Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Bibliotekarstwo. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Bibliotekarstwo. Pokaż wszystkie posty

środa, 23 lutego 2022

Barbara Wąsiewska - wspomnienie

 
belka

Fotografia przedstawia Barbarę Wasiewską
Barbara Wąsiewska,
fot. ze zbiorów Archiwum Zakładowego
Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej
- Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

20 lutego 2022 r. zmarła zasłużona bibliotekarka

Barbara Wąsiewska

aktywna członkini Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (SBP) w Toruniu i Brodnicy

belka

20 lutego 2022 r. zmarła zasłużona bibliotekarka Barbara Wąsiewska, aktywna członkini Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (SBP) w Toruniu i Brodnicy

Ta smutna wiadomość wielce nas zasmuciła, Pani Barbara, czy Basia dla wielu bibliotekarzy, była szanowana, ceniona i bardzo lubiana w środowisku bibliotekarzy z regionu Brodnicy i Torunia, szczególnie tych zrzeszonych w SBP. Sprawowała opiekę merytoryczną nad bibliotekami działającymi na terenie powiatu brodnickiego, jej podlegały biblioteki miejskie (w Brodnicy i Jabłonowie) i z gmin samorządowych Brodnicy, Jabłonowa, z gminy Grążawy, Osiek i Zbiczna. Włączała się aktywnie w propagowanie historii regionu brodnickiego. Była instruktorem, zarówno kiedy pracowała w samej Miejskiej Bibliotece Publicznej w Brodnicy, jak i wówczas kiedy pracowała w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej – Książnicy Miejskiej w Toruniu (w l. 1975-1981), była zatrudniona w dziale Instrukcyjno-Metodycznym Książnicy.

Barbara Wąsiewska z domu Florkiewicz ur. się 19 II 1939 w Lidzbarku (pow. Działdowo), ale całe swe dorosłe życie zawodowe spędziła w Brodnicy (zamieszkując czasowo w Toruniu na Bydgoskim Przedmieściu). Była absolwentką Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, ukończyła ją w 1979 r. Uzupełniła swe kwalifikacje zawodowe w Jarocinie i Państwowym Ośrodku Kształcenia Bibliotekarzy w Bydgoszczy, odbyła praktykę w bibliotece Studium Nauczycielskiego w Płocku. W Toruniu początkowo pracowała w filii dziecięcej nr 3 (krótko) i filii dla dorosłych nr 12 przy ul Fałata 35 (w l. 1965-1975). W l. 1981-1989 pracowała w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Brodnicy, do Książnicy powróciła w latach 90. XX w.

Na emeryturze interesowała się nadal sprawami Stowarzyszenia i losem bibliotek w naszym województwie. Zaufanie regionalnego środowiska bibliotecznego zaowocowało powierzeniem Jej funkcji przewodniczącej koła Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Brodnicy.

Nagradzana wielokrotnie, ceniła sobie przyznaną jej Nagrodę Marszałka Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 1999 r.

Bardzo nam Jej będzie brakować, dla wielu członków Stowarzyszenia niezawodna i serdeczna Koleżanka, Przyjaciel.

W imieniu bibliotekarzy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu oraz członków Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich z Torunia i regionu, bliskim naszej Basi składamy szczere wyrazy współczucia.

dr Katarzyna Tomkowiak

belka


poniedziałek, 30 sierpnia 2021

Katarzyna Tomkowiak - Biblioteki w Toruniu i Podgórzu w latach 1920-1939

 



okładka książki - Katarzyna Tomkowiak Biblioteki w Toruniu i Podgórzu w latach 1920-1939. Zdjęcie przedwojennej siedziby Książnicy Miejskiej w Toruniu

dr Katarzyna Tomkowiak

Biblioteki w Toruniu i Podgórzu w latach 1920-1939

Wydanie II poprawione

Wydawcy:
Książnica Kopernikańska
Towarzystwo Miłośników Torunia

Toruń 2019

Sygnatura SIRr  XXXVc/34






Dr Katarzyna Tomkowiak od ponad trzydziestu lat pracuje w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

Jest absolwentka Wydziału Nauk Historycznych (kierunek historia0 Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Ukończyła również Podyplomowe Studium Historii w zakresie polityki regionalnej na tym samym Wydziale.

W 2012 roku uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy  „Książnica Miejska im. Kopernika w Toruniu (1923-1939)”.

Jest wybitnym specjalistą w zakresie dziejów i osób związanych z Książnicą Miejską w Toruniu oraz z innymi bibliotekami działającymi w Toruniu i w Podgórzu w okresie międzywojennym.

Od lat prowadzi badania nad przechowywaną w Książnicy unikatowa kolekcją prasy pomorskiej z okresu II Rzeczypospolitej.

Publikuje w "Folia Toruniensia", "Roczniku Toruńskim" i "Toruńskich Studiach Bibliologicznych"

Jest członkiem prezydium Towarzystwa Miłośników Torunia.

Bibliografia jej publikacji liczy 50 pozycji.  

