XK 714
Mowa żałobna na pogrzebie ś. p. Ludwika Slaskiego, wygłoszona na dniu 28-go listopada 1898 w kościele św. Jana w Toruniu / przez X. Ludwika Jażdżewskiego
Ludwik
Jażdżewski, Mowa żałobna na pogrzebie ś.
p. Ludwika Slaskiego, wygłoszona na dniu 28-go listopada 1898 w kościele św.
Jana w Toruniu, Toruń 1898.
Na
stronie tytułowej adnotacja: „dar autora 1.I.[18]99”.
Utwór
oddaje hołd zmarłemu Ludwikowi Slaskiemu (1818–1898), polskiemu działaczowi
społecznemu, niepodległościowemu, ziemianinowi i parlamentarzyście. Mowa
żałobna ma na celu pocieszenie żałobników, opisuje życie i dokonania zmarłego,
podkreślając jego zasługi i wkład w społeczeństwo.
Ludwik
Slaski urodził się w rodzinie szlacheckiej herbu Grzymała. Po ukończeniu
gimnazjum w Toruniu, postanowił zająć się rolnictwem. Od ojca dostał w
dzierżawę majątek w Nowej Wsi pod Golubiem. W wieku 25 lat objął rodzinny
majątek w Trzebczu Szlacheckim, ożenił się z Heleną Bierniawską. W 1855 r.
zakupił majątek Orłowo. Był bardzo aktywny społecznie, należał do wielu
instytucji m.in. do Ligi Polskiej, był prezesem i wiceprezesem Towarzystwa
Pomocy Naukowej dla młodzieży Prus Zachodnich. Wraz z siostrą Zofią Donimirską
założył Towarzystwo Pomocy Naukowej dla dziewcząt. Był jednym z inicjatorów
powołania Muzeum Polskiego w Toruniu. Współzałożycielem Towarzystwa Rolniczego
Ziemi Chełmińskiej. Współzakładał sejmiki gospodarcze w Toruniu. Udzielał
schronienia powstańcom styczniowym. W okresie Kulturkampfu wspierał polskich
księży oraz polskie gazety na ziemi chełmińskiej, jak „Gazetę Toruńską”,
„Przyjaciela Ludu”, „Nadwiślanina”. Zasiadał w parlamencie pruskim i
ogólnoniemieckim Reichstagu, reprezentując powiat chojnicki, oraz w Pruskiej
Izbie Panów. Podzielił majątek na swoich dwóch synów, a sam na stare lata
przeniósł się do Torunia. Pochowany w rodzinnym grobowcu w Trzebczu Szlacheckim[1].
Życie
zmarłego opisywał ksiądz Ludwik Jażdżewski (1838–1911). Uczęszczał do
seminariów duchownych w Poznaniu i Gnieźnie. Studiował na Uniwersytecie w
Monachium, które ukończył doktoratem w 1861 r. Przyjął święcenia kapłańskie.
Był katechetą w Poznaniu, a także kaznodzieją w warszawskiej katedrze św. Jana.
Wykładał egzegezę w warszawskim seminarium. Po powstaniu styczniowym pozbawiony
tych urzędów, spędził dwa lata jako misjonarz apostolski w Anglii. W 1865 r.
wrócił do zaboru pruskiego i dostał probostwo w Zdunach, potem w Środzie
Wielkopolskiej. Należał do Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. Był
posłem do pruskiej Izby Deputowanych oraz członkiem frakcji polskiej w
Reichstagu[2].
[1] Ludwik Romuald Slaski,
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Romuald_Slaski (dostęp: 14.11.2024).
[2] Ludwik Jażdżewski, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Ja%C5%BCd%C5%BCewski
(dostęp: 14.11.2024).