Schematismus des Bisthums Culm : amtliche Ausgabe
Schematismus
des Bisthums Culm: amtliche Ausgabe (z niem. Schemat
Biskupstwa Chełmińskiego: wydanie oficjalne), oprac. Ernest Strehlke,
Pelplin 1867(?).
Książka ma 330 stron, lecz ten
szczególny egzemplarz liczy ok. 1000 stron, jest bowiem szczotką
introligatorską – czyli książką przed oficjalnym wydaniem zawierającą
rękopiśmienne poprawki korektora (w tym wypadku Stanisława Kujota). Książka
opublikowana została samodzielnie przez Biuro Wikariatu Biskupa Generalnego, a
wydrukowana w Gdańsku przez H. F. Boenig.
Dzieło zaczyna się od strony 17,
zarówno wcześniej, jak i na dalszych stronach znajdują się obszerne notatki i
poprawki księdza Kujota. Schematismus des
Bisthums Culm zawiera informacje o strukturze kościoła, jego parafiach,
duchowieństwie i administracji.
Szczegółowo zawartość Schematyzmu opisuje w swoim artykule
Alfons Mańkowski, który porównuje ze sobą cztery dotychczas wydane dzieła
dotyczące Diecezji Chełmińskiej (ostatnie z 1928 r.): „po krótkim wstępie
zawiera chronologię biskupów chełmińskich, jak również pomezańskich i
włocławskich (które częściowo weszły w skład diecezji chełmińskiej), dane
imienne i statystyczne kurii biskupiej i zakładów duchowych pelplińskich.
Uszeregowane dekanatami parafie z wiadomościami o wezwaniu, patronacie,
założeniu i konsekracji, bractwach, kaplicach, szkołach, szpitalach, księżach i
miejscowościach”[1].
Schematyzm opracował Ernst Strehlke
(1834–1869), historyk Prus i Pomorza, wydawca źródeł. Ukończył gimnazjum w
Gdańsku. Studiował w Berlinie, gdzie w 1856 r. obronił doktorat. Od młodości
interesował się kulturą materialną i dokumentami pisanymi, zwłaszcza z okolic
Kartuz i Żukowa. Wyprawiał się na piesze wędrówki, zwiedzał i opisywał
nagrobki, odwiedzał antykwariuszy, badał prywatne zbiory, prowadził obfitą
korespondencję naukową. Od 1861 r. pracował w Staatsarchiv w Berlinie, gdzie
badał historię zakonu krzyżackiego. Był współtwórcą pięciotomowego Scriptores Rerum Prussicarum[2].
[1] A. Mańkowski Diecezja
chełmińska: zarys historyczno-statystyczny, „Zapiski TNT” 1928, t. 7, s.
343.
[2] L. Pszczółkowska, Strehlke
Ernst Gottfried Wilhelm (1834–1869) [hasło], w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. Suplement II, Gdańsk
2002, s. 262–263.