Die Culmer Weihbischöfe : ein Beitrag zur Diözesangeschichte / von Dr. Romuald Frydrychowicz
Romuald
Frydrychowicz, Die Culmer Weihbischöfe:
ein Beitrag zur Diözesangeschichte (z niem. Biskupi pomocniczy chełmińscy: wkład w historię diecezji), Gdańsk
1905.
Książka
wydrukowana w wydawnictwie i drukarni Hermanna Friedricha Boeniga zawiera
czternaście biografii (trzynaście według spisu treści) biskupów pomocniczych
diecezji chełmińskiej. Pierwszym był Piotr Jan Sokołowski (ok 1590–1652)
mianowany w 1645 r., ostatni to Jerzy Jeschke (1808–1881) mianowany w 1856 r.
Po 24 latach przerwy diecezja chełmińska doczekała się następcy w osobie Jana
Trepnaua (1835–1906), który w 1905 r. otrzymał nominację biskupa pomocniczego.
Prawdopodobnie został on dopisany na szybko po nominacji, dlatego nie został
ujęty w spisie treści.
Książka
wydana została z okazji 23. rocznicy działalności pedagogicznej. W przedmowie
autor dedykuje książkę swoim studentom z Collegium Marianum.
Romuald
Frydrychowicz (1850–1932) urodził się w Tucholi, studiował w seminarium
duchownym w Pelplinie, święcenia kapłańskie przyjął w 1878 r. Studiował we
Wrocławiu, Berlinie i Halle. W 1880 r. otrzymał doktorat z filozofii. Całe
późniejsze życie spędził w Pelplinie, gdzie w latach 1880–1930 był wykładowcą
historii w cieszącym się dobrą sławą Collegium Marianum. Obok zasłużonych
duchownych, jak ks. Stanisław Kujot, uczył m.in. przyszłych pomorskich
działaczy narodowych. W czasie największego nasilenia akcji germanizacyjnej
jedynie w tej placówce władze pruskie nie zdołały usunąć języka polskiego z
programu nauczania.
Oprócz działalności dydaktycznej Frydrychowicz zajmował się też działalnością naukową. Nazwano go „historykiem Pelplina”, gdyż temu zagadnieniu poświęcił większość prac. Oprócz historii opactwa Geschichte der Cistercienserabteil Pelplin und ihre Bau- und Kunstdenkmäler opracował dzieje Collegium Marianum w języku niemieckim (1911) i polskim (1928) oraz Przewodnik ilustrowany po Pelplinie i jego kościołach (1897). Gromadził podania ludowe z terenu Pomorza i zajmował się toponomastyką, rejestrując nazwy pól, łąk, rzek i jezior do Słownika geograficznego Królestwa Polskiego. Był jednym z autorów monumentalnego dzieła Diecezja chełmińska, zarys historyczno-statystyczny (1928). Należał do Towarzystwa Naukowego w Toruniu (1904–1932). Wkrótce po odzyskaniu niepodległości w uznaniu zasług otrzymał od prezydenta RP Order Polonia Restituta, który wręczono mu w 1922 r. W 1928 r. z okazji złotego jubileuszu kapłańskiego papież Pius XI mianował go szambelanem honorowym. Zmarł w Pelplinie[1].
Wydawcą książki był Hermann Friedrich Boenig (1838–1904) założyciel i właściciel drukarni oraz firmy prasowo-edytorskiej specjalizującej się w wydawnictwach książkowych dotyczących współczesnego i dawnego Gdańska. W 1876 r. nabył kamienicę przy ul. Mariackiej, gdzie zamieszkał i przeniósł drukarnię. W latach 1873–1904 wydawał i drukował gazetę „Westpreußisches Volksblatt”[2].
[1] Frydrychowicz
Romuald (1850–1932) [hasło], w: H. Mross, Słownik biograficzny kapłanów diecezji
chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995, s. 72–73.
[2] M. Gliński, Bönig Hermann Friedrich, drukarz, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=B%C3%96NIG_HERMANN_FRIEDRICH,_drukarz
(dostęp: 28.10.2024).