1.Adam Mickiewicz (1798-1855) : Katalog der Buchausstellung in Thorn (Toruń) 14. November 1998 - 31. März 1999 / hrsg. Irena Mucha, Marian Ptaszyk und Katarzyna Tomkowiak. - Göttingen : Seminar für Slavische Philologie der Georg-August-Universität, 2001.
2.Alojzy Tujakowski : życie i działalność (1914-1992) : księga pamięci / pod red. Reginy Sakrajdy ; Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Oddział w Toruniu. - Toruń : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Oddział, 2008.
3.Andersen znany i nieznany : prelekcja z dnia 6 lutego 2006 r. / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : WBP-KK Bibl., 2006.
4.Anna Ornass (Ornasówna) (1891-1983) : nauczycielka, bibliotekarka Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika w Toruniu, archiwistka / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 156-158
5.Biblioteka Bractwa Niepokalanie Poczętej Najświętszej Marii Panny Królowej Korony Polskiej w Podgórzu k. Torunia w latach 1929-1939 / Katarzyna Tomkowiak.// W: Nad Bałtykiem : w kręgu polityki, gospodarki, problemów narodowościowych i społecznych w XIX i XX wieku / pod red. Zbigniewa Karpusa, Jarosław Kłaczkowa, Mariusza Wołosa. - Toruń, 2005. - S. 425-437
6.Biblioteki na Podgórzu koło Torunia w latach 1920-1939 / Katarzyna Tomkowiak.// Toruńskie Studia Bibliologiczne. - 2009, nr 1, s. 57-74
7.Biblioteki w Toruniu i Podgórzu w latach 1920-1939 / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : Towarzystwo Miłośników Torunia, 2018.
8.Biblioteki w Toruniu i Podgórzu w latach 1920-1939 / Katarzyna Tomkowiak. - Wydanie II poprawione. - Toruń : Książnica Kopernikańska : Towarzystwo Miłośników Torunia, 2019.
9.Biblioteki w Toruniu w latach 1920-1939. Cz. 1 / Katarzyna Tomkowiak.// Folia Toruniensia. - T. 4 (2004), s. 61-94
10.Biblioteki w Toruniu w latach 1920-1939. Cz. 2 / Katarzyna Tomkowiak.// Folia Toruniensia. - T. 5 (2005), s. 51-72
11.Biblioteki w Toruniu w latach 1920-1939. Cz. 3 / Katarzyna Tomkowiak.// Folia Toruniensia. - T. 6 (2006), s. 45-56
12.Co się nażyłam... - Agnieszka Osiecka (prelekcja w dn. 3.11.1997r.) / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : WBPiKM, Filia Nr 18, 1997.
13.Czesława Henryka Bogumiła Wilczyńska (1882-1938) : bibliotekarka Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika, członkini Związku Bibliotekarzy Polskich Koła Poznańsko-Pomorskiego / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 255-257
14.Dama ze słonecznikiem : przyznanie Orderu Białego Kruka ze Słonecznikiem Janinie Huppenthal, toruńskiej miłośniczce książek / Katarzyna Tomkowiak.// Folia Toruniensia. - T. 6 (2006), s. 107-108
15.Dwa początki toruńskiej zawodowej organizacji bibliotekarzy. Cz. 1, Koło Poznańsko-Pomorskie Związku Bibliotekarzy Polskich (1928–1939) / Katarzyna Tomkowiak.// Toruńskie Studia Bibliologiczne. - 2017, nr 2, s. 28-52
16.Działalność Towarzystwa Miłośników Torunia w okresie od 25 maja 2018 r. do 16 maja 2019 r. / Katarzyna Tomkowiak.// Rocznik Toruński. - T. 46 (2019), s. 397-409
17.Działalność Towarzystwa Miłośników Torunia w okresie od 26 maja 2017 r. do 24 maja 2018 r. / Katarzyna Tomkowiak.// Rocznik Toruński. - T. 45 (2018), s. 297-312
18.Elektroniczne źródła informacji regionalnej dostępne w Czytelni Sekcji Informacji Regionalnej Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu [Dokument elektroniczny] / Grzegorz Barecki, Katarzyna Tomkowiak ; Sekcja Informacji Regionalnej Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu. - Toruń : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Okręg Kujawsko-Pomorski ; Książnica Kopernikańska, 2007.
19.Eliksir Papy Hemingwaya : prelekcja z dn. 27 września 1999 r. / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : WBPiKM, Filia Nr 18, 1999.
20.Emma Skobejko (Skobejkówna) (1902-1965) : bibliotekarka, bibliograf, wicedyrektor i kierownik Działu Zbiorów Specjalnych Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 210-215
21.Ewa Pogorzelska (1936 - 2011) : polonistka, nauczycielka i pedagog, bibliotekarka, społeczniczka, pierwsza przewodnicząca Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” WBP i Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika w Toruniu oraz aktywna członkini Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 170-173
22.Irena Jaworczakowa (1907-1988) : polonistka, bibliotekarka, kustosz dyplomowany i wicedyrektor Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika w Toruniu, członkini i przewodnicząca Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Toruniu / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 97-99
23.Janina Rypyść (1926-2015) : urzędniczka, zarządzała Klubem „Start Wisła” w Toruniu, społecznika z Podgórza i Stawek w Toruniu, długoletnia przewodnicząca Koła Przyjaciół Biblioteki Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika w Toruniu / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 181-184
24.Janina Sakrajda (1910-1990) : pseud. „Hanka”, nauczycielka, prowadząca również tajne nauczanie, żołnierz AK, bibliotekarka TCL i katechetka / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 188-192
25.Józef Sakrajda (1911-1990) : nauczyciel i inspektor szkolny, bibliotekarz, przewodniczący Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Toruniu / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 192-197
26.Kobieta niezwykła : Cecylia Maria z Łubieńskich Iwaniszewska / pod red. Alina Dauksza-Wiśniewska, Katarzyna Tomkowiak ; autorzy zdjęć Alina Dauksza-Wiśniewska, Henryk Iwaniszewski, Tomasz Dorawa, Mikołaj Kuras, Urszula Boińska, Wanda Rusiecka, Dorota Grabowska-Pieńkosz. - Toruń : [wydawca nieznany], 2018.
27.Kobiety w życiu Kasprowicza : prelekcja w bibliotece 11.03.2002 r. / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : WBPiKM, Filia Nr 18, 2002.
