Teresa Łuczak
Jerzy Łukaszewski
Trudna droga do wolności
Czersk i ziemia czerska u progu niepodległości
Wydawcy:
Oficyna Wydawnicza Edward Mitek
Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy
Bydgoszcz 2019
Sygnatura SIRr VIb/7-63
Teresa Łuczak z d. Gnacińska jest politologiem, założycielką i Prezesem szkół SKK, w skład których wchodzą Licea Akademickie, Licea dla dorosłych, Studium Policealne, Studium Kształcenia Nauczycieli „Vademecum”, Studium Kształcenia Kadr, Studium Kursów i Szkoleń SKK. Jest też Kanclerzem Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy.
Jerzy Łukaszewski to historyk zajmujący się historią Pomorza, autor m.in. Pomorza historie mniej znane", publikował w "Pomeranii", kanadyjskiej "Gazecie", pismach lokalnych oraz na łamach internetowego Studia Opinii. Obecnie jest wykładowcą Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
"Trudna droga do wolności" ich autorstwa to bardzo elegancko wydane, na wysokim poziomie sztuki edytorskiej opracowanie poświęcone odzyskaniu niepodległości przez Czersk i ziemię czerską w 1920 roku.
Wojaka polskie wkroczyły do Czerska 29 stycznia 1920 roku na mocy postanowień Traktatu Wersalskiego z czerwca 1919 r.
O powrocie Pomorza do Polski przesądziła również postawa jego mieszkańców i działalność na tym terenie Pomorskiej Organizacji Wojskowej, Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół", Straży Obywatelskiej i Rad Ludowych.
W samym Czersku działały także organizacje krzewiące polskiego ducha niepodległości - Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", Towarzystwo Śpiewu św. Cecylii, chór "Harfiarz".
Organizowano kursy nauczania języka polskiego, ćwiczono musztrę wojskową.
6 stycznia 1919 roku w związku z wieściami o wybuchu Powstania Wielkopolskiego doszło do tzw. małego powstania, któremu przewodzili bracia Gnacińscy.
Ich narodowowyzwoleńcza partyzantka przeszła do legendy Borów Tucholskich, choć w 1923 roku jeden z nich musiał walczyć o swoje uniewinnienie przed polskim sądem w Chojnicach.
Podobnie zresztą jak uczestnicy rozruchów głodowych do których doszło w Czersku w 1920 roku, już po przejęciu władzy przez polską administrację.
Świadczy to o bardzo skomplikowanej sytuacji na Pomorzu towarzyszącej powrotowi do Polski, licznych konfliktach tak zaszłych jak i nowych, z którymi borykano się długo w okresie międzywojennym.
Autorzy opracowania nie ukrywają problemów miejscowej ludności towarzyszących odzyskaniu niepodległości i przejęciu Pomorza przez władze polskie, ale przedstawiają całokształt tego procesu w jego wszystkich aspektach.
Sytuacja Czerska i ziemi czerskiej jest reprezentatywna również dla reszty powiatów Pomorza Gdańskiego.
