 |
Władysław Raczkiewicz,
Fotografia w: Monografia Wielkiego Pomorza i Gdyni, Toruń 1939,
Sygnatura SIRr VIb/7-1 |
Władysław Raczkiewicz urodził się 21 stycznia 1885 roku na Kaukazie.
Pochodził z ziemiańskiej rodziny z okolic Mińska.
Jednak po powstaniu styczniowym jego dziad został zesłany na Syberię.
Majątek rodziny skonfiskowano.
Po odbyciu zesłania nakazano mu osiedlić się z rodziną na Kaukazie.
Władysław Raczkiewicz studiował w Petersburgu i Dorpacie.
Po studiach został adwokatem w Mińsku.
Od wczesnej młodości był zaangażowany w patriotyczną konspirację.
W czasie rewolucji w Rosji zaangażował się w tworzenie polskich oddziałów wojskowych.
Został nawet w 1917 roku prezesem Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego w Piotrogrodzie.
W okresie międzywojennym pełnił wiele ważnych funkcji państwowych.
Był między innymi:
- cztery razy ministrem spraw wewnętrznych (1921, 1925, 1925-1926, 1935-1936)
- cztery razy wojewodą (nowogródzkim 1921-1924, wileńskim 1926-1930, krakowskim 1935, pomorskim 1936-1939)
- marszałkiem Senatu (1930-1935)
- prezesem Światowego Związku Polaków z Zagranicy
- prezesem Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
Jako minister spraw wewnętrznych wydał w 1926 roku zarządzenie nadające Gdyni prawa miejskie.
Gdy był wojewodą pomorskim powstało Władysławowo wraz z wybudowaniem tam portu rybackiego (1938 rok).
Przedwojenna rezydencja wojewodów pomorskich - ul. Fredry 8.
Dziś siedziba Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Toruniu
Funkcje wojewody pomorskiego sprawował od 17 lipca 1936 roku do 5 września 1939 roku.
Urząd Wojewódzki mieścił się w Toruniu w gmachu przy Fosie Staromiejskiej 3 (obecnie Collegium Maius UMK).
Rezydencja wojewodów pomorskich znajdowała się przy ulicy Fredry 8 (obecnie siedziba Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).
Wielką zasługą Władysława Raczkiewicza było powstanie tzw. Wielkiego Pomorza.
1 kwietnia 1938 roku granice województwa pomorskiego powiększyły się.
Do województwa pomorskiego włączono wówczas 6 powiatów z województwa poznańskiego i 4 powiaty z województwa warszawskiego.
Częścią Wielkiego Pomorza stały się Bydgoszcz i Inowrocław.
Za sprawą Władysława Raczkiewicza Toruń stał się siedzibą pomorskiego Kuratorium Oświaty i Sądu Apelacyjnego.
 |
Pomorski Urząd Wojewódzki,
Fotografia w: Monografia Wielkiego Pomorza i Gdyni, Toruń 1939,
Sygnatura SIRr VIb/7-1 |
 |
Pomorski Urząd Wojewódzki - pierwotnie siedziba Szkoły Przemysłowej
- dziś Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika |
30 września 1939 roku w Paryżu Władysław Raczkiewicz został zaprzysiężony na czwartego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Wydarzenie to pozwoliło zachować ciągłość państwa polskiego w latach II wojny światowej.
W 1945 roku odmówił współpracy ze Związkiem Radzieckim w tworzeniu rządu w kraju.
Funkcję prezydenta sprawował do swojej śmierci 15 marca 1947.
Zmarł w Wielkiej Brytanii po wielu latach zmagania się z białaczką.
Pochowany został (podobnie jak Władysław Sikorski) na cmentarzu Lotników Polskich w Newark.
Wszyscy, którzy go znali potwierdzali, że miał świetną prezencję, takt i dobre maniery.
Był przystojny, elokwentny, elegancki i obyty w towarzystwie.
Cieszył się bardzo dużym szacunkiem brytyjskiej arystokracji i rodziny królewskiej.
Posiadał umiejętność obcowania z ludźmi i dar ich zjednywania.
Unikał zatargów i był człowiekiem kompromisu.
25 października 2010 roku odsłonięto w Toruniu pomnik Władysława Raczkiewicza.
Autorem projektu jest Zbigniew Mikielewicz.
Pomnik stanął przed gmachem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Zbigniew Biegański
Związki Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza z Pomorzem i Kujawami
W: Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej na Pomorzu i Kujawach
Sygnatura SIRr IIIA/97
Władysław Raczkiewicz - Blisko nas
2017 - Rok Władysława Raczkiewicza
Toruń 2017
Sygnatura SIRr IIIB/Raczkiewicz Władysław
Naczelnik i Prezydenci II Rzeczypospolitej
Opracowanie biogramów: Alicja Pacholczyk
Warszawa 1991
Sygnatura MAG 237714
Wacław Szyszkowski
Raczkiewicz Władysław (1885-1947)
Polski Słownik Biograficzny
Tom XXiX, s. 607-614
Sygnatura SIRi XVIa/1-t.29
Zygmunt Kaczmarek
Marszałkowie Senatu II Rzeczypospolitej
Warszawa 1992
Sygnatura MAG 240014
Walentyna Korpalska
Raczkiewicz Władysław
W: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwislańskiego
Tom 4, str. 26-27
Sygnatura SIRr IIIA/2t.4
Andrzej Ajnenkiel, Andrzej Drzycimski, Janina Paradowska
Prezydenci Polski
Warszawa 1991
Sygnatura SIRr XVIa/H-9
Mieczysław Wojciechowski
Władysław Raczkiewicz - działacz społeczny i państwowy na Wileńszczyźnie i Pomorzu w okresie międzywojennym (ocena jego działalności w nieznanym przemówieniu z lipca-sierpnia 1939 r.)
W: Europa Orientalis. Polska i jej wschodni sąsiedzi od średniowiecza po współczesność
Sygnatura MAG TN 35045
Bożena Czwojdrak, Kazimierz Miroszewski, Jakub Morawiec, Jerzy Sperka
Wielka księga królów i prezydentów Polski
Chorzów 2012
Sygnatura MAG 295175
Jacek Piotrowski
Władysław Raczkiewicz - zapomniany prezydent
Mówią Wieki
Nr 06/07 - czerwiec 2007
s. 26-30
Sygnatura MAG 04392-2007