28.Książnica Miejska im. Kopernika w Toruniu (1923-1939) [Rękopis] / Katarzyna Tomkowiak ; rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr. hab. Jarosława Kłaczkowa w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK. - Toruń : Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2012.
29.Leon Szymański (1892-1939) - współtwórca i żołnierz polskiego Legionu Bajończyków we Francji, żołnierz Błękitnej Armii Józefa Hallera / Katarzyna Tomkowiak.// W: Słownik Biograficzny Powiatu Toruńskiego. T. 4 / pod. red. Waldemara Rozynkowskiego i Macieja Krotofila (red. wydawnicza Andrzej Pabian). - S. 136-157
30.Maria Anna Banko (Bankowa) (1868-1928) : bibliotekarka, pierwsza pracownica Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika w Toruniu / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 21-23
31.Niedoszły szarlatan - K. I. Gałczyński [spotkanie biblioteczne 1.12.2003 r.] / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : WBP-KK, Filia Nr 18, 2003.
32.Niesamowita rodzina Bronte : prelekcja dn. 9.04.2001 r. / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : WBPiKM, Filia Nr 18, 2001.
33.Okoliczności powstania Książnicy Miejskiej w Toruniu / Katarzyna Tomkowiak.// W: Księga pamiątkowa jubileuszu 75-lecia Książnicy Miejskiej im. Mikołaja Kopernika w Toruniu : 10-11 grudnia 1998 r. / [kol. red. Teresa Szymorowska et al.]. - Toruń, 1999. - S. 12-29
34.Opowieść o Gryzeldzie - pierwszej drukowanej noweli w języku polskim na podstawie zabytków piśmiennictwa zachowanych w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej / Katarzyna Tomkowiak.// Głos Chełmżyński. - 2008, nr 3, s. 6-7
35.Pani Cecylia i astronomia / Katarzyna Tomkowiak, Wojciech Steich.// Absolwent : biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów UMK. - 2018, nr 23, s. 6
36.Piękny Jubileusz : 90. urodziny Doktor Cecylii Iwaniszewskiej / Katarzyna Tomkowiak.// Rocznik Toruński. - T. 45 (2018), s. 7-18
37.Powstanie i początki działalności "Książnicy miejskiej im. Kopernika w Toruniu" : (1923-1925) [Rękopis] / Katarzyna Tomkowiak ; praca dyplomowa napisana na Podyplomowym Studium Polityki Regionalnej pod kierunkiem prof. dra hab. Ryszarda Sudzińskiego.
38.Przedstawienie I edycji informatora pt.: "Źródła informacji regionalnej w bibliotekach publicznych województwa kujawsko-pomorskiego" : wrzesień 2008 [Dokument elektroniczny] / Grzegorz Barecki, Katarzyna Tomkowiak.
39.Recepta na długie i radosne życie : Astrid Lindgren [spotkanie biblioteczne 30.09.2002 r.] / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : WBP-KK, Filia Nr 18, 2002.
40.Ryszard Mariusz Skowroński (1935-2010) : bibliotekarz, bibliograf, członek i przewodniczący Zarządu Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Toruniu, popularyzator historii Kujaw i Pomorza / Katarzyna Tomkowiak.// W: Toruński Słownik Biograficzny. T. 8 / pod red. Krzysztofa Mikulskiego. - Toruń, 2019. - S. 215-221
41.Siedziby i plany budowy Książnicy Miejskiej im. Mikołaja Kopernika w Toruniu : od gmachu przy ul. Wysokiej po bibliotekę przy ul. Słowackiego / Katarzyna Tomkowiak.// W: Miejsca dla kultury i rozrywek : idee, architektura, ludzie / redakcja naukowa: Katarzyna Kluczwajd, Michał Pszczółkowski.. - Toruń, 2019. - S. 37-66
42.Staropolski wokabularz [Gra karciana] : gra karciana / Mateusz Pitulski, Przemysław Chudzik ; konsultacje historyczne: Katarzyna Tomkowiak ; redakcja: Beata Antczak-Sabala ; ilustracje: Bartłomiej Kordowski. - Toruń : Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska, 2018.
43.Stosunki Polski z Wielką Brytanią na forum Sejmu i Senatu 1919-1927 / Katarzyna Tomkowiak. - Toruń : Wydaw. A. Marszałek, 2003.
44.Tworzenie i dystrybucja informacji regionalnej na przykładzie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej-Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu [Dokument elektroniczny] / Katarzyna Tomkowiak ; Sekcja Informacji Regionalnej Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.
45.Udział Zygmunta Mocarskiego w pracach rewindykacyjnych polskich zbiorów bibliotecznych z Rosji (1922-1923) / Katarzyna Tomkowiak.// Folia Toruniensia. - T. 18 (2018), s. 57-87
46.Von der Schola Thorunensis bis zum I. Allgemeinbildenden Mikołaj-Kopernik-Lyzeum in Thor : ein Rückblick auf die 450-jährige Geschichte der Schule / Katarzyna Tomkowiak.// Der Westpreusse : Begegnungen mit einer europäischen Kulturregion. - Jg. 70 (2018), H. 6, s. 28-33
47.W służbie książki i pomorskich bibliotek : 15 rocznica śmierci Alojzego Tujakowskiego (1914-1992), bibliotekarza, księgarza, pedagoga, działacza społecznego, Członka Honorowego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich / Katarzyna Tomkowiak.// Poradnik Bibliotekarza : miesięcznik Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. - 2007, nr 5, s. 38-39
48.Wiesław Szlosowski (1953-2006) : pracownik Oficyny Drukarskiej Książnicy Miejskiej w Toruniu / Katarzyna Tomkowiak.// Folia Toruniensia. - T. 6 (2006), s. 113-114
49.Źródła Informacji Regionalnej w bibliotekach publicznych województwa kujawsko-pomorskiego [Dokument elektroniczny] : informator wrzesień 2008 / [oprac. Katarzyna Tomkowiak, Grzegorz Barecki] ; Sekcja Informacji Regionalnej Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu. - Toruń : Książnica Kopernikańska ; Stowarzyszenie Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Okręg Kujawsko-Pomorski, [2008].
50.Życie wśród książek : Alojzy Tujakowski (1914 - 1992) - księgarz, bibliotekarz, pedagog, działacz społeczny i samorządowy / Katarzyna Tomkowiak.// W: Alojzy Tujakowski : życie i działalność (1914-1992) : księga pamięci / pod red. Reginy Sakrajdy ; Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Oddział w Toruniu.. - Toruń, 2008. - S. 11-78

