Stefan Cosban-Woytycha
Ryszard Sobczak
Dywersja i sabotaż na Pomorzu Gdańskim 1939-1945
Wydawnictwo Poligraf
Brzezia Łąka 2017
Sygnatura SIRr VIb/8-71
W opracowaniu przedstawiono różne metody walk dywersyjno-sabotażowych, jakie stosowały polskie organizacje niepodległościowe w walce z Niemcami na Pomorzu Gdańskim.
Autorzy monografii oparli się na szerokiej bazie źródłowej i wykorzystali szereg dokumentów, pamiętników, wspomnień i artykułów naukowych.
Książka przynosi wiele nowych ustaleń dotyczących akcji dywersyjnych i sabotażu gospodarczego.
Akcje dywersyjno-sabotażowe licznych na Pomorzu Gdańskim organizacji podziemnych przyczyniły się do osłabienia niemieckiego potencjału militarnego.
Miały również wpływ psychologiczny na społeczeństwo niemieckie, gdyż przeprowadzano je na terenach wcielonych do Rzeszy.
W książce opisano sytuację na Pomorzu Gdańskim w przededniu wojny i w jej początkowym okresie.
Opisano początki ruchu partyzanckiego w Borach Tucholskich i życie partyzanckie w leśnych bunkrach i schronach.
Zwrócono również uwagą na rekrutację i szkolenie organizacji paramilitarnych w przededniu wybuchu wojny.
Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół', Związek Strzelecki, Tajna Organizacja Wojskowa "Grunwald" miały duży udział w szkoleniu wojskowym, szkoleniu dywersyjnym, szkoleniu wywiadowczym i szkoleniu na potrzeby sabotażu.
W okresie wojny dużą rolę odegrał oczywiście Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa, ale i mniejsze oddziały partyzanckie jak "Świerki", Polska Armia Powstania, Gryf Pomorski, Komenda Obrony Polski.
Autorzy opracowania opisali terror i masowe niemieckie zbrodnie na Pomorzu Gdańskim w początkowym okresie wojny,
Kolejne rozdziały książki były poświęcone rozmaitym metodom walki dywersyjnej i sabotażu.
Opisano akcje dywersyjno-sabotażowe przeciwko niemieckiemu przemysłowi zbrojeniowemu.
Wielką rolę odegrał sabotaż zwłaszcza w zakładach amunicyjnych.
Opisano akcje dywersyjno sabotażowe przeciwko transportowi niemieckiemu.
Pomorscy partyzanci przeprowadzali akcje wymierzone w niemiecką kolej oraz napady na transporty rolno-spożywcze.
Opisano również akcje sabotażowe wymierzone w administrację niemiecką i agentów gestapo.
Opisano sabotaż i dywersję w niemieckich zakładach pracy, w przemyśle i rolnictwie.
Przejawem sabotażu gospodarczego było też wyrządzanie szkód i niszczenie sprzętu kolejowego, drogowego i lotniczego.
Osobno opisano działalność dywersyjno-sabotażową przeciwko niemieckiemu przemysłowi stoczniowemu i przeciwko niemieckim statkom i okrętom
Na zakończenie opracowania opisano ściganie sprawców sabotażu i dywersji przez niemiecki wymiar sprawiedliwości.
Represje obejmowały osoby świeckie i duchownych.
Cennym uzupełnieniem monografii są załączone do niej tabele przedstawiające wyniki akcji sabotażowych, efekty działań dywersyjnych, zestawienie akcji dywersyjnych przeciwko niemieckiej kolei i zestawienie akcji sabotażowych wymierzonych w przemysł stoczniowy.