Podcast o książce "Moje serce wyrywa sie nad Wisłę.. Maria Danilewicz Zielińska we wspomnieniach i listach"

 

Dział Informacyjno-Biblograficzny Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Ksiąznicy Kopernikańskiej w Toruniu zaprasza Państwa do wysłuchania 18 odcinka podcastu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”.

Podcast poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

Dziś polecamy Państwu  książkę „Moje serce wyrywa się nad Wisłę… Maria Danilewicz Zielińska we wspomnieniach i listach”

 Maria Danilewicz Zielińska pochodziła z Aleksandrowa Kujawskiego, a młodość spędziła we Włocławku.

 Była bibliotekarką, pisarką, badaczką i krytyczką literatury.

 We wrześniu 1939 roku została ewakuowana z Polski.

 Tak zaczęła się jej wieloletnia tułaczka po Europie.

 Nigdy już do Polski nie wróciła.

 W latach 1942-1973 była dyrektorem Biblioteki Polskiej w Londynie.

 Współpracowała również z Radiem Wolna Europa.

 Po przejściu na emeryturę przeniosła się do Portugali.

 Książka „Moje serce wyrywa się nad Wisłę… Maria Danilewicz Zielińska we wspomnieniach i listach” jest hołdem złożonym przez pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włocławku wybitej Włocławiance.

 Dzięki nim pamięć o Marii Danilewicz Zielińskiej przywracana jest społeczności Kujaw i historii polskiej literatury.

 Przed 1989 rokiem twórczość pisarki była w kraju całkowicie zakazana.

  Bohaterkę poznajemy z dwóch perspektyw - z relacji rodzinnych i jej własnej korespondencji.

 Dzięki wspomnieniom Hanny Frątczak, bratanicy pisarki i najbliższego członka rodziny odkrywamy Marię Danilewicz Zielińską, jaką była naprawdę.

 Bogata korespondencja emigracyjnej pisarki z poetką Krystyną Sarnowską, z którą łączyła ją szczególna więź, odkrywa myśli, pragnienia i tęsknotę za Polską Marii Danilewicz Zielińskiej.

 Dowiadujemy się jaka była na co dzień, jaka była jej osobowość i temperament.

 Na koniec należy podkreślić niezwykle wysoki poziom edytorski książki i jej przepiękną szatę graficzną.

Transkrypcja

Podcast o książce "Moje serce wyrywa się nad Wisłę… Maria Danilewicz Zielińska we wspomnieniach i listach”"

 Dzień dobry

 Zapraszam Państwa do wysłuchania 18 odcinka podcastu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, który poświęcony jest najciekawszym książkom dotyczącym regionu kujawsko-pomorskiego.

 Nazywam się Grzegorz Barecki i jestem pracownikiem Działu Informacyjno-Bibliograficznego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

 Dział ten zajmuje się między innymi:

•          pieczą nad księgozbiorem regionalnym, 

•          udostępnianiem książek i czasopism z terenu Kujaw i Pomorza, 

•          udzielaniem informacji o naszym regionie.

 W Informatorium zgromadziliśmy kilka tysięcy książek i czasopism poświęconych regionowi kujawsko-pomorskiemu. 

 Na dzisiejszym spotkaniu chciałbym polecić Państwu książkę „Moje serce wyrywa się nad Wisłę… Maria Danilewicz Zielińska we wspomnieniach i listach”

 Książka powstała dzięki zaangażowaniu zespołu redakcyjnego w składzie:

- Beata Kołacińska, redaktor prowadząca, starszy kustosz Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włocławku

- Emilia Szczepańska – starszy kustosz Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włocławku

- Andrzej Chmielewski – dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włocławku

 Wydawcami książki byli Miejska Biblioteka Publiczna im. Zdzisława Arentowicza we Włocławku oraz Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Oddział we Włocławku.

 Publikacja została dofinansowana przez Gminę Miasto Włocławek.

 Książka została wydana w 2023 roku.

 22 maja 2023 roku przypadała dwudziesta rocznica śmierci Marii Danilewicz Zielińskiej.

 Pochodziła z Aleksandrowa Kujawskiego, a młodość spędziła we Włocławku.