Rozprawa "Biblioteki w Toruniu i Podgórzu w latach 1920-1939" jest pierwszym opracowaniem dotyczącym wszystkich bibliotek istniejących w Toruniu i Pogórzu w okresie międzywojennym.

Lewobrzeżny Podgórz stał się częścią Torunia w 1939 roku.

W monografii opisaną zarówno Książnicę Miejską jak i o wiele mniejsze placówki biblioteczne.

Wśród mniejszych bibliotek, opisanych w Rozdziale I monografii, znajdowały się:

  • Biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych i jej filie
  • biblioteki wojskowe i policyjne
  • biblioteki w więzieniu toruńskim
  • biblioteki harcerskie
  • biblioteki pedagogiczne, szkolne i uczniowskie
  • wypożyczalnie - księgarnie
  • biblioteki prywatne
  • biblioteki kościelne i organizacji religijnych
  • biblioteki mniejszości narodowych i wyznaniowych
  • biblioteki świetlicowe
  • biblioteki instytucji i towarzystw

Największą i najnowocześniejszą biblioteka w Toruniu i na całym Pomorzu była Książnica Miejska im. Kopernika w Toruniu, której poświecono Rozdział II monografii.

Autorka opisała biblioteki istniejące w Toruniu przed powstaniem Książnicy Miejskiej.

Scharakteryzowano tworzące jej zasób księgozbiory biblioteki gimnazjalnej, biblioteki radzieckiej, biblioteki Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst zu Thorn, biblioteki Towarzystwa Naukowego w Toruniu.

Opisano uregulowanie stosunków własnościowych księgozbioru Książnicy Miejskiej im. Kopernika.

Szczegółowo przedstawiono okoliczności powstania Książnicy Miejskiej 19 II 1923 roku.

Opisano siedzibę i lokale Książnicy.

Przybliżono sylwetkę Zygmunta Mocarskiego - dyrektora Książnicy Miejskiej w Latach 1923-1939.

Omówiono działalność Kuratorium Książnicy Miejskiej.

Przedstawiono pracowników Książnicy w okresie międzywojennym.

Scharakteryzowano zbiory biblioteki oraz proces ich gromadzenia, opracowywania i udostępniania.

Przedstawiono dane statystyczne dotyczące zbiorów Książnicy Miejskiej.

Rozdział III książki dotyczy udziału Zygmunta Mocarskiego w pracach Związku Bibliotekarzy Polskich oraz początków toruńskiej zawodowej organizacji bibliotekarzy.

Przybliżono okoliczności założenia pierwszej polskiej organizacji bibliotekarzy.

Scharakteryzowano udział Zygmunta Mocarskiego w Pracach Związku Bibliotekarzy w latach 1919-1923.

Opisano kontakty członków Kuratorium Książnicy Miejskiej w Toruniu z Bibliotekarzami Związku Bibliotekarzy Polskich w Poznaniu.

Omówiono rolę Zygmunta Mocarskiego w założeniu Poznańsko-Pomorskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich w 1928 r.

