Kujawskie zapusty

 

Krystyna Pawłowska, Beata Wąsik

Kujawskie zapusty. Od obrzędu do zabawy

Wydawca: Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku

Włocławek 2014

Sygnatura SIRr IX/73

Kujawy swym odrębnym folklorem niezmiennie fascynują miłośników kultury ludowej.

Na kujawskiej wsi nadal pielęgnuje się wielowiekowe zwyczaje.

Należą do nich obchody zapustne.

Ostatkowe zwyczaje zaciekawiają swoją spontanicznością.

Tradycyjny podkoziołek świadczy o żywotności i kolorycie kujawskiej kultury.

Sprzyja temu również szereg inicjatyw organizowanych przez Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, które popularyzują i ożywiają stare tradycje.

Książka poświęcona kujawskim zapustom jest bogato ilustrowana.

Dzieli się na następujące rozdziały:

1. Kujawskie zapusty - zmieniająca się żywa tradycja (Krystyna Pawłowska)

2. Obrzędy zapustne pod wpływem popkultury (Krystyna Pawłowska)

3. Zapusty w mediach i obiektywie

4. Włocławskie imprezy zapustne w latach 1986-2014 (Beata Wąsik)

5. Charakterystyka wybranych zespołów zapustnych przebierańców uczestniczących w korowodach włocławskich (Beata Wąsik)

6. Rekwizyty zapustne ze zbiorów Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku w fotografii Krzysztofa Cieślaka

7. Zajęcia edukacyjne "Z koza za zapusty" (Beata Wąsik)

Bożena Stelmachowska - Rok obrzędowy na Pomorzu

 

Bożena Stelmachowska

Rok obrzędowy na Pomorzu

Wydawnictwo Region

Gdynia 2016

Sygnatura SIRr IX/61

Nowe wydanie "Roku obrzędowego na Pomorzu" Bożeny Stelmachowskiej zostało opublikowane na podstawie tekstu z 1933 roku, który wydrukował Instytut Bałtycki.

Rok obrzędowy obejmuje zwyczaje i obrzędy ludowe, które towarzyszą świętom religijnym, następującym w porządku roku liturgicznego.

Rok obrzędowy dzieli się zwykle według czterech pór roku, wiejskie zwyczaje odnoszą się bowiem do pracy na roli i w gospodarstwie.

Ludowe zwyczaje są częścią niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Bożena Stelmachowska prowadziła badania etnograficzne na Pomorzu w pierwszej połowie XX wieku.

Posługiwała się metodą kwestionariuszową.

Jej ankiety wypełniali przedstawiciele lokalnych elit - nauczyciele, urzędnicy, służby mundurowe, właściciele majątków ziemskich.

Obszar badań obejmował Kociewie, Kaszuby, Bory Tucholskie, Krajnę, ziemię chełmińską, ziemię dobrzyńską, ziemię michałowską, ziemię lubawską.

Dzięki niej utrwalono wiejską obrzędowość, kulturę ludową i lokalne tradycje przedwojennego Pomorza.

Anna Koprowska-Głowacka - Magia ludowa z Pomorza i Kujaw

 

Anna Koprowska-Głowacka

Magia ludowa z Pomorza i Kujaw

Wydawnictwo Region

Gdynia 2016

Sygnatura SIRr IX/59

Anna Koprowska-Głowacka jest historykiem, regionalistką i pisarką.

W Książnicy Kopernikańskiej dostępnych jest szereg jej książek:

• Czarownice z Pomorza i Kujaw / Anna Koprowska-Głowacka. - Gdynia : Wydawnictwo Region cop. 2010.
• Magia ludowa z Pomorza i Kujaw / Anna Koprowska-Głowacka. - Gdynia : Wydawnictwo Region 2016.
• Czarownice z Pomorza i Kujaw / Anna Koprowska-Głowacka. - Gdynia : Wydawnictwo Region Jarosław Ellwart 2017.
• Legendy krzyżackie / Anna Koprowska-Głowacka ; [rys. Agnieszka Korfanty]. - Gdynia : Wydawnictwo Region 2014.
• Duchy, zjawy i ukryte skarby : niesamowite miejsca województwa kujawsko-pomorskiego / Anna Koprowska-Głowacka ; rysunki Łukasz Salamon. - Gdynia :  Wydawnictwo Region copyright 2011.

"Magia ludowa z Pomorza i Kujaw" to pasjonująca lektura.

Autorka przypomina o dawnych wierzeniach i zwyczajach związanych z magią.

Okazuje się, że wiele z nich przetrwało do naszych czasów.

Dawniej magię stosowano powszechnie przy codziennych czynnościach.

Wiele praktyk wniknęło nawet do świątecznych zwyczajów.

Dziś stały się częścią dziedzictwa kulturalnego i tradycji odziedziczonej po naszych przodkach.

Magia ludowa miała na celu ochronę domów, zapewnienie obfitych plonów, ochronę mieszkańców, zapewnienie dostatku, wykorzystanie właściwości leczniczych roślin, przewidywanie przyszłości, zdobywanie miłości, rozbudowanie rytuału chrześcijańskich świat.

Autorka skupia się na zwyczajach ludowych Kujaw i Pomorza.

Wiele opisanych praktyk wciąż jest praktykowanych przez mieszkańców wsi.

Od Adwentu do Adewntu - Maria Ollick

 

Od Adwentu do Adwentu
Doroczne obrzędy i zwyczaje w Borach

Maria Ollick

Wydawnictwo Region

Gdynia 2009

Sygnatura SIRr IX/43

Jest to kolejna po "Maltych i grapa. Tradycja, specjały kuchni i inne ciekawostki z Borów Tucholskich" publikacja Marii Ollick, w której opisuje ona tradycyjne obrzędy ludowe Borowiaków.

Dziedzictwo kulturowe Borów Tucholskich wymaga pielęgnowania.

Wiele ze zwyczajów borowiackich zanika w skutek rozwoju cywilizacji i naporu kultury masowej.

Obyczaje miejscowe ulegają też wpływom z terenów Kaszub i Kociewia.

Stąd wielkie znaczenie prezentowanego opracowania dla kultywowania tradycji Borowiaków.

Książka składa się z 15 rozdziałów - opisujących rok obrzędowy:

1. Bory jako skarbiec kultury duchowej
2. Rok niejedno ma imię
3. Adwent
4. Godne święta (od Wigilii do Trzech Króli)
5. Karnawał i zapusty
6. Wielki Post
7. Wielki Tydzień
8. Jastra (Wielkanoc)
9. Święta i obrzędy wiosenne
10. Okres świętojański
11. Czas żniwny
12. Zwyczaje świętomichalskie
13. Zaduszki
14. Święty Marcin
15. Katarzynki i Andrzejki

Publikacja została wydana przy finansowym wsparciu:
- Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko - Pomorskiego
- Starostwa Powiatowego w Tucholi
- Banku Spółdzielczego w Tucholi