Samuel Bogumił Linde : wybitny torunianin

 

Samuel Bogumił Linde wybitny torunianin 

opracowanie tekstu i dobór zdjęć: Michał Targowski

Wydawca: Towarzystwo Miłośników Torunia

Toruń 2021

Sygnatura SIRr IIIB/Linde

Autor opracowania Michał Targowski jest doktorem historii, wykładowcą na Wydziale Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Od lat bada i popularyzuje zagadnienia związane z osadnictwem olenderskim i dziejami menonitów w Dolinie Wisły.

Interesuje się również historią Torunia, Pomorza Gdańskiego, Kujaw, Ziemi Chełmińskiej i Ziemi Dobrzyńskiej.

Bada dzieje rycerstwa i szlachty na Pomorzu Gdańskim i na Ziemi Chełmińskiej w XIII-XIX w.

Dr Michał Targowski udziela się społecznie w:

- Towarzystwie Miłośników Torunia

- Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim

- Mennonitischer Geschichtsverein

Dr Michał Targowski jest autorem i redaktorem licznych książek dostępnych w Książnicy Kopernikańskiej.

O to wybór niektórych z nich:

• Fryderyk Chopin w Toruniu
• Jakob Heinrich Zernecke : wybitny torunianin
• Mniejszości wyznaniowe i etniczne w regionie kujawsko-pomorskim
• Na prawie polskim i niemieckim : kształtowanie się ziemskiej własności szlacheckiej na Pomorzu Gdańskim w XIII-XVI wieku
• Nekropolie i miejsca pamięci w regionie kujawsko-pomorskim
• Olędrzy : osadnicy znad Wisły : sąsiedzi bliscy i obcy
• Samuel Bogumił Linde : wybitny torunianin
• Zamki, pałace, dwory i ich mieszkańcy w regionie kujawsko-pomorskim
• Znani i nieznani ludzie regionu kujawsko-pomorskiego
• Źródła do dziejów regionu kujawsko-pomorskiego.

Jest też autorem wielu przewodników po Toruniu.

Popularna biografia Samuela Bogumiła Lindego powstała w związku z rocznicą 250. urodzin autora pierwszego słownika języka polskiego.

Samuel Bogumił Linde urodził się w Toruniu i tu spędził dzieciństwo.

Był uczniem słynnego toruńskiego gimnazjum.

W książce opisano Toruń Samuela Bogumiła Lindego, jego dom i rodzinę.

Wspomniano o młodości spędzonej w Toruniu.

Omówiono studia bohatera na uniwersytecie w Lipsku i pracę wykładowcy.

Opisano jego działalność jako bibliotekarza i bibliografa.

Zaprezentowano jego aktywność zawodową jako pedagoga i organizatora szkolnictwa.

Przedstawiono Słownik języka polskiego - dzieło życia Samuela Bogumiła Lindego.

Wspomniano o postaci Lindego jako działacza religijnego o politycznego.

Zaprezentowano jego zasługi i kontrowersje związane z jego osobą.

Na koniec opisano otrzymane przez Lindego zaszczyty i wyróżnienia.

Wspomniano też o pielęgnowaniu pamięci o nim przez kolejne pokolenia Polaków.

Biografia Lindego ma charakter popularnonaukowy.

Posiada atrakcyjna szatę graficzną.

Jej wielkim walorem są liczne fotografie, ryciny, portrety, ilustracje, dokumenty z epoki, kopie książek ilustrujące narracje poświęconą Samuelowi Bogumiłowi Lindemu.

Samuel Bogumił Linde z Torunia - twórca pierwszego Słownika Języka Polskiego

 

Samuel Bogumił Linde - portret olejny z 1 połowy XIX wieku,
być może pędzla Aleksandra Kokulara
- ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu

Samuel Bogumił Linde urodził się w Toruniu 24 kwietnia 1771 roku.

Jego ojciec Jan Jacobson Lindt przybył do miasta ze Szwecji w 1749 roku.

Jego matka Anna Barbara z domu Langenhan była córką imigranta z Niemiec.

Ojciec Samuela Bogumiła był mistrzem ślusarskim.

Zajmował się miedzy innymi wyrobem zamków do drzwi, szaf czy skrzyń.