 Urodziła się w 1907 roku jako córka aptekarza Wilhelma Markowskiego i jego żony nauczycielki Antoniny Korotyńskiej.

 We Włocławku ukończyła Gimnazjum im. Marii Konopnickiej i zdała maturę.

 Została honorową obywatelką obu miast – Aleksandrowa Kujawskiego i Włocławka.

 Studiowała polonistykę i romanistykę na Uniwersytecie Warszawskim.

 Pracowała w Bibliotece Narodowej.

 Była bibliotekarką, pisarką, badaczką i krytyczką literatury.

 We wrześniu 1939 roku wraz z mężem Ludomirem Danilewiczem (zaangażowanym w tajny projekt Enigma) została ewakuowana z Polski.

 Tak zaczęła się jej wieloletnia tułaczka po Europie.

 Nigdy już do Polski nie wróciła.

 W latach 1942-1973 była dyrektorem Biblioteki Polskiej w Londynie.

 Współpracowała również z Radiem Wolna Europa.

 Po przejściu na emeryturę przeniosła się do Portugali wraz z drugim mężem Adamem Zielińskim (przedwojennym dyplomatą).

 Zmarła w 2003 roku.

 Książka „Moje serce wyrywa się nad Wisłę… Maria Danilewicz Zielińska we wspomnieniach i listach” jest hołdem złożonym przez pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włocławku wybitej włocławiance.

 Dzięki nim pamięć o Marii Danilewicz Zielińskiej przywracana jest społeczności Kujaw i historii polskiej literatury.

 Przed 1989 rokiem twórczość pisarki była w kraju całkowicie zakazana.

 Trzon książki stanowią listy Marii Danilewicz Zielińskiej do Krystyny Sarnowskiej.

 Redaktorom przekazała je sama adresatka korespondencji.

 Zbiór listów poprzedza arcyciekawa rozmowa przeprowadzona latem 2021 roku z bratanicą Marii Danilewicz Zielińskiej – Hanną Frątczak i jej córką Dorotą Kalinowską.

 Dorota Kalinowska z Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku służyła również redaktorom książki konsultacjami merytorycznymi w trakcie powstawania publikacji.

 W książce oprócz wspomnień i listów znalazł się również specjalny rozdział poświęcony przywracaniu pamięci o działalności i twórczości Marii Danilewicz Zielińskiej w świadomości społeczeństwa Kujaw.

 

Część I – Wspomnienia

 Wspomnienia to zapis rozmowy jaką Emilia Szczepańska przeprowadziła w domu Pani Hanny Frątczak w 2021 roku.

 W rozmowie Hannie Frątczak towarzyszyły córki Dorota i Barbara.

 Panie są przedstawicielkami jedynej niewygasłej linii krewnych Marii Danilewicz Zielińskiej.

 Hanna Frątczak była bratanicą Marii Danilewicz Zielińskiej, którą nazwała „Ciocia Mysza”.

 Historia rodziny naznaczona została piętnem czasów.

 Wyznaczały ja ucieczka, wędrówka, emigracja, tułaczka, poszukiwania, tęsknota, brak.

 Tym bardziej wzbudza szacunek, wyrosłe na przekór losowi, ponadprzeciętne życie bohaterki i jej twórcze działanie.

 Hanna Frątczak snuje opowieść, w której łączy anegdoty z życia codziennego z refleksjami na temat emigracji i tożsamości.

 Poznajemy Marię Danilewicz Zielińską -  człowieka - z jego przyzwyczajeniami, zaletami i wadami, jako osobę która mimo wieloletniej emigracji nigdy nie straciła więzi z rodziną i ojczyzną.

 Wspomnienia obejmują historię rodziny począwszy od urodzin w Aleksandrowie Kujawskim.

 Rozmowie towarzyszy album z rodzinnymi fotografiami.

 Wspomnienia obejmują również odwiedziny Hanny Frątczak i Małgorzaty Wdowczyk (dyrektorki szkoły podstawowej w Stawkach) u Marii Danilewicz Zielińskiej w jej domu w Portugalii w 2000 roku.

 Z pobytu tego zachowało się wiele fotografii, które są objaśniane przez rozmówczynie.