W końcu przybliżono działalność bibliotekarzy z Torunia, działających w Kole Poznańsko-Pomorskim Związku Bibliotekarzy Polskich (1928-1939).




piątek, 6 listopada 2020

Maria Helena Teresa Łubieńska-Brykczyńska (1927-2020)

 

belka

fotografia - Maria Helena Teresa Łubieńska-Brykczyńska
Maria Helena Teresa Łubieńska-Brykczyńska;
fot. z kolekcji córki Teresy Brykczyńskiej

Nadszedł ten listopadowy czas zadumy, wspominamy bliskie nam osoby, które odeszły od nas. Bibliotekarze toruńscy w tym okresie pragną przypomnieć postać skromnej, a wielce zasłużonej bibliotekarki. Odeszła od nas w styczniu tego roku.

Maria Helena Teresa Łubieńska-Brykczyńska (1927-2020), pracowała w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu, Bibliotece Narodowej i innych bibliotekach warszawskich. Uhonorowana medalem Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. Od 1947 r. związana ze Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich, Członek Honorowy SBP. Członek Stowarzyszenia Absolwentów UMK.


Urodziła się w 13 I 1927 r. w Warszawie. Była pierwszą córką Łubieńskich, później urodziła  się Cecylia Maria (po mężu Iwaniszewska), i najmłodsza Magdalena Zofia. Dzieciństwo razem z siostrami spędziła w Warszawie oraz w Bydgoszczy. Do Torunia rodzina Marii dotarła w 1945 r. Wcześniej w Bydgoszczy, Maria ukończyła dwie klasy w Liceum i Gimnazjum im. Kopernika. Wybrała klasę matematyczno-fizyczną, bowiem nie uczyła się wcześniej języka łacińskiego, a on był w klasach humanistycznych obowiązkowy, także na maturze. Egzamin dojrzałości, Maria (i młodsza Cecylia), zdały jeszcze przed przyjazdem do Torunia, bowiem rodzina postanowiła, że rozpoczną studia w grodzie Kopernika. W grudniu 1945 r. obie siostry podjęły studia na nowo utworzonym Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK). Także w tym samym 1950 r. obie ukończyły studia na UMK, Maria filologię francuską, Cecylia astronomię. A kiedy siostra Marii - Cecylia otrzymała pracę, etat na toruńskiej uczelni od września 1950 r. – oznaczało to dla niej, że ona etatu nie otrzyma (w Bibliotece Uniwersyteckiej, chociaż zdała prestiżowy egzamin bibliotekarski na zasadach przedwojennych). Dwie Łubieńskie - to byłoby za wiele, jak na tamte czasy – w jednej uczelni, wspominała po latach. No i jeszcze jeden szczegół – ojcem sióstr był hrabia Łubieński, a matką Zofia Slaska, oboje wywodzili się z rodzin ziemiańskich – to wówczas nie było atutem. „Były to czasy czystki na uczelni”, tak Maria określiła przełom lat 1949/1950. Młoda absolwentka filologii francuskiej odebrała dyplom 21 XII 1950 r., który legitymował magisterium, została „magistrem filozofii w zakresie filologii francuskiej”. Sam egzamin magisterski zdawała w wigilię 24 grudnia 1950 r. (święta nie były wówczas przeszkodą do przeprowadzania ważnych egzaminów).

fotografia -Państwo Łubieńscy w Toruniu (1951), siedzą rodzice Marii, Zofia ze Slaskich Łubieńska i Henryk Łubieński, stoją od prawej narzeczony, (później mąż Cecylii) Henryk Iwaniszewski, Cecylia Łubieńska, i Maria (po męża Brykczyńska), oraz młodsza Magdalena
Państwo Łubieńscy w Toruniu (1951), siedzą rodzice Marii, Zofia ze Slaskich Łubieńska i Henryk Łubieński, stoją od prawej narzeczony, (później mąż Cecylii) Henryk Iwaniszewski, Cecylia Łubieńska, i Maria (po męża Brykczyńska), oraz młodsza Magdalenafot. z kolekcji Cecylii Iwaniszewskiej i Magdaleny Łubieńskiej