Mieszkał przy ulicy Sadlarskiej (dzisiaj róg ulic Królowej Jadwigi i Małe Garbary)

Linde chodził do szkoły powszechnej na Nowym Mieście.

W latach 1783-1789 uczył się w słynnym Toruńskim Gimnazjum Akademickim.

Rodzice chcieli, żeby podobnie jak brat został pastorem ewangelickim

Studia odbył w Lipsku, gdzie poznał przywódców emigracji po przegranej wojnie w obronie Konstytucji 3 Maja.

Linde nad naukę teologii, przedłożył studia filologiczne.

Został nawet lektorem języka polskiego na Uniwersytecie Lipskim.

Karierę naukową przerwał jednak w związku z wybuchem w kraju insurekcji kościuszkowskiej.

Od 1794 do 1803 roku pracował dla hrabiego Józefa Maksymiliana Ossolińskiego w Wiedniu.

Na jego zlecenie jeździł po Polsce i skupował stare książki, które zaborcy wystawiali na aukcjach w związku z masową likwidacją licznych polskich klasztorów.

Zakupy poczynione przez Lindego stały się podstawą Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie.

W 1804 roku Samuel Bogumił Linde przeniósł się do Warszawy, z którą związał swoją dalszą karierę.

Pełnił miedzy innymi funkcje dyrektora Liceum Warszawskiego, dyrektora Biblioteki Publicznej, dyrektora Wojewódzkiego Gimnazjum Warszawskiego.

Jako dyrektor Liceum Warszawskiego był przełożonym profesora języka i literatury francuskiej Mikołaja Chopina - ojca Fryderyka Chopina.

Młody Fryderyk Chopin zadedykował nawet Rondo C-mol żonie Lindego.

Co więcej wykonał rysunek przedstawiający Samuela Bogumiła.

Samuel Bogumił Linde, Słownik Języka Polskiego,
T.I, cz. 1, Warszawa 1807
- ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu[

W 1807 roku Linde wydał pierwszy tom "Słownika Języka Polskiego".

Ostatni szósty tom ukazał się drukiem w 1815 roku.

Cechą charakterystyczną Słownika jest to, że objaśnienia wyrazów są podawane w języku polskim (nie w obcym) i ilustrowane są cytatami z polskiej literatury.

Słownik obejmuje 60 tysięcy haseł, które objaśnia 200 tysięcy cytatów.

Osobliwością pracy Lindego jest jego słowotwórstwo - wymyślił miedzy innymi takie słowa jak balsamosprzedawca, baranojedzca, bogojawiciel, morzopławnik, nieboznawca, bezosądny, bezopalny, bezodpowiedny, bezoyczy.

Nowe wyrazy były często kalkami językowymi słów z języków słowiańskich i języka niemieckiego.

W "Słowniku Języka Polskiego" Samuela Bogumiła Lindego znalazło się oczywiście hasło poświęcone Toruniowi.

Torunian określano słowami toruńczyk albo toruńczanin.

W "Słowniku" wspomina się oczywiście o toruńskim pierniku, ale również o toruńskiej cegle - sławnej z czerwoności i twardości.

Popularny był ironiczny zwrot "Zbladł jak cegła toruńska" - co znaczyło zaczerwienił się, zarumienił, spiekł raka.

Samuel Bogumił Linde - pomnik z 1976 roku,
autor Witold Marciniak,
stoi przed gmachem Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu

Samuel Bogumił Linde zmarł 8 sierpnia 1847 roku w Warszawie.

Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.

W 1844 roku Rada Miasta Torunia nadała mu tytuł Honorowego Obywatela Torunia.

Wcześniej tytuł Honorowego Obywatela Torunia otrzymał jego starszy brat Johann Wilhelm Linde - pastor luterański w Gdańsku.

20 grudnia 1976 roku odsłonięto pomnik Samuela Bogumiła Lindego przed Książnicą Kopernikańską w Toruniu.

Autorem pomnika jest artysta rzeźbiarz Witold Marciniak.

Toruń i Getynga uczciły pamięć Lindego ustanawiając w 1996 roku "Nagrodę Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im Samuela Bogumiła Lindego".

Co roku nagrodę otrzymuje para pisarzy z Polski i Niemiec.

W 2007 roku w 200 rocznicę wydania "Słownika Języka Polskiego" obchodzono uroczyście Rok Samuela Bogumiła Lindego.

