nie mówiła źle o innych ludziach i nie chowała uraz.

 Mimo wszystkich trudności, nigdy się nie poddawała.

 Mimo braku personelu, pomieszczeń, specjalistycznego sprzętu, lekarstw stworzyła w kraju ogarniętym wojną domową wyróżniający się na świecie ośrodek leczenia trędowatych.

 Był to kolejny odcinek cyklu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, w którym prezentuję najciekawsze książki związane z naszym regionem.

 Wszystkie one są dostępne w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu przy ul. Słowackiego 8.

 Dziękuję za uwagę i pozdrawiam serdecznie.

Zasłużeni lekarze toruńscy we wspomnieniach. Wybrane sylwetki z XIX i XX stulecia

 

Zasłużeni lekarze toruńscy
we wspomnieniach
Wybrane sylwetki z XIX i XX stulecia

Redakcja naukowa:
Lech Bieganowski,
Waldemar Jędrzejczyk

Wydawnictwo Adam Marszałek

Toruń 2016

Sygnatura SIRr IIIA/110

Lekarze odegrali w historii Torunia wyjątkową rolę.

Zasłużyli się mieszkańcom miasta nie tylko swoją wiedzą medyczną i fachowymi umiejętnościami.

Wielu z nich było oddanymi działaczami społecznymi i narodowymi.

Dzięki inicjatywie dr hab. n. med. Lecha Bieganowskiego i prof. dr hab. n. med. Waldemara Jędrzejczyka powstał zbiór wspomnień o nietuzinkowych toruńskich lekarzach.

Nie jest to zbiór suchych biogramów.

Wspomnienia o wybitnych lekarzach zostały spisane przez ich bliskich, przez przyjaciół lub przez wychowanków.

Takie opracowanie ukazuje pełnie osobowości lekarzy, barwne informacje o ich działalności, anegdoty, emocjonalne refleksje, które nigdy nie znajdą się w zwyklej nocie biograficznej.

We wspomnieniach przybliżono sylwetki lekarzy czynnych przede wszystkim po II wojnie światowej.

Książka zawiera 33 szkice biograficzne:

1. Wanda Błeńska
2. Zofia Kordylewska
3. Helena Cynkutis
4. Janina Pietrasiewicz
5. Romana Antowska
6. Elżbieta Weyman
7. Leon Konkolewski
8. Adam Raczyński
9. Marian Mroczkowski
10. Ludwik Rydygier
11. Stefan Myszka
12. Donat Massalski
13. Jan Kruszyński
14. Władysław Polakiewicz
15. Eugeniusz Boryk
16. Włodzimierz Szwajkert
17. Adam Tybor
18. Kazimierz Grzebień
19. Stanisław Gawiński
20. Medard Dydowicz
21. Michał Feliks
22. Andrzej Chojnacki
23. Stefan Jackowski
24. Stanisław Osmański
25. Witold Grabowski
26. Janusz Strusiewicz
27. Michał Borkowski
28. Ludwika Mikulska-Haniec
29. Bogusław Stankiewicz
30. Krystyna Maria Wysocka
31. Irena Orłowska-Sawionek
32. Andrzej Mazurek
33. Stanisław Sadowski

W 2018 r. ukazał się II tom wspomnień.

Adam Freytag - inżynier wojskowy i lekarz

 

Adam Freytag jest jednym z wielu znanych na całym świecie torunian.

Urodził się w 1608 roku.

Jego ojciec był profesorem greki w Gimnazjum Akademickim.

Po śmierci ojca trzynastoletni Adam Freytag otrzymał od Rady Miasta Torunia specjalne stypendium, dzięki któremu podjął studia w Frankfurcie nad Odrą.

Po zakończeniu nauki, w celu zdobycia funduszy na kolejne studia, zaciągnął się na służbę wojskową w armii Republiki Zjednoczonych Niderlandów, w czasie której poznał arkana sztuki oblężniczej.

W latach 1929 - 1932 studiował medycynę na Uniwersytecie w Lejdzie.

Architectura militaris nova et aucta oder Neue vermehrte Fortification,
Von Regular Vestungen, von Irregular Vestungen, und Aussen werken.
Von Praxi offensiva und defensiva:
auff die neweste Niederlaendische Praxin gerichtet und beschreiben.
Durch Adamum Freitag, der Mathematum Liebhabern.
W zbiorach Książnicy Kopernikańskiej - sygnatura MAG 5937

Jednocześnie pisał swoje słynne dzieło poświęcone fortyfikacjom "Architektura militaris nova et aucta"

Dzieło to ukazało się w Lejdzie w 1631 roku w drukarni Bonawentury i Abrahama Elzevierów - słynnego holenderskiego rodu drukarzy.

Dzieło to dedykował królewiczowi Władysławowi, Radzie Miasta Torunia i Radzie Miasta Gdańska.

[spacer height="20px"]

To najwybitniejsze polskie dzieło fortyfikacyjne, uważane również na świecie za najlepszą pracę na temat fortyfikacji bastionowych typu staroholenderskiego.

Był to wówczas zupełnie nowy typ fortyfikacji.

Adam Freytag wyjaśnił zasady budowy bastionów, metody obrony i sztukę ich zdobywania.

Dzieło napisane było w języku niemieckim.

Praca Freytaga była wielokrotnie wznawiana i rozpowszechniona w Europie.

Po zakończeniu studiów Adam Freytag powrócił do Torunia.

Wykładał matematykę i geografię w Gimnazjum Akademickim.

Tu ożenił się i mieszkał w swym domu rodzinnym przy ul. Mostowej 34.

Wkrótce jednak wyjechał do Kiejdan na Litwie - siedziby rodu Radziwiłłów.

Adam Fraytag jeszcze w Lejdzie poznał swojego późniejszego patrona księcia Janusz Radziwiłła.

Został jego przybocznym medykiem.

Na jego zlecenie dokonywał również inspekcji fortyfikacji.

Wykładał też matematykę w gimnazjum w Kiejdanach, założonym przez Radziwiłów.

Tam też zmarł w wieku 42 lat.

POLECANA LITERATURA

Stanisław Herbst

Freytag Adam (1608-50)

Polski Słownik Biograficzny
Tom VII, zeszyt 2, s. 135-136

Sygnatura SIRi XVIa/1-t.7

Jerzy Serczyk

Adam Freytag (1608-1650) - matematyk i inżynier wojskowy

W: Wybitni ludzie dawnego Torunia, s. 75-80

Sygnatura SIRr IIIA/3a

Jerzy Serczyk

Freitag (Freytag) Adam (1608-1650)

Toruński Słownik Biograficzny
Tom 1, s. 100-101

Sygnatura SIRr IIIA/12t.1

Tadeusz Nowak

Przegląd polskiego piśmiennictwa z dziedziny fortyfikacji i inżynierii wojskowej w XVII-XVIII wieku

Studia i Materiały do Historii Wojskowości
1965 r., T. 11, cz. 2, s. 122-141

Dostępne w Książnicy przez Cyfrową Wypożyczalnię ACADEMICA