Od traktatu kaliskiego do pokoju oliwskiego - polsko-krzyżacko-pruskie stosunki dyplomatyczne w latach 1343-1660

 

Od traktatu kaliskiego do pokoju oliwskiego
Polsko-krzyżacko-pruskie stosunki dyplomatyczne w latach 1343-1660

Redakcja: Almut Bues, Janusz Grabowski, Jacek Krochmal, Grischa Vercamer, Hubert Wajs

Archiwum Główne Akt Dawnych : Niemiecki Instytut Historyczny : Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych : Wydawnictwo DiG
Warszawa 2015

Sygnatura SIRr VIb/4-51

Obszerna praca zbiorowa "Od traktatu kaliskiego do pokoju oliwskiego" zawiera referaty wygłoszone na międzynarodowej konferencji naukowej "Od traktatu kaliskiego do pokoju oliwskiego - polsko-krzyżacko-pruskie stosunki dyplomatyczne w latach 1343-1660", która miała miejsce w Warszawie w dniach 24-25 maja 2013 roku.

Organizatorami konferencji było Archiwum Główne Akt Dawnych i Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie.

Uczestnicy konferencji zajmowali się okolicznościami, jakie towarzyszyły zawieraniu traktatów, porozumień i umów międzynarodowych między Królestwem Polskim, Wielkim Księstwem Litewskim, zakonem krzyżackim i Księstwem Pruskim.

Referaty poświęcone są dyplomacji, preliminariom i negocjacjom, karierom dyplomatów, dokumentom dyplomatycznym.

Książka zawiera osiemnaście referatów w języku polskim i niemieckim.

1. Martin Espenhorst - , Preußisch/Deutsch-Polnische Friedensprozesse im 15., 16. und 17. Jahrhundert. Eine Einführung
2. Janusz Grabowski - , Między Polską a zakonem krzyżackim w Prusach. Mazowsze wobec pokoju kaliskiego z 1343 roku
3. Sebastian Kubon - Der Friedensvertrag von Raciążek 1404 im Lichte seines Entstehungsprozesses
4. Marek Radoch - Elbląskie rozmowy wielkiego mistrza Ulryka von Jungingen z posłami króla Władysława Jagiełły w czerwcu 1409 roku
5. Dariusz Wróbel - , Uwagi o negocjatorach traktatów pokojowych z zakonem krzyżackim w czasach Władysława Jagiełły
6. Sobiesław Szybkowski - Wielkopolscy i środkowopolscy dyplomaci króla Władysława Jagiełły zaangażowani w sprawy pruskie. Portret grupowy
7. Rafał Simiński - Od układu korczyńskiego do traktatu toruńskiego. Polityka księcia słupskiego Bogusława VIII wobec zakonu krzyżackiego w latach 1403–1411
8. Michalina Duda - , Kwestia granicy Nowej Marchii w polsko-krzyżackich traktatach pokojowych z pierwszej połowy XV wieku
9. Andreas Rüther - „Ein bisschen Frieden”. Vorformen, Abstufungen und Übergänge des Friedens von Melnosee 1422
10. Loïc Chollet - Von Friedenverträgen bis zum Konzil von Konstanz (1414–1418): Schemaiten und die Rechtliche Stellung von Heidnischen Völkern
11. Adam Szweda - „Princeps et consiliarius Regni Poloniae”. Król i wielki mistrz w latach 1466–1497
12. Gregor M. Metzig - „Preisgabe des Deutschen Ordens gegenüber Polen?” Die preußische Frage in den habsburgisch-jagiellonischen Verträgen von 1515
13. Jacek Wijaczka - Traktat krakowski z 1525 roku. Sukces Jagiellonów czy Hohenzollernów?
14. Ralf G. Päsler - Vorstellungen des Deutschen Ordens von Krieg und Frieden in seinen Chroniken des Preußenlandes
15. Martin Espenhorst - Welt- und Friedensbilder vom Deutschen Orden in Preußen in der Historie der Frühen Neuzeit 1500–1800
16. Marcin Swobodziński - Okoliczności i znaczenie ostatniego aktu renowacji inwestytury w Prusach Książęcych w lutym 1649 roku
17. Wojciech Krawczuk - , Dyplomatyka i dyplomacja: kulisy rokowań pokojowych w Oliwie w 1660 roku
18. Piotr Dymmel - Edytorskie dzieje traktatów pokojowych Polski z zakonem krzyżackim i Prusami

Mariusz Balcerek - Ustawienie walczących stron względem rzeki w bitwie pod Kircholmem w 1605 r.

 

Dr Mariusz Balcerek

Ustawienie walczących stron względem rzeki w bitwie pod Kircholmem w 1605 r.

