Pomnik nad Mogiłą Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 w Szubinie

 

Kamila Czechowska

Pomnik nad Mogiłą Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 w Szubinie 

Wydawca: Muzeum Ziemi Szubińskiej im. Zenona Erdmanna

Szubin 2020

Sygnatura SIRr VIII/Sz-6

Kamila Czechowska jest wieloletnia dyrektorka Muzeum Ziemi Szubińskiej im. Zenona Erdmanna i Szubinie.

Posiada tytuł doktora nauk humanistycznych.

Jest historykiem regionalistą, badającą dzieje Szubina.

Propaguje również wiedzą na temat II powstania wielkopolskiego z lat 1918-1919.

Położyła wielkie zasługi jako opiekun miejsc pamięci narodowej.

Jest autorką, współautorką i redaktorką wielu książek, które dostępne są w Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu: 

- Duch i czas : materiały do dziejów historii i kultury Szubina i okolicy, T. 1-8

- Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 na Pałukach i Krajnie 

- Pocztówki znad krawędzi przeszłości - dialog pokoleń, Cz. 1-3

- II wojna światowa na Pałukach i Krajnie przez pryzmat miejsc pamięci

- Powstanie wielkopolskie 1918-1919 na terenie powiatu nakielskiego przez pryzmat miejsc pamięci 

- Społeczna działalność księży katolickich Pałuk i Krajny w XIX i XX wieku

- Oto ja, poślij mnie [o ks. prałacie Janie Kątnym]

- Szubin : spacer z historią w tle

- Przewodnik : miasto i gmina Szubin 

- Pomnik nad Mogiłą Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 w Szubinie

- Kościół pw. św. Marcina Biskupa w Szubinie : od przeszłości do teraźniejszości

- Zamkowe historie : zamek rycerski w Szubinie i jego właściciele na przestrzeni wieków

- Dzieje Szubina i okolic

Książka "Pomnik nad Mogiłą Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 w Szubinie" opisuje historie pomnika odsłoniętego 18 maja 1924 roku na cmentarzu w Szubinie.

Pomnik stanął na zbiorową mogiłą powstańców wielkopolskich, którzy polegli walcząc o wyzwolenie Szubina w styczniu i lutym 1919 roku.

Walki toczone w dniach od 8 do 11 stycznia 1919 były bardzo zacięte i krwawe.

Jeszcze w lutym 1919 udało się Niemcom na krótki czas zająć znowu Szubin.

Mogiłą poległych opiekowało się Towarzystwo Powstańców i Wojaków w Szubinie, które zorganizowało kwestę i ufundowali pomnik.

Na pomniku umieszczono tablice z nazwiskami poległych.

21 stycznia 1939 roku w miejscu starego pomnika odsłonięto nowy i okazały, który został zniszczony przez Niemców jeszcze tego samego roku.

Przewrócony pomnik był przez szereg lat symbolem niemieckiego barbarzyństwa. 

11 stycznia 2020 roku uroczyście odsłonięto na cmentarzu  odbudowany pomnik w formie z 1939 roku.

Nowa Wieś 1939

 

Ewa Rzepka

Nowa Wieś 1939 - zbrodnie niemieckie 

Wydawcy: 

Miasto i Gmina Jabłonowo Pomorskie,

Wąbrzeskie Zakłady Graficzne

Jabłonowo Pomorskie 2021

Sygnatura SIRr VIb/8-85

Książka jest hołdem oraz wyrazem pamięci dla mieszkańców miasta i gminy Jabłonowo Pomorskie, którzy 11 września 1939 r. stracili swoje życie za okazywana wierność, oddanie i miłość do Polski.

W książce przedstawiono kilkanaście osób cywilnych, które za patriotyzm zapłaciło najwyższą cenę.

Autorka Ewa Rzepka wykazała się dużą determinacja i uporem w odnajdywaniu bolesnej prawdy i przywracaniu należnej pamięci mieszkańcom Jabłonowa Pomorskiego.

Miejsce Pamięci Narodowej w Nowej Wsi koło Jabłonowa upamiętnia pomnik.

Najczęściej wymienianą liczba pomordowanych jest 40 osób, ale jest to liczba przybliżona i nigdy chyba już nie poznamy pełnej listy ofiar.

Jest to drugie po Buku Góralskim miejsce kaźni na terenie gminy Jabłonowo Pomorskie.

W książce znajdziemy dramatyczne relacje świadków zbrodni niemieckiej.

Oprócz wspomnienia ofiar, przedstawiono również sylwetki sprawców, miejscowych Niemców z Selbstschutzu, którzy przygotowywali imienne listy Polaków i wskazywali SS-mannom osoby do rozstrzelania.

Znęcali się również w okrutny sposób nad aresztowanymi.

Autorka przedstawiła biografie wszystkich zidentyfikowanych  ofiar.

Książka zawiera szereg starych fotografii, w tym bardzo cenne pochodzące z albumów rodzinnych.