 

Uzupełnieniem wspomnień jest rozdział poświęcony symbolicznemu powrotowi Marii Danilewicz Zielińskiej do Polski.

 Przemiany roku 1989 pozwoliły oddać Marii Danilewicz Zielińskiej należne miejsce w historii polskiej kultury.

 Wcześniej nie mogła ona odwiedzić Polski, a jej twórczość była zakazana.

 Hanna Frątczak z córką Dorotą Kalinowską zapoczątkowały działania we współpracy z Stanisławem Kunikowskim z Włocławskiego Towarzystwa Naukowego.

 Druga instytucją przywracająca pamięć o pisarce była Publiczna Szkoła Podstawowa w Stawkach kierowana przez Małgorzatę Wdowczyk.

 W Polsce zaczęły ukazywać się jej publikacje, była honorowana licznymi wyróżnieniami i tytułami.

 Zorganizowano wieczór literacki poświecony twórczości Marii Danilewicz Zielińskiej we współpracy z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika.

 Otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Włocławka i Aleksandrowa Kujawskiego.

 Została patronką Publicznej Szkoły Podstawowej w Stawkach.

 W prasie i radiu ukazywało się coraz więcej artykułów i audycji na jej temat.

 Pojawiły się książki i prace magisterskie jej poświęcone.

 Po latach cenzury i kontroli Maria Danilewicz Zielińska mogła rozpocząć wymianę listów z przyjaciółmi z kraju.

 W 1995 roku miała początek korespondencja między Marią Danilewicz Zielińską a włocławską poetką Krystyną Sarnowską.

 W kolejnych latach organizowano szereg wydarzeń, odczytów i prelekcji, konferencji, wystaw, wieczorów słowno-muzycznych.

 W 2004 roku droga łącząca Stawki i Aleksandrów Kujawski otrzymała miano Alei Marii Danilewicz Zielińskiej.

 W 2006 roku Miejska Biblioteka Publiczna w Aleksandrowie Kujawskim przyjęła imię Marii Danilewicz Zielińskiej.

 Od 2013 roku III Liceum Ogólnokształcące we Włocławku organizuje konkurs literacki imienia Marii Danilewicz Zielińskiej.

 Zgodnie z ostatnią wolą Marii Danilewicz Zielińskiej jej doczesne szczątki spopielono i przewieziono do Polski.

 Została pochowana w grobie rodzinnym w Aleksandrowie Kujawskim.

 

Bardzo ważnym uzupełnieniem części wspomnieniowej są ilustracje.

 Czytelnicy mogą obejrzeć:

·         okładki książek Marii Danilewicz Zielińskiej,

·         autografy jej listów,

·         dedykacje w książkach,

·         zdjęcia z albumu rodzinnego Hanny Frątczak,

·         dom rodzinny Marii Danilewicz Zielińskiej,

·         przedwojenny Włocławek,

·         fotografie Marii Danilewicz Zielińskiej z dzieciństwa i młodości,

·         tablice upamiętniające pisarkę,

·         faksymile świadectwa dojrzałości,

·         odręczny życiorys,

·         dyplom ukończenia studiów,

·         siedzibę Biblioteki Polskiej w Londynie,

·         zdjęcia Marii Danilewicz Zielińskiej z okresu emigracji,

·         maszynę do pisania pisarki,

·         uchwałę o nadaniu imienia Publicznej Szkole Podstawowej w Stawkach,

·         odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej”,

·         rzeczy osobiste i pamiątki zgromadzone w Sali poświęconej Marii Danilewicz Zielińskiej w Szkole Podstawowej w Stawkach,

·         tablicę z nazwą ulicy Aleja Danilewicz Zielińskiej,

·         bibliotekę w Aleksandrowie Kujawskim,

·         korespondencję z Włocławskim Towarzystwem Naukowym,

·         zdjęcia z uroczystości pogrzebowej,

·         grób rodzinny w Aleksandrowie Kujawskim.

 

Część II - Listy

 

Krystyna Sarnowska jest absolwentką filologii polskiej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

 W 1987 roku rozpoczęła się jej przygoda z literaturą w Nauczycielskim Klubie Literackim.