W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej

Tom 7
s. 113-149

Białystok 2017

W dniach 30 września – 2 października 2015 r.odbył się w Białymstoku III Międzynarodowego Kongresu Naukowego „Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej” .

W czasie konferencji wygłoszono ponad 100 referatów.

Jej pokłosiem jest czterotomowa publikacja „Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej”  pod redakcją Karola Łopateckiego i Wojciecha Walczaka (tomy VII-X, Białystok 2017).

Zawiera ona również kilkudziesięciostronicowy artykuł dr Mariusza Balcerka - kierownika Działu Informacyjno-Bibliograficznego Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, redaktora tematycznego i sekretarza redakcji czasopisma naukowego „Folia Toruniensia”.

Jest on również wybitnym specjalistą w dziedzinie historii nowożytnej wojskowości oraz przeszłości Inflant, a także autorem rozprawy: „Księstwo Kurlandii i Semigalii w wojnie Rzeczypospolitej ze Szwecją w latach 1600-1629” (Poznań 2012).

Wśród jego licznych publikacji wymienić można miedzy innymi następujące tytuły:

• Bitwa pod Trzcianem w 1629 roku - o dacie bitwy słów kilka
• "Forti et fideli nihil difficile" : kariera Wolmara Farnesbacha w Inflantach
• Kawaleria w Ordes de bataille Erika Jönssona Dahlberga
• Liczebność, skład i szyk wojska hetmana litewskiego Jana Karola Chodkiewicza w bitwie pod Kircholmem na "ordre de bataille" Erika Dahlberga
• Mord w Mitawie w 1615 roku i jego konsekwencje
• Oblężenie Rygi w 1621 roku
• Polacy w armii Karola IX w bitwie pod Kircholmem 27 IX 1605 roku
• Polskie szyki wojenne w "ordre de bataille" Eryka Dahlberga
• Wkład księstwa Kurlandii i Semigalii oraz powiatu piltyńskiego w bitwę pod Kircholmem w 1605 roku

Artykuł "Ustawienie walczących stron względem rzeki w bitwie pod Kircholmem w 1605 r." poświęcony jest nie rozwiązanej do dziś zagadce ustawienia armii króla Szwecji Karola IX i hetmana litewskiego Jana Karola Chodkiewicza w bitwie pod Kircholmem w stosunku do rzeki Dźwiny.

Dr Mariusz Balcerek poddał drobiazgowej analizie ukształtowanie terenu pola bitwy, przebiegu marszu szwedzkich wojsk, lokalizacje obu obozów dwóch wrogich armii, miejsce przeprawienia się wojsk kurlandzkich i w końcu sam przebieg starcia.

Okazuje się, że Dźwina w okolicach Kircholmu nie płynie prosto, lecz skręca w kierunku północno-zachodnim.

Szwedzi opuszczając swe pierwotne pozycje na wzgórzu oddalili się od rzeki.

Wykorzystały to wojska polsko-litewskie.

Artykuł autor wzbogacił aż 24 kolorowymi mapami.

Artykuł dostępny jest również on-line na stronieh:

https://www.academia.edu/36163676/
Ustawienie_walcz%C4%85cych_stron_wzgl%C4%99dem_rzeki_w_bitwie_pod_Kircholmem_w_1605_r

Anna Ziemlewska - Ryga w Rzeczypospolitej polsko-litewskiej (1581-1621)

 

Anna Ziemlewska

Ryga w Rzeczypospolitej polsko-litewskiej

Roczniki TNT - Rocznik 92 - zeszyt 3
Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Uniwersytet Mikołaja Kopernika
w Toruniu 

Toruń 2008

Sygnatura SIRr II/1-r.92-z.3

Prezentowanie opracowanie stanowi pracę doktorską, która uwieńczyła wieloletnie badania autorki w archiwach polskich i zagranicznych.

Ryga de facto przynależała do Rzeczypospolitej Obojga Narodów zaledwie 40 lat - od układu w Drohiczynie w 1581 r. między ryżanami a Stefanem Batorym do kapitulacji miasta w 1621 r. przed wojskami Gustawa Adolfa.

Dysertacja podzielona jest na sześć pięć rozdziałów.

Rozdział I
Ryga wobec rozpadu średniowiecznych władztw terytorialnych w Inflantach

Rozdział II
Podporządkowanie Rygi Rzeczypospolitej polsko-litewskiej (1577-1582)

Rozdział III
Ryga a Rzeczypospolita w okresie rozruchów kalendarzowych (1584-1589)

Rozdział IV
Ryga w rzeczypospolitej polsko-litewskiej w czasach Zygmunta II (1589-1621)

Rozdział V
Udział Rygi w wojnie polsko-szwedzkiej w Inflantach (1600-1621)

Andrzej Radzimiński - Życie i obyczajowość średniowiecznego duchowieństwa

 

Andrzej Radzimiński

Życie i obyczajowość średniowiecznego duchowieństwa

Seria: Człowiek - Symbol - Historia

Towarzystwo Miłośników Historii

Wydawnictwo DiG

Warszawa 2002

Sygnatura SIRr XXXIV/127

Autor publikacji - profesor Andrzej Radzimiński z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu - specjalizuje się w badaniach nad średniowiecznym duchowieństwem i historią Kościoła w Polsce i w Państwie Zakonu Krzyżackiego.