Książnica Kopernikańska w Toruniu zorganizowała wystawę rocznicową oraz konferencję "Samuel Bogumił Linde z Torunia i jego dzieło. Jubileusz 200 rocznicy wydania Słownika Języka Polskiego"

Referaty wygłoszone na konferencji opublikowano w roczniku "Folia Toruniensia" tom 8/2008 - czasopiśmie naukowym wydawanym przez Książnicę Kopernikańską w Toruniu a dostępnym w internecie na stronie Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

POLECANA LITERATURA

Samuel Bogumił Linde : wybitny torunianin / [opracowanie tekstu i dobór zdjęć: Michał Targowski]. - Toruń : Towarzystwo Miłośników Torunia 2021. - Sygnatura SIRr IIIB/Linde

Bibliotheca Lindiana : Samuel Bogumił Linde (1771-1847) : pierwszy dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie : w 165. rocznicę śmierci : materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, 19-20 listopada 2012 r. / red. nauk. Maria Cubrzyńska-Leonarczyk ; współpr. Halina Mieczkowska. - Warszawa : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2015. - Sygnatura - MAG 302847

100 zagadek o życiu i twórczości Samuela Bogumiła Lindego / Jerzy Marchewka. - Toruń : Wydawnictwo Jerzy Marchewka, 2007. - Sygnatura SIRr IIIB/Linde

 

Autobiografia z 1823 roku / Samuel Bogumił Linde ; do druku przygot. i wstępem opatrzył Marian Ptaszyk. - Toruń : Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2000. - Sygnatura SIRr IIIB/Linde

 

Słownik języka polskiego Samuela Bogumiła Lindego : szkice bibliologiczne / Marian Ptaszyk. - Toruń : Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2007. - Sygnatura SIRr XXVIII/34

 

Słownik języka polskiego.T. 1, cz. 1, A-F / Samuel Bogumił Linde. - Warszawa : [b.w.], 1807. - XVII, [60], 668 s. ; 26 cm. 

 

Linde z Torunia /Helena Piskorska. - Toruń : Tow. Bibliofilów im. J. Lelewela, 1960. - 29, [3] s., [7] k. tabl. ; 23 cm. - Sygnatura SIRr IIIB/Linde

 Opowieść o Lindem i jego słowniku /Feliks Przyłubski. - Warszawa : Wiedza Powszechna, 1955. - 189, [1] s., [1] k. tabl. złoż. : fot. ; 21 cm. - (Biblioteczka dla Każdego). - Sygnatura SIRr IIIB/Linde

Stanisław Salmonowicz, Droga życiowa Lindego  -W: Samuel Bogumił Linde - twórca pierwszego Słownika języka polskiego / [red. Zygfryd Gardzielewski, et al.]. - Toruń : Oficyna Drukarska Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika, 1977. - Sygnatura SIRr IIIB/Linde

Franciszek Pepłowski, Słownik Języka Polskiego Samuela Bogumiła Lindego - W: Samuel Bogumił Linde - twórca pierwszego Słownika języka polskiego / Toruń : Oficyna Drukarska Książnicy Miejskiej, 1977. - Sygnatura SIRr IIIB/Linde

Marian Ptaszyk, Toruński portret Lindego, s. 199-202. - W: Rocznik Toruński, T. 17 : 1986. - Sygnatura SIRr II/18t.17

 

Krzysztof Mikulski, Toruń w czasach młodości Samuela Bogumiła Lindego – środowisko rodzinne i intelektualne, s. 7-13. - W. Folia Toruniensia, T. 8 : 2008. - Stygnatura SIRr II/34z.8

 

Bożena Matuszczyk, Geneza i koncepcje Słownika Samuela Bogumiła Lindego, s. 15-25. - W. Folia Toruniensia, T. 8 : 2008. - Stygnatura SIRr II/34z.8

 

Maria Frankowska, Nazwy roślin i ich źródła w Słowniku języka polskiego Samuela Bogumiła Lindego, s. 27-55. - W. Folia Toruniensia, T. 8 : 2008. - Sygnatura SIRr II/34z.8

 

Marian Ptaszyk, Czy Linde był jakobinem?, s. 57-67. - W. Folia Toruniensia, T. 8 : 2008. - Sygnatura SIRr II/34z.8

 

