XK 427/K
Prediger Thomaschki und die Katholikenhetze in Ostpreussen / von Eugen Buchholz
Eugen
Buchholz, Prediger Thomaschki und die
Katholikenhetze in Ostpreussen (z niem. Kaznodzieja
Thomaschki i agitacja katolicka w Prusach Wschodnich), [Paderborn 1909].
Utwór
napisany przez Eugeniusza Buchholza analizujący antykatolickie nastroje w
Prusach Wschodnich. W centrum zainteresowania autora jest Paweł Thomaschki
(1861–1934), niemiecki pastor, który w swoich przemówieniach prowadził
systematyczną propagandę antykatolicką[1].
Buchholz punkt po punkcie obala wszystkie argumenty kaznodziei.
Eugeniusz
Buchholz (1865–1928) – niemiecki Warmiak, działał na rzecz pojednania z
Polakami w duchu katolickim, wydawca, tłumacz pisarzy polskich i rosyjskich.
Uczył się zawodu księgarza w Poznaniu i Katowicach, gdzie poznał język polski.
W 1887 r. zakupił księgarnię w Barczewie i sprzedawał tam książki religijne i
kalendarze. Pisał artykuły do „Gazety Olsztyńskiej” i „Dziennika Poznańskiego”.
Dwa lata później odsprzedał księgarnię i przeniósł się do Olsztyna. Tam założył
drukarnię, introligatornię i skład papieru. Został wydawcą i redaktorem
czasopism „Nowiny Warmińskie” i „Warmiak”, które pisane były w języku polskim i
zawierały program katolickiej partii Centrum. W 1891 r. był jednym z
założycieli Polsko-Katolickiego Towarzystwa „Zgoda”, którego celem było
szerzenie religijności i moralności oraz propagowanie cnót rodzinnych i
obywatelskich. Należał do Towarzystwa Czytelni Ludowych. Napisał podręcznik do
nauki języka polskiego, tłumaczył na niemiecki utwory Ignacego Krasickiego,
Władysława Reymonta oraz pisarzy rosyjskich (m.in. Fiodora Dostojewskiego).
Wydał broszurę Katolicyzm w Polsce i
Rosji. Często stawał w obronie Polaków, drukował swoje artykuły w dodatkach
niemieckich do „Gazety Olsztyńskiej”, Sprzeciwiał się brutalnej germanizacji.
Zmarł w Ornecie[2].
[1] Paul Thomaschki,
https://de.wikipedia.org/wiki/Paul_Thomaschki (dostęp: 5.11.2024).
[2] Bucholz
Eugeniusz, w: J. Chłosta, Słownik Warmii (historyczno-geograficzny),
Olsztyn 2002, s. 53–54.