Dział Informacyjno-Bibliograficzny Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu zaprasza Państwa do wysłuchania 8 odcinka naszego podcastu "Biblioteka Kujaw i Pomorza".
Podcast poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym Kujaw i Pomorza.
Dziś polecamy Państwu książkę "Wanda Błeńska. Spełnione życie".
Autorkami książki są Marta Jelonek i Joanna Gadzińska.
Najważniejszą
częścią edycji jest zapis wywiadu-rzeki, jaki autorki odbyły z Wandą Błeńską.
Książka jest zapisem rocznej rozmowy autorek z Wandą Błeńską.
Zawiera bardzo dużo zdjęć.
Jest to biografia osoby, która mimo bardzo trudnego życia i ciężkiej pracy, zawsze była pogodna, radosna i obdarzała ludzi swoim promiennym uśmiechem.
Mimo braku personelu, pomieszczeń, specjalistycznego sprzętu, lekarstw stworzyła w kraju ogarniętym wojną domową wyróżniający się na świecie ośrodek leczenia trędowatych.
Wanda Błeńska przeżyła dwie wojny światowe, uwięzienie za działalność w Armii Krajowej, mrok polskiego komunizmu, chwile strachu w Ugandzie w której przez 43 lata opiekowała się chorymi na trąd.
To kobieta odważna, lekarka, misjonarka, Matka Trędowatych.
Nie bała się realizować swoich marzeń.
Jest jedną z najpiękniejszych postaci polskiej medycyny.
Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego ustanowił 2021 rok Rokiem Wandy Błeńskiej.
Transkrypcja podcastu
PODCAST
O książce: Wanda Błeńska. Spełnione życie
Dzień dobry
Zapraszam Państwa do wysłuchania kolejnego odcinka podcastu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, który poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.
Nazywam się Grzegorz Barecki i jestem pracownikiem Działu Informacyjno-Bibliograficznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.
Dział ten zajmuje się między innymi:
· - pieczą
nad księgozbiorem regionalnym,
· - udostępnianiem
książek i czasopism z terenu Kujaw i Pomorza,
· - udzielaniem
informacji o naszym regionie.
W Informatorium zgromadziliśmy kilka tysięcy książek i czasopism poświęconych regionowi kujawsko-pomorskiemu.
Na dzisiejszym spotkaniu chciałbym polecić Państwu książkę „Wanda Błeńska. Spełnione życie” – wydanie drugie poszerzone.
Autorkami książki są Marta Jelonek i Joanna Gadzińska.
Wanda Błeńska przeżyła dwie wojny światowe, uwięzienie za działalność w Armii Krajowej, mrok polskiego komunizmu, chwile strachu w Ugandzie w której przez 43 lata opiekowała się chorymi na trąd.
To kobieta odważna, lekarka, misjonarka, Matka Trędowatych.
Jan Paweł II nazwał ją Ambasador Misyjnego Laikatu.
Nie bała się realizować swoich marzeń.
Często powtarzała „Jeśli macie dobre, świetlane pomysły, to je pielęgnujcie. Nie dajcie im zasnąć, nie oduczajcie ich”.
Jest jedną z najpiękniejszych postaci polskiej medycyny, damą Orderu Uśmiechu, wybrana została Poznanianką Stulecia.
Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego ustanowił 2021 rok Rokiem Wandy Błeńskiej.
Wanda Błeńska miała bardzo bliskie związki z Toruniem.
Urodziła się w Poznaniu w 1911 roku, ale w 1920 roku zamieszkała w Toruniu, gdzie jej ojciec Teofil pracował jako wizytator szkolny w Kuratorium Oświaty.
Wanda Błeńska uczęszczała do Miejskiego Gimnazjum Żeńskiego w Toruniu.
Pierwszą Komunię Świętą i Sakrament Bierzmowania przyjęła w kościele Św. Jakuba.
W 1928 roku zdała w Toruniu egzamin maturalny.
Po studiach w Poznaniu wróciła w 1934 roku do Torunia.
Pracowała w Szpitalu Miejskim a od 1936 roku do 1945 w Państwowym Zakładzie Higieny w Toruniu.
W 1939 roku na krótko przeniosła się do Gdyni, ale po wybuchu wojny powróciła do Torunia.