Iwona Imańska, Pasje bibliofilskie torunian w drugiej połowie XVIII wieku, s. 69-80. - W. Folia Toruniensia, T. 8 : 2008. - Stygnatura SIRr II/34z.8

 Iwona Imańska, Pasje bibliofilskie torunian w drugiej połowie XVIII wieku, s. 69-80. - W. Folia Toruniensia, T. 8 : 2008. - Stygnatura SIRr II/34z.8

 Życie i działalność Samuela Bogumiła Lindego z Torunia (1771-1847). - Toruń : Książnica Kopernikowska, 2007. - [12] s. : il. ; 21x22 cm. - Sygnatura SIRr IIIB/Linde

Zbigniew Grochowski - Getynga i Toruń : miasta partnerskie : 400 zadań i rozwiązań

 

Zbigniew Grochowski

Getynga i Toruń - miasta partnerskie
400 zadań i rozwiązań 
w 40. rocznicę podpisania umowy o współpracy 

Wydawnictwo Adam Marszałek

Toruń 2018

Sygnatura SIRr VIII/T-194

Zbigniew Grochowski jest uznanym autorem wielu popularnonaukowych książek poświęconych historii miast.

Jako długoletni nauczyciel historii wypracował bardzo przystępną formę popularyzacji wiedzy wśród młodzieży.

Opublikował już kilkanaście książek, w których w formie zagadek, za pomocą pytań i odpowiedzi, opowiedział dzieje miast, postaci historycznych, kościołów a nawet dyscypliny sportowej.

W Książnicy Kopernikańskiej dostępnych jest szereg jego książek:

• Błogosławiony ksiądz phm. Stefan Wincenty Frelichowski : patron harcerzy polskich i… : 410 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2014.
• Dzieje bazyliki katedralnej świętych Janów w Toruniu, widoki z jej wieży i … : 560 zadań i rozwiązań : w 75. rocznicę urodzin pierwszego biskupa toruńskiego Andrzeja Suskiego / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2016.
• Dzieje Kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego w Toruniu : 335 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – [Toruń : Zakład Usług Poligraficznych DRUK-TOR 2015].
• Dzieje Torunia – Miejski Konkurs Historyczny / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Stowarzyszenie Oświatowców Polskich 2006.
• Historia Bydgoszczy : 665 zadań i rozwiązań w 665 rocznicę lokacji / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2011.
• Historia Hrubieszowa : 350 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek cop. 2012.
• Historia Krakowa : 750 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek cop. 2013.
• Historia Lidzbarka Warmińskiego : 710 zadań i rozwiązań w 710 rocznicę lokacji / Zbigniew Grochowski. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek cop. 2018.
• Historia Łobżenicy : 500 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek cop. 2014.
• Historia speedwaya w Toruniu i... : 1959 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. -  Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek cop. 2018.
• Historia Świdwina : 500 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek cop. 2011.
• Historia Torunia : 775 zadań i rozwiązań w 775 rocznicę lokacji / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2009.
• Historia Torunia : 775 zadań i rozwiązań w 775 rocznicę lokacji / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2014.
• Historia Warszawy : 1000 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek cop. 2010.
• Historia Włocławka : 500 zagadek i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2010.
• Historia Wyrzyska : 525 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2016.
• Kolegiata Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lidzbarku Warmińskim i... : 550 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. -  Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2019
• Powiat lidzbarski : 1052 (plus 20) zadania i rozwiązania : w 1052 rocznicę Chrztu Polski, 20 rocznicę reaktywowania powiatu i 100 rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę / Zbigniew Grochowski. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2018
• Prymasowi Tysiąclecia księdzu kardynałowi Stefanowi Wyszyńskiemu w podziękowaniu Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Strzyżowie koło Hrubieszowa : 600 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2018
• Śladami Świętego Jana Pawła II Wielkiego : mojego – twojego – naszego patrona : 1111 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2016.
• Toruń i jego prezydenci 1920-2018 : 350 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. - Wydawnictwo Adam Marszałek 2019
• Wielka historia Torunia : 1525 zadań i rozwiązań / Zbigniew Grochowski. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek 2016.

Książa "Getynga i Toruń - miasta partnerskie" poświęcona jest 40-letniej współpracy Torunia i Getyngi.

Jej najsłynniejszym wyrazem jest literacka Nagroda Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego.