 Otrzymała szereg wyróżnień i nagród w konkursach ogólnopolskich.

 Jest autorką kilkunastu nagradzanych tomików poezji.

 Tworzy również książki dla dzieci.

 Krystyna Sarnowska zgodziła się opublikować swoją korespondencję z Marią Danilewicz Zielińską.

 Dzięki listom czytelnicy mogą poznać Marię Danilewicz Zielińską jako osobę skromną, życzliwą, prostolinijną, która była tytanem pracy do późnych lat i mimo wieku zachwycała pogodą ducha.

 W książce opublikowano 43 listy napisane przez Marię Danilewicz Zielińską do Krystyny Sarnowskiej w latach 1996-2001.

 Podstawą wydania są oryginały listów (rękopisy i maszynopisy).

 Nie dokonano w nich żadnych skrótów czy opuszczeń.

 Układ listów jest chronologiczny.

 Redaktorzy uzupełnili korespondencję przypisami, zawierającymi objaśnienia i ułatwiającymi zrozumienie kontekstu.

 Treść listów odnosi się do prac związanych z wydawaniem we Włocławku utworów Marii Danilewicz Zielińskiej.

 Bohaterka pisze też o swoich wrażeniach z lektury poezji Krystyny Sarnowskiej.

 W listach przewijają się również obrazy z życia codziennego, odwiedzin przyjaciół, kłopoty ze zdrowiem, wspomnienia o zmarłych znajomych czy wspomnienia z dzieciństwa.

 Widać ewolucje korespondencji, która z roku na rok staje się coraz bardziej osobista, z pewną dozą humoru i dystansu do siebie.

 Z ostatniego listu pochodzi cytat stanowiący tytuł całej książki „ …serce wyrywa się nad Wisłę”

 Obok treści drukowanej listów, we wszystkich wypadkach zamieszczono obok faksymila oryginałów.

 Dzięki temu zabiegowi czytelnicy mogą poznać charakter pisma Marii Danilewicz Zielińskiej oraz używaną przez nią papeterię do listów.

 

Książkę zamyka Kalendarium życia Marii Danilewicz Zielińskiej oraz spis literatury podmiotu i przedmiotu.

  

Bardzo polecam lekturę książki „Moje serce wyrywa się nad Wisłę… Maria Danilewicz Zielińska we wspomnieniach i listach”.

 O Marii Danilewicz Zielińskiej w ostatnich latach napisano bardzo wiele.

 Opisano kim była, co robiła, jak przebiegało jej długie, barwne życie, co składa się na jej imponujący dorobek, dziedzictwo i zasługi dla polskiej kultury i literatury.

 Książka „Moje serce wyrywa się nad Wisłę… Maria Danilewicz Zielińska we wspomnieniach i listach” jest inna.

 Bohaterkę poznajemy z dwóch perspektyw - z relacji rodzinnych i jej własnej korespondencji.

 Dzięki wspomnieniom Hanny Frątczak, bratanicy pisarki i najbliższego członka rodziny odkrywamy Marię Danilewicz Zielińską, jaką była naprawdę.

 Bogata korespondencja emigracyjnej pisarki z poetką Krystyną Sarnowską, z którą łączyła ją szczególna więź, odkrywa myśli, pragnienia i tęsknotę za Polską Marii Danilewicz Zielińskiej.

 Dowiadujemy się jaka była na co dzień, jaka była jej osobowość i temperament.

 Na koniec należy podkreślić niezwykle wysoki poziom edytorski książki i jej przepiękną szatę graficzną.

 Wewnętrzne strony okładek wykorzystano na konturową mapę Europy z zaznaczonymi miejscowościami, w których mieszkała Maria Danilewicz Zielińska oraz na bogate drzewo genealogiczne rodziny Markowskich.

 Książka jest wyrazem pamięci, wdzięczności i uznania dla Marii Danilewicz Zielińskiej ze strony pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włocławku.

 

Był to kolejny odcinek cyklu „Biblioteka Kujaw i Pomorza”, w którym prezentuję najciekawsze książki związane z naszym regionem.

 Wszystkie one są dostępne w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu przy ul. Słowackiego 8.

 Dziękuję za uwagę i pozdrawiam serdecznie.