Książka poświęcona jest zagadnieniu dotąd słabo opracowanemu - życiu codziennemu i obyczajom kleru.

Opracowanie opiera się na bardzo różnorodnym materiale źródłowym, na który składają się sprawozdania z podróży, rachunki, dokumenty papieskie, statuty kapitulne i synodalne.

Na książkę składa się 9 szkiców: 

• Krewni w Kościele - czyli o roli związków rodzinnych przy obejmowaniu urzędów kościelnych
• Małżeństwa duchownych - przerwanie karier kościelnych
• Duchowni i kobiety. Obraz wzajemnych relacji płynący z dokumentów papieskich
• Pieniądz w życiu wspólnoty kleru świeckiego. Przykład kapituły katedralnej we Włocławku
• Codzienne funkcjonowanie wspólnot kanonickich. przykłady statutów kapituł kolegiackich w Łęczycy, Kruszwicy, Wieluniu i Warszawie
• Duchowni w zmaganiach z prawem kanonicznym i własnym sumieniem. Analiza dyspens papieskich
• Z życia codziennego kleru krzyżackiego w XV wieku. Rachunki plebanów Torunia i Brodnicy
• Życie i obyczaje kleru w państwie krzyżackim w Prusach. Postanowienia statutów synodalnych oraz innych źródeł Duchowny na papieskim dworze - czyli jak załatwiano sprawy kościelne na najwyższym szczeblu

Ilustrowany poczet władczyń polskich - Przemysław Wiszewski

 

Ilustrowany poczet władczyń polskich

Przemysław Wiszewski

Seria: Fascynująca Polska

Wydawnictwo: Adamus

Wrocław 2010

Prezentowana pozycja zawiera 65 biogramów władczyń.

Są to zarówno kobiety, które władały Polską, jak i przedstawicielki naszych dynastii, które po zamążpójściu stawały u boku zagranicznych monarchów.

Książka posiada niezwykle bogatą szatę graficzną, na którą składają się portrety, reprodukcje starych ksiąg i dokumentów, zdjęcia miast, zabytków i dzieł sztuki.

Spotkanie autorskie - Marika Krajniewska - Białe noce

 

Marika Krajniewska

Białe noce

Spotkanie autorskie

26 stycznia 2017

Dwór Artusa w Toruniu

W czwartek 26 stycznia 2017 roku o godzinie 18.30 w Centrum Kultury Dwór Artusa w Toruniu gościła Marika Krajniewska promująca swą najnowszą książkę "Białe noce".

Spotkanie prowadził Łukasz Wudarski.

Wieczór autorski odbył się w ramach cyklu "Dwór poetów i pisarzy".

Miejscem spotkania była Sala Mała.

Marika Krajniewska to pisarka, scenarzystka, założycielka wydawnictwa "Papierowy Motyl".

Dzieciństwo spędziła w Petersburgu, później mieszkała w Toruniu, gdzie ukończyła filologię rosyjską na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika.

Jest autorką wielu powieści i opowiadań:

• Papierowy motyl
• Zapach malin
• Za zakrętem
• Okno
• Pięć
• Schronisko

Nakręciła też film krótkometrażowy "Głód" na podstawie własnego opowiadania.

Uczestnicy spotkania mogli usłyszeć jej odpowiedzi na pytania o to czy czuje się postacią kultury i co to znaczy być pisarką.

Wysłuchali też dyskusji na temat literatury kobiecej.

Oczywiście najwięcej miejsca poświecono powieści "Białe noce".

Dowiedzieliśmy się jak to się stało, ze autorka głównym bohaterem uczyniła mężczyznę.

Usłyszeliśmy jak pisarka uczyła się wchodzić w role, w myśli i przede wszystkim w emocje swych bohaterów.

Dyskusja dotyczyła również fenomenu Petersburga, Rosji i relacji między Polakami i Rosjanami.

Marika Krajniewska wspomniała również o książce, którą pisze obecnie.

Mówiła też o pracy nad filmem "Głód".

Zwróciła uwagę na powrót w literaturze do tematyki wojennej.

Odpowiadając na pytania z sali zdradziła tajniki swego warsztatu.

