czwartek, 25 stycznia 2018

Jonathan Littell - Łaskawe

 



rysunek otwartej książki

Jonathan Littell

Łaskawe

Przełożyła Magdalena Kamińska-Maurugeon

Wydawnictwo Literackie

Kraków 2008

Sygnatura MAG 284839



Powieść pisarza amerykańskiego Jonathana Littella, została napisana w języku francuskim.

To jeden z najgłośniejszych ostatnio debiutów literackich.

Odniosła duży sukces we Francji i została przetłumaczona na kilkadziesiąt języków.

Nie jest to jednak lektura łatwa, prosta i przyjemna.

Wręcz przeciwnie, wiele zawartych w niej scen może odrzucić czytelnika, ze względu na swą obsceniczność.

Z drugiej strony autor przywiązuje dużą wagę do warstwy faktograficznej - zbieraniu materiałów i pisaniu książki poświęcił 5 lat, był nawet osobiście w opisywanych miejscach.

Jest to na pewno książka ważna i godna uwagi.

Bohaterem powieści jest Maximilian Aue - oficer SS.

Akcja powieści rozgrywa się w czasie II wojny światowej, kiedy to jak podaje autor co minutę ginęło 13,04 ludzi.

Powieść opisuje zbrodnie popełniane przez SS, ale z punktu widzenia funkcjonariusza służby bezpieczeństwa SS.

Maximilian Aue jest przy tym doktorem prawa, włada kilkoma językami, interesuje się literaturą i jest znawca muzyki klasycznej.

Również wielu jego towarzyszy z SS jest ludźmi bardzo dobrze wykształconymi, posiadającymi tytuły doktorskie z językoznawstwa, ekonomii, architektury i medycyny.

Dyskusje na temat muzyki, sztuki, literatury, ekonomii, historii przeplatają się z wykonywanymi przez bohatera obowiązkami.

W 1941 roku był on członkiem Einsatzgruppen na Ukrainie.

Osobiście brał udział w dwudniowej masakrze ponad 33 tysięcy Żydów w Babim Jarze.

W 1942 roku pełnił służbę w Stalingradzie, gdzie jako oficer służby bezpieczeństwa zajmował się morale żołnierzy.

Kolejne lata wojny spędził on lustrując niemieckie obozy koncentracyjne w Generalnym Gubernatorstwie, martwiąc się ich niewielką ekonomiczną produktywnością, słabą wydajnością więźniów i niezadowalającą przydatnością dla niemieckiego przemysłu zbrojeniowego.

Trafił też na Węgry, gdzie był świadkiem działań Adolfa Eichmana, których celem była zagłada tamtejszych Żydów.

Pracując w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy dla szefa SS Heinricha Himmlera i ministra uzbrojenia i amunicji Alberta Speera wykazywał cechy urzędnika i biurokraty.

Ostatnie lata wojny spędzone w Berlinie pozwalają się zapoznać z realiami życia w bombardowanym mieście.

Maximilian Aue choć kulturalny i wykształcony nie jest bohaterem pozytywnym.

Zasługą Jonathana Littella jest, że choć w sposób drastyczny i niejednoznaczny, ale jeszcze raz ożywił temat holocaustu i zbrodni popełnianych w czasie II wojny światowej, czym poruszył wielu czytelników na całym świecie i to należących do pokolenia, któremu dramatyczna przeszłość nie jest znana, poza wzmiankami w szkolnych podręcznikach.