Książka napisana jest w formie pięciu testów, które dotyczą:

• dziejów Getyngi
• dziejów Torunia
• współpracy obu miast
• Samuela Bogumiła Lindego
• laureatów Nagrody Miast Partnerskich

250. urodziny Samuela Bogumiła Lindego (1771-1847)

 

Samuel Bogumił Linde – portret olejny
z 1 połowy XIX wieku, być może pędzla
Aleksandra Kokulara – ze zbiorów
Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu

250. urodziny

 

Samuela Bogumiła Lindego

 

(1771-1847)

W wigilię urodzin naszego znakomitego torunianina, 23 kwietnia 2021 r., przed pomnikiem twórcy Słownika języka polskiego, w Toruniu przy ul. Słowackiego 8, złożyli kwiaty: dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu (Danetta Ryszkowska), prezes i wiceprezes Towarzystwa Miłośników Torunia (prof. dr hab. Krzysztof Mikulski, dr Michał Targowski, historycy z UMK), przedstawiciele Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Toruniu: proboszcz ks. Michał Walukiewicz i dr Ewa Gawrońska oraz Katarzyna Rapior-Murawska, która reprezentowała Oddział Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Toruniu.

Samuel Bogumil Linde,
Słownik Języka Polskiego,
tom I, 1807 rok
– ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej

Honorowy obywatel Torunia wyznania ewangelickiego, leksykograf, językoznawca, ale i bibliotekarz, został uhonorowany w Światowym Dniu Książki. Uczciliśmy zatem współtwórcę księgozbioru Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, który kojarzymy choćby z serii wydawniczej jako Zakład Narodowy im. Ossolińskich (z siedzibą niegdyś we Lwowie, obecnie we Wrocławiu). Warto pamiętać, że po insurekcji kościuszkowskiej carat zrabował Polsce jej pierwszy księgozbiór, na prawach biblioteki narodowej, Bibliotekę Załuskich. Zadania odbudowy nowej polskiej biblioteki podjął się młody absolwent uniwersytetu w Lipsku S. B. Linde, a pracował wówczas w Wiedniu dla leksykografa (Ossolińskiego).

Swą pracą przysłużył się również swojemu słownikowi, bowiem zebrany materiał wykorzystał przy opracowywaniu dzieła życia.

Metryka Toruńskiego Gimnazjum

Akademickiego – ze zbiorów

Książnicy Kopernikańskiej

Urodził się w Toruniu, był synem ślusarza, który przybył do miasta ze Szwecji, absolwentem toruńskiego gimnazjum (rękopiśmienną metrykę z wpisem dokumentującym jego obecność w gronie uczniów z 1783, Książnica Kopernikańska posiada w swych zbiorach). Dzięki stypendium Rady Miasta ukończył studia w Lipsku, podobnie jak starszy brat. Pracował w Wiedniu, Warszawie, m.in. uczył Fryderyka Skarbka, jak i on torunianina. Przyjaźnił się z rodziną Fryderyka Chopina. Należał do grona organizatorów i pierwszych wykładowców Uniwersytetu Warszawskiego, współtworzył jego bibliotekę.

 Czynnie uczestniczył w życiu kościelnym, m. in. w latach 1828 – 37 jako prezes Konsystorza generalnego obu wyznań ewangelickich w Królestwie Polskim, a wcześniej jako prezes Kolegium Kościelnego Warszawskiego Zboru Ewangelicko-Augsburskiego (1813–1819).

Samuel Bogumił Linde – pomnik
z 1976 roku, autor Witold Marciniak,
stoi przed gmachem Książnicy
Kopernikańskiej w Toruniu.,
foto. Tomasz Dorawa

Jednak został zapamiętany, nie tylko w mieście, jako autor słownika, któremu poświęcił wiele lat pracy, a jego edycja trwała przeszło 8 lat, (rozpoczęła się w 1807 r. ostatni tom ukazał się w 1815 r.). Pomnik przed Książnicą jest właśnie poświęcony S. B. Lindemu jako twórcy tego słownika. Stanął w 1976 r. z inicjatywy Zygfryda Gardzielewskiego, pomysł wspierali członkowie Towarzystwa Miłośników Torunia, a także ówczesny dyrektor Książnicy – Alojzego Tujakowski.

Dziś