Spotkanie trwało ponad godzinę i było bardzo ciekawe.

Zachęcamy do lektury powieści Mariki Krajniewskiej i do udziału w kolejnych wieczorach autorskich.

Dr Mariusz Balcerek - Potrzeba osobnego opracowania wojny Rzeczypospolitej ze Szwecją o Inflanty w latach 1600-1629. Stan badań wraz z analizą zbiorów archiwalnych

 

Dr Mariusz Balcerek

Potrzeba osobnego opracowania wojny Rzeczypospolitej ze Szwecją o Inflanty w latach 1600-1629.
Stan badań wraz z analizą zbiorów archiwalnych
s. 243-254

[w:] Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej
Tom VI

 

Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem
dawnej Rzeczypospolitej
Tom VI

Pod redakcją: Wojciech Walczak, Karol Łopatecki
Wydawca:
Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy
Białystok 2013

Miło nam poinformować o kolejnej publikacji naszego kolegi dr Mariusza Balcerka.

W dniach 14-16 listopada 2012 roku w Warszawie odbył się II Kongres „Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej”.

Wzięło w nim udział blisko 100 referentów.

Owocem kongresu jest trzy tomowe wydawnictwo "Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej - tomy IV - VI".

Organizatorem kongresu i wydawcą publikacji jest Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy z Białegostoku.

Na II Kongresie dr Mariusz Balcerek wygłosił referat „Potrzeba osobnego opracowania wojny Rzeczypospolitej ze Szwecją o Inflanty w latach 1600-1629. Stan badań wraz z analizą zbiorów archiwalnych”, który obecnie ukazał się drukiem.

Wojna o Inflanty jest słabo znana, zakończyła się klęską Rzeczypospolitej, toczyła się daleko od Warszawy i do tej pory nie ukazała się monografia jej poświęcona.

Autor postanowił odpowiedzieć na pytanie dlaczego wojna z lat 1600-1629 nie doczekała się ciągle własnego opracowania.

Omówiono stan badań zarówno w Polsce, na Litwie, jaki i w Szwecji.

Uwzględniono syntezy historyczne, opracowania z zakresu wojskowości, biografie poświęcone władcom, hetmanom, generałom i dowódcom oraz artykuły w czasopismach, dotyczące poszczególnych kampanii i bitew.

Po przedstawieniu dostępnej literatury przedmiotu, autor referatu omówił zasoby archiwalne, dokumentujące zmagania polsko-litewsko-szwedzkie w Inflantach.

Materiał archiwalny jest olbrzymi, ale bardzo rozproszony, dokumenty znajdują się w archiwach wielu krajów.

Zostały szczegółowo omówione kolekcje archiwalne dostępne w Polsce, Szwecji, Litwie, Łotwie i Rosji.

Na koniec autor omówił jeszcze źródła drukowane, jakimi dysponują historycy.

Należy mieć nadzieje, że dalsze badania doprowadzą do pogłębienia wiedzy o walkach, jakie wojska Rzeczypospolitej toczyły nad Dźwiną.

Mariusz Balcerek - Narodziny Polskich Inflant. Walki o Dyneburg w latach 1625-1627

 

Mariusz Balcerek

Narodziny Polskich Inflant
Walki o Dyneburg w latach 1625-1627

s. 125-138

[w:]
Stan badań nad wielokulturowym
dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej
Tom III : Inflanty Polskie

Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem
dawnej Rzeczypospolitej
Tom III : Inflanty Polskie
Redakcja: Wojciech Walczak, Karol Łopatecki
Wydawca:
Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy
Białystok 2012

Miło nam poinformować, że nasz kolega dr Mariusz Balcerek opublikował swój kolejny artykuł pod tytułem: "Narodziny Polskich Inflant. Walki o Dyneburg w latach 1625-1627".

Artykuł ukazał się w zbiorze materiałów stanowiących pokłosie międzynarodowej konferencji "Inflanty Polskie: historia i dziedzictwo" zorganizowanej przez Uniwersytet Jagielloński i Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy w Krakowie w listopadzie 2010 r.

Artykuł poświęcony jest walkom oddziałów polsko-litewskich z wojskami szwedzkimi, które pod wodza Gustawa II Adolfa zmierzały do dokończenia podboju całych Inflant
i zabezpieczenia swych zdobyczy.

Kulminacją walk okazała się bitwa pod Walmozją 17 stycznia 1626 roku, która zakończyła się porażką Rzeczypospolitej.

Szwedom udało się nawet rok później 4 października 1627 roku zdobyć Dyneburg, ale na szczęście dla Litwy Szwedzi po spaleniu miasta wycofali się na zachód, ograniczając się do obrony linii Dźwiny i swoich dotychczasowych zdobyczy w Inflantach.