Maria podjęła pracę w BU od drugiego roku studiów, dokładnie od 6 (niekiedy podawana jest informacja, iż od 8) II 1947 r. (i pozostała tam do 31 III 1951). W tym czasie zapisała się do Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich (ZBiAP) – koła toruńskiego, (które było kontynuacją powojennego Koła Pomorskiego, przed wojną bibliotekarze z Torunia i Pomorza mieli wspólną strukturę z Poznaniem i Wielkopolską – Koło Poznańsko-Pomorskie ZBP). Chętnie skorzystała z oferty jaką studentom złożyła BU w Toruniu, dotyczyła ona zatrudnienia w Zbiornicy Księgozbiorów Zabezpieczonych w Toruniu. Podjęła się pracy, jak sama określiła, aby „dorobić trochę grosza”. Chyba nie przypuszczała, że ten wybór zmieni jej całe życie. W czasie kiedy Maria rozpoczynała pracę w BU, kierował biblioteką i najbardziej młodym bibliotekarzom sprzyjał, wilnianin dr Stefan Burhardt. Wówczas w bibliotece pracowali także: dr Maria Dunajówna, lwowianin dr Walerian Preisner, wilnianin Stanisław Lisowski (kustosz Biblioteki Uniwersyteckiej i Publicznej USB w Wilnie, ale i przyjaciel Zygmunta Mocarskiego, przedwojennego dyrektora Książnicy Miejskiej w Toruniu), Janina Węglarzowa (doskonale znająca język niemiecki, to do niej odsyłano „młodych” w przypadku trudności z odczytaniem tekstu, także tego w gotyku, ją proszono o konsultacje). Z młodego pokolenia Maria zapamiętała z BU Barbarę Gąsowską (później żonę J. Serczyka), Marię Mołodcównę (starszą siostra Zofii), Jerzego Serczyka. Jej praca polegała na selekcji przywiezionych księgozbiorów z Pomorza. Później młodych przydzielono do poszczególnych działów biblioteki, Maria miała dyżury w Czytelni, w Dziale Inwentarzy, Prohibitów, którym kierował kustosz Lisowski. Dyrektor Burhardt bardzo liczył na młodych, obiecywał, że po reformie, zdany egzamin i magisterium, zapewni awans. W opinii jaką sporządził o Marii (9 XI 1948), czytamy, że zyskała pełne uznanie Michała Dzikowskiego, jak i W. Preisnera, czy kustosza Lisowskiego, jak i dyrektora BU, pisał: „swą inteligentną i sumienną pracą w biurze katalogowania w ciągu kilku tygodni, dublowała kartki i zaczęła <katalogować systemem uproszczonym>”. Od 1 II 1948 r. pełniła stałe zastępstwo w Czytelni Głównej na dyżurach popołudniowych i niedzielnych, „ku zadowoleniu czytelników i przełożonych”. Uporządkowała „bibliotekę biurową” i „dział druków zastrzeżonych” (symbol nadciągających czasów stalinizmu). Chwalił jej gruntowną znajomość języków obcych, szczególnie francuskiego, ale i dobrą łacinę i niemiecki, w podsumowaniu dodał: „zamiłowanie do fachu bibliotekarskiego, solidność i powaga, punktualność, dają nadzieję, że może się wyrodzić na dobrego bibliotekarza”. Z tak wspaniałą opinią Maria przystąpiła w dniach 18 i 19 listopada 1948 r. do egzaminu kandydatów na stanowisko II kategorii państwowej służby bibliotecznej, który został zorganizowany przez Ministerstwo Oświaty. Zdała z wynikiem dobrym. Zapamiętała, że w komisji egzaminacyjnej był Jan Baumgart i Aleksander Birkenmajer (był on przewodniczącym komisji egzaminacyjnej). Dyrektor Burhardt przekonywał i pomagał w trakcie przygotowywania się do tego trudnego egzaminu – tak go wspominała Maria. Mawiał, iż nie może im zapłacić, to chciał im umożliwić uzyskanie wysokich kwalifikacji. Nie wszyscy starsi bibliotekarze kibicowali młodym ambitnym bibliotekarzom. Maria skonstatowała: „myśmy byli młodzi, pełni zapału, douczaliśmy się wzajemnie i odnieśliśmy sukces”. Bardzo mile Maria wspominała pracę z Marią Mołodcówną – to dzięki protekcji „Muchy”, która zastępowała kustosza M. Dzikowskiego, który kierował działem, została przyjęta do Katalogu Rzeczowego w 1949 r. W lecie 1950 r. miała okazję wprowadzić w tajniki pracy nowego bibliotekarza Wiesława Mincera, (który wcześniej pracował w Książnicy Miejskiej, a później zorganizował i przez długie lata kierował Informacją Naukową BU). Po uzyskaniu magisterium, kiedy nie otrzymała propozycji etatu w BU wyjechała do Warszawy. Z żalem skonstatowała, że nie podniesiono jej nawet stawki płacy, w zasadzie utrzymano „status quo”. Mile wspominała koleżeńskiego Henryka Baranowskiego, (który w kole toruńskim ZBiAP organizował herbatki i potańcówki, ale i rozgrywki sportowe bibliotekarzy) oraz sympatycznego romanistę W. Preisnera, który prowadził lektoraty z języka włoskiego i wykłady z literatury włoskiej – podkreślała, że bibliotekarze chętnie na nie uczęszczali. W trakcie swej pracy w BU należała do Bratniej Pomocy Studenckiej UMK (1945-1948), Koła Romanistów Studentów UMK (1946-1950), była prezesem Koła w l. 1947-1950. Należała także do ZNP (od 1948), Ligii Kobiet i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (TPPR; od 1950). Do tego ostatniego, jak wspomina Cecylia, zapisała się za namową ojca. Maria należała także do Chóru Akademickiego w l. 1945-1948, którym dyrygował Klemens Krajewski, a później Jan Michał Wieczorek. Próby odbywały się na I piętrze w gmachu przy ul. Fredry 6/8, po ich zakończeniu na parterze chórzystki spotykały się w Cukierni Akademickiej. W domu rodzinnym Marii wpojono dzieciom głęboką i prawdziwą wiarę, i szacunek do Kościoła katolickiego. Dlatego nie dziwi, że Maria zapisała się i działała w toruńskiej Sodalicji Mariańskiej Akademiczek i Caritasie Academica, podobnie, jak jej młodsza siostra Cecylia.