Tu w 1942 roku zmarł jej ojciec.
W czasie okupacji niemieckiej zaangażowała się w działalność konspiracyjną.
Była
członkiem Armii Krajowej i Gryfa Pomorskiego.
W 1944 roku została aresztowana, ale po 2 miesiącach udało się ją wykupić z więzienia.
Po zakończeniu wojny przenosiła się na krótko do Gdańska, a w 1946 roku nielegalnie przedostała się na Zachód.
Od 1950 do 1993 roku była świecką misjonarka i leczyła chorych na trąd w Ugandzie.
W 1994 roku powróciła do Polski i zamieszkała na stale w Poznaniu, gdzie zmarła w 2014 roku w wieku 103 lat.
Pierwsze wydanie książki „Wanda Błeńska. Spełnione życie” ukazało się w 2011 roku, jeszcze za życia Wandy Błeńskiej (1911-2014).
Wydanie drugie ukazało się w 2019 roku w Wydawnictwie Święty Wojciech z Poznania.
Najważniejszą częścią edycji jest zapis wywiadu-rzeki, jaki autorki odbyły z Wandą Błeńską.
Wydanie drugie zostało poszerzone o nowe archiwalne zdjęcia, między innymi te z okresu dzieciństwa.
Powiększył się również aneks do książki, na który składają się:
- Kalendarium,
- Lista odznaczeń, nagród i tytułów honorowych przyznanych doktor Wandzie Błeńskiej,
- Kilka kart z pamiętnika Wandy Błeńskiej,
- „Misyjne świadectwo” – wypowiedź doktor Wandy Błeńskiej zamieszczona w tomie „Misjonarze polscy w świecie”
- Fragment przemówienia dr. Josepha Kawumy, ucznia i sukcesora doktor Błeńskie, podczas uroczystości sześćdziesięciolecia Centrum Leczenia Trądu w Bulubie, 29 czerwca 1994 roku
- Przemówienie Rektora Akademii Medycznej, prof. Janusza Gadzinowskiego, podczas uroczystości przyznania doktoratu honorowego doktor Wandzie Błeńskiej w Poznaniu, dnia 5 października 1994 roku
- „Pokochałam swoją pracę wśród trędowatych” – wykład doktorski Wandy Błeńskiej, podczas uroczystości przyznania doctoratu honoris causa Akademii Medycznej w Poznaniu
- „Czy lekarz może być przyjacielem chorego?” – jeden z ostatnich publicznych wykładów doktor Wandy Błeńskiej z 1999 roku w Poznaniu
- Homilia wygłoszona przez abp Henryka Hosera podczas uroczystości pogrzebowych doktor Wandy Błeńskiej
- „Uganda – podstawowe informacje” – artykuł dr Jędrzeja Gadzińskiego z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
- „Czym jest trąd” – artykuł Eweliny Ferenc, lekarki, uczestniczki wypraw misyjnych
Aneks do książki składa się również ze wspomnień o doktor Wandzie Błeńskiej.
Autorami wspomnień są:
- Henryk Nowak, lekarz, przez kilka lat pracował z doktor Wandą Błeńską
- Magdalena Plekan, świecka misjonarka, od 2015 roku pracuje w Etiopii
- Jan Wieliński, w latach 1977-1981 sekretarz Ambasady Polskiej w Nairobi
- dr Ryszard Piasek, podróżnik i filmowiec
- Michał Kaniewski, dyrektor Szkoły im. Wandy Błeńskiej w Kowalach
- Jadwiga Grysa, członkini Sekcji Misjologicznej Klubu Inteligencji Katolickiej w Poznaniu
- ks. Krzysztof Skowroński, na początku drogi duszpasterskiej był wikariuszem Parafii Dobrego Pasterza w Poznaniu, na terenie której mieszkała doktor Błeńska po powrocie do Polski
- Anna Wojtacha, lekarz onkolog, jako studentka medycyny odbywała praktyki w ośrodkach misyjnych w Zambii i Ugandzie
- Joanna Muszyńska – reaktywowała Akademickie Koło Misjologiczne, w którym działała niegdyś Wanda Błeńska
- Barbara Uszko-Dudzińska, misjonarka świecka w Kamerunie, członek Krajowej Rady Misyjnej
- Ewelina Ferenc – lekarka
- dr Norbert Rehlis – specjalista medycyny tropikalnej
- ks. Romuald Szczodrowski – dr misjologii, misjonarz w Zambii
- Tadeusz Głuszko – krewny doktor Wandy Błeńskiej
- Barbara Filipiak - emerytowany pracownik naukowo-dydaktyczny w Katedrze Histologii Akademii Medycznej w Poznaniu
- Danuta Świątek – dyrektor Piątkowskiej Szkoły Uspołecznionej i Społecznej im. dr Wandy Błeńskiej
- Joanna Łączkowska-Przybylska – wnuczka dr. med. Józefa Czyżaka
- dr Barbara Skoryna-Karcz, lekarz w Klinice Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych w Szpitalu Klinicznym w Poznaniu
Ważnym uzupełnieniem książki jest film dokumentalny pt. „Dokta. Dr Wanda Błeńska lekarka trędowatych w Ugandzie”
Autorem filmu jest Ryszard Piasek, podróżnik i filmowiec, autor 130 filmów dokumentalnych.
Nakręcił filmy o największych polskich misjonarzach:
- kardynale
Adamie Kozłowieckim
-
ojcu Marianie Żelazku
-
doktor Wandzie Błeńskiej
Film trwa 29 minut.
Zawiera unikalne zdjęcia z ośrodka leczenia trądu w Bulubie w Ugandzie.
Film zawiera również wypowiedzi Wandy Błeńskiej nagrane w jej poznańskim mieszkaniu.
Wywiad Wandy Błeńskiej z Martą Jelonek i Joanną Gadzińską został podzielony na 7 rozdziałów.
Książka rozpoczyna się od modlitw Ojcze Nasz i Zdrowaś Maryjo przytoczonych w języku luganda.
Głęboka
wiara katolicka odgrywała w życiu Wandy Błeńskiej pierwszorzędna rolę.
W 2020 roku rozpoczęto proces beatyfikacyjny Wandy Błeńskiej.
Wywiad rozpoczyna wstęp „Za progiem innego świata”.
Autorki opisują w nim pokój Wandy Błeńskiej, w którym obędzie się rozmowa.
Rozdział I „ Wspomnienia z dzieciństwa” rozpoczyna się od narodzin bohaterki.
Czytamy o jej rodzicach i rodzeństwie.
Poznajemy dziecięce zabawy.
Dowiadujemy się o największym marzeniu małej Wandy Błeńskiej, jakim było zostać lekarką na misjach.
Bohaterka opowiada o swych lekturach, kształceniu domowym i nauce w toruńskim gimnazjum.
Rozdział II „ Życie studenckie” poświęcony jest latom 1928-1934.
Wanda Błeńska opowiada o studiach na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Na pierwszym roku było 300 studentów i tylko 15 studentek.
Wanda Błeńska rozpoczynając studia nie miała jeszcze ukończonych siedemnastu lat.
Bohaterka opowiada o wykładowcach, o nauce i o spędzaniu wolnego czasu przez studentów.
Wiele miejsca poświęca swojej działalności w Akademickim Kole Misjologicznym.
Rozdział III „Początki pracy i trudny czas wojny” poświęcony jest latom 1934-1950.
Wanda Błeńska opowiada o swojej pracy w Szpitalu Miejskim w Toruniu i w Państwowym Zakładzie Higieny w Toruniu.
Ale głównym tematem rozmowy są jej przeżycia z okresu okupacji niemieckiej.
Opowiada o działalności w Armii Krajowej i Gryfie Pomorskim.
Dowiadujemy się o okolicznościach jej aresztowania i wykupienia z więzienia.
Autorki skłoniły bohaterkę do wspomnień o wyjeździe do oflagu – obozu jenieckiego, gdzie był więziony jej brat Roman.
Udała się tam, by go leczyć, gdy dowiedziała się o jego złym stanie zdrowia.
Po wojnie po raz drugi przedostała się nielegalnie z komunistycznej Polski do umierającego brata do Niemiec w 1946 roku.
Ukryła się na statku w budce na węgiel.
W Niemczech zgłosiła się do „Pestek” czyli Pomocniczej Służby Kobiet, działajcej przy dywizji gen. Stanisława Maczka.
Po demobilizacji uczęszczała na kursy medycyny tropikalnej w Niemczech i w Wielkiej Brytanii.
Rozdział IV „Uganda. Urzeczywistnienie dziecięcych marzeń” to najobszerniejsza część książki.
Poświęcony jest pobytowi Wandy Błeńskiej w Ugandzie w latach 1950-1993.
Wanda Błeńska opowiada o trudnych początkach swojej misji.
Wspomina zwierzęta, którymi się opiekowała.
Opowiada o przyjaciołach z Polski, którzy ją odwiedzali.
Dowiadujemy się o trudnych chwilach, które pomagała przetrwać jej wiara w Bożą pomoc.
Wspomina o współpracy z innymi misjonarzami.
Opowiada o stosunku mieszkańców Ugandy do obcokrajowców.
Dowiadujemy się wielu szczegółów o życiu codziennym Ugandyjczyków.
Autorki skłaniają bohaterkę do opowiedzenia o jej relacjach z pacjentami.
Rozdział V „Powołanie. Lekarz na misjach” poświęcony jest pracy lekarza.
Bohaterkę nazywano Matką Trędowatych.
Opowiada ona o chorobie jaką jest trąd.
Dowiadujemy się nie tylko o skutkach fizycznych trądu, ale również o skutkach społecznych.
Wanda Błeńska wspomina o oswajaniu lęku pacjentów i ich otoczenia przed chorobą i chorymi.
Czytamy o roli szamanów w społeczeństwie ugandyjskim.
Bohaterka opowiada o odwiedzaniu chorych w ich wsiach i domach.
Czytamy o trudnościach w leczeniu chorych.
Dowiadujemy się o prowadzeniu leprozorium - szpitala dla trędowatych.
Czytamy o problemach w porozumiewaniu się z pacjentami, mówiącymi w różnych językach.
Rozdział VI „Przyjaciele” dotyczy niezwykłych ludzi , z którymi dane było się spotkać Wandzie Błeńskiej.
Bohaterka opowiada o spotkaniu z Janem Pawłem II,który w 1993 roku odwiedził Ugandę.
W Indiach Wanda Błeńska spotkała też Matkę Teresę z Kalkuty.
Jej serdecznym przyjacielem był ojciec Marian Żelazek, który w latach 1949-2006 opiekował się trędowatymi w Puri w Indiach.
Rozdział VII „Powroty...” poświęcony jest latom 1994-2014.
Ostatni okres życia spędziła Wanda Błeńska w Polsce w Poznaniu.
Opowiada o licznych spotkaniach młodzieżą, na których propaguje ideę misyjną.
Autorki wywiadu skłoniły ja również do udzielenia cennych rad dla osób wyjeżdżających na misje.
Wywiad-rzekę Marty Jelonek i Joanny Gadzińskiej zamyka posłowie.
Autorki w sposób bardzo osobisty wspominają swoje spotkania z Wandą Błeńską.
Poznajemy kulisy pracy nad publikacją.
Bardzo polecam lekturę książki „Wanda Błeńska. Spełnione życie”.
Książka jest zapisem rocznej rozmowy autorek z Wandą Błeńską.
Zawiera bardzo dużo zdjęć.
Jest to biografia osoby, która mimo bardzo trudnego życia i ciężkiej pracy, zawsze była pogodna, radosna i obdarzała ludzi swoim promiennym uśmiechem.
Nigdy się nie skarżyła i nie narzekała.
Nigdy nie mówiła źle o innych ludziach i nie chowała uraz.
Mimo wszystkich trudności, nigdy się nie poddawała.
Mimo braku personelu, pomieszczeń, specjalistycznego sprzętu, lekarstw stworzyła w kraju ogarniętym wojną domową wyróżniający się na świecie ośrodek leczenia trędowatych.
Był to kolejny odcinek cyklu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, w którym prezentuję najciekawsze książki związane z naszym regionem.
Wszystkie one są dostępne w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu przy ul. Słowackiego 8.
Dziękuję za uwagę i pozdrawiam serdecznie.