fotografia - Siostry Łubieńskie (od lewej): Cecylia, Magdalena i Maria
Siostry Łubieńskie (od lewej): Cecylia, Magdalena i Maria;
fot. z kolekcji Cecylii Iwaniszewskiej i Magdaleny Łubieńskie


Po wyjeździe do stolicy, już nigdy nie wróciła do pracy w toruńskiej bibliotece. W Warszawie, pracowała w Bibliotece Narodowej od 1 IV 1951 r. do 31 X 1955 r., początkowo w Instytucie Bibliograficznym, a od września 1953 r. do 1955 r. w Dziale Bibliografii Zawartości Czasopism. Do BN ponownie powróciła, pracowała wówczas (od czerwca 1972 do marca 1973) w zespole nad II. Zautomatyzowanym Katalogiem książek zagranicznych (w Zakładzie Katalogów Centralnych, była kierownikiem Sekcji Automatyzacji). W bibliotekarstwie podejmowała się wielu wyzwań dotyczących informacji naukowej i nowych technologii czy zagadnień dotyczących kształcenia bibliotekarzy nie tylko w Polsce.

W trakcie pracy w Warszawie założyła rodzinę (ślub 1955). Jej mężem został mgr inż. Michał Brykczyński h. Gwiaździcz. Obowiązki rodzinne, mąż, który w wyniku szykan nie uzyskał pracy na uczelni, a otrzymał nakaz pracy w PGR w Połczynie Zdroju (kiedyś koszalińskie, aktualnie zachodniopomorskie), spowodowały, że nie zakończyły się powodzeniem jej starania i prace nad doktoratem.

fotografia - Rodzina Marii i Michała Brykczyńskich
Rodzina Marii i Michała Brykczyńskich; 
fot. z kolekcji Cecylii Iwaniszewskiej i Magdaleny Łubieńskiej


Do stolicy wróciła na przełomie lat 1958 i 1959, z pasją pracowała w Dziale Informacji Naukowej i Wydawnictw Instytutu Maszyn Matematycznych PAN w Warszawie (1 VIII 1959-28 II 1969). Zdała wówczas z oceną bardzo dobrą, egzamin dla kandydatów na stanowisko bibliotekarza dyplomowanego (2-6 XII 1963), pracowała (w l. 1967-1968) nad jednym z pierwszych w Polsce systemów automatyzacji prac bibliograficznych INBI. Później pracowała w Bibliotece PAN w Warszawie, była kierownikiem Działu Informacji Naukowej (1 III 1969-31 V 1972). Od 1 VI 1972 pracowała w BN; a następnie w Bibliotece SGH (1974-1988), była kierownikiem Sekcji Automatyzacji, w Bibliotece Publicznej m. st. Warszawy, kierowała Działem Bibliologii (1986-1991). Po przejściu na emeryturę, w l. 1994-1997 pracowała, była kierownikiem, w Prywatnej Wyższej Szkole Handlowej (ob. Uczelnia Łazarskiego), stworzyła tam bibliotekę naukową od podstaw.


fotografia - Maria Helena Teresa Łubieńska-Brykczyńska
Maria Helena Teresa Łubieńska-Brykczyńska; 
fot. z kolekcji Cecylii Iwaniszewskiej i Magdaleny Łubieńskiej




Od 1947 r. należała do ZBiAP, który od 1953 r. działa jako Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich (SBP). W swych wspomnieniach zaznaczyła, że czuła się zaszczycona w Toruniu, kiedy mogła w trakcie zebrań wysłuchać referatów M. Dunajówny, W. Preisnera, czy S. Lisowskiego. W l. 1974-1976 pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Zarządu Okręgu Warszawskiego SBP, a następnie (1976-1979 oraz 1981-1997) była jego przewodniczącą. W l. osiemdziesiątych, kierowała Komisją Współpracy Międzynarodowej SBP (1984-1987). Dzięki doskonałej znajomości francuskiego, angielskiego i niemieckiego uczestniczyła w międzynarodowych konferencjach, w kongresach IFLA, z pasją popularyzowała wiedzę o rozwoju światowego bibliotekarstwa. Była członkiem Głównej Komisji Rewizyjnej ZG SBP (1989-1993), a w l. 1997-2001 aktywnie uczestniczyła w pracach Zespołu Historyczno-Pamiętnikarskiego przy Oddziale Warszawskim SBP. Zainicjowała organizowane przez Okręg Warszawski SBP szkolenia, spotkania edukacyjne i elitarne Konwersatorium Bibliotekoznawcze prowadzone w l. 1973-1979 bezpośrednio przez Zarząd Okręgu, a następnie przez Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UW. Brykczyńska podsumowała swą działalność w SBP w stolicy: Wspomnienia z mojej działalności w Oddziale Stołecznym SBP (1972-1997), (Bibliotekarz 2018, nr 10). Znalazł się tam cenny opis trudnych czasów SBP w latach 80., kryzys zaufania, zjazd wrześniowy w Poznaniu, rozłam, skrócenie kadencji władz i nadzwyczajne wybory. Czasy powstawania „Solidarności”, to jej dojrzała decyzja, by zostać przewodniczącą stołecznego Okręgu SBP w l. 1981-1985, kadencji kluczowej z wielu powodów. Złamano wówczas Statut SBP, w kluczowym głosowaniu nad przystąpieniem Stowarzyszenia do PRON, odbyło się to na jesieni 1982 r. Brykczyńska w swym wystąpieniu przedstawiła negatywne skutki politycznego zaangażowania SBP. Decyzję określiła, jako „szkodliwą”.

Starała się tak traktować młodych bibliotekarzy, jak wileński torunianin S. Burhardt kiedy ona sama rozpoczynała pracę w zawodzie w Toruniu. W życiu zawodowym osiągnęła najwyższy stopień awansu – była starszym kustoszem dyplomowanym. Uhonorowano ją w 2017 r., w roku stulecia SBP, Krajowy Zjazd Delegatów SBP przyznał Jej godność Honorowego Członka SBP.

Zmarła 25 I 2020 r. w Warszawie, uroczystości żałobne odbyły w kościele pod wezwaniem Św. Huberta w Zalesiu Górnym k. Warszawy 31 stycznia.

dr Katarzyna Tomkowiak

belka



czwartek, 21 marca 2019

Bibliotekarstwo - pod redakcją Anny Tokarskiej

 



rysunek otwartej książki

Bibliotekarstwo

Pod redakcją Anny Tokarskiej

Seria: Nauka - Dydaktyka - Praktyka

Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich

Warszawa 2013




"Bibliotekarstwo" to najnowsza naukowa synteza przeznaczona dla studentów bibliotekoznawstwa i bibliotekarzy.

Kompendium liczy ponad 720 stron i składają się na nie teksty 34 autorów, w większości z Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego.

Jest to bardzo potrzebna publikacja, zważywszy na fakt szybkich zmian jakie zachodzą w bibliotekach i w ich otoczeniu.

Monografia została podzielona na sześć modułów:

Moduł I - Podstawy wiedzy o bibliotece
Moduł II - Organizacja i zarządzanie zasobami
Moduł III - Organizowanie informacji w bibliotece
Moduł IV - Organizowanie dostępu do informacji
Moduł V - Usługi biblioteczne i użytkownicy bibliotek
Moduł VI - Zarządzanie biblioteka i jej wizerunkiem




środa, 20 marca 2019

Bibliografi@ - źródła, standardy, zasoby

 



rysunek otwartej książki

Bibliografi@
Źródła - standardy - zasoby

Pod redakcja Jerzego Franke

Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich

Warszawa 2013



W ciągu kilku ostatnich lat byliśmy świadkiem rewolucji, jaka dokonała się na polu bibliograficznym.

Bibliograficzne bazy danych zastąpiły tradycyjne wielotomowe wydawnictwa.

Papierowy wolumin ustąpił miejsca ekranowi komputera.

Klasyfikacja dziedzinowa została zastąpiona przez okienko wyszukiwarki.

Metodyka bibliograficzna musiała uwzględnić standardy opracowania dostosowane do obróbki metadanych przez maszyny cyfrowe.

"Bibliografia - źródła, standardy, zasoby" to zbiór studiów poświęconych najważniejszym obecnie problemom opracowywania bibliografii.

Tom został przygotowany przez Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Zawartość:

  1. Marcin Roszkowski - Od MARC 21do Semantic Web. Reprezentacja metadanych bibliograficznych w środowisku sieciowym.
  2. Bartłomiej Włodarczyk - Mapy tematów i RDF/OWL
  3. Justyna Walkowska - Próba automatycznego przekształcenia opisów publikacji z polskich bibliotek na model FRBROO
  4. Magdalena Krynicka - Bibliografia narodowa w świecie technologii sieci semantycznych
  5. Wanda Klenczon - Jednostka opisu bibliograficznego a jakość bibliografii narodowej
  6. Danuta Bilikiewicz-Blanc - Bibliograficzna baza książek polskich i dotyczących Polski opublikowanych za granicą w latach 1939-1955: Na podstawie publikacji Polonica zagraniczne. Bibliografia za okres od września 1939 do 1955 roku (t. 1-5)
  7. Małgorzata Pawlak, Karol Sanojca - "Przełamując fale" - międzynarodowa polsko-czesko-niemiecka "Bibliografia Historii Śląska". Dwadzieścia lat doświadczeń w tworzeniu wspólnego wydawnictwa i warsztatu informatycznego
  8. Artur Znajomski - Bibliografie katyńskie. Rozwój i metodyka
  9. Anna Gruca - Bibliografie historyczne w ocenie czasopism fachowych
  10. Ewa Busse-Turczyńska - Źródła informacji na temat piśmiennictwa polskiego w zakresie nauk politycznych i dziennikarstwa
  11. Witold Sygocki - Bazy bibliograficzne - narzędzie gromadzenia i wyszukiwania informacji
  12. Adam Jachimczyk - Katalog internetowy. Nieoczekiwana zmiana miejsc
  13. Adam Nowak - Problemy periodyzacji historii bibliografii
  14. Tomasz Kędziora - Wybrane problemy bibliografii specjalnej retrospektywnej. Dobór i selekcja. Klasyka i współczesność.
  15. Jerzy Franke - Jednolite standardy bibliograficzne - anachronizm czy konieczność?
  16. Małgorzata Jaskowska - Potrzeba, trudności i formy przekazywania wiedzy i umiejętności w zakresie bibliograficznych systemów informacyjno-wyszukiwawczych studentom - przedstawicielom "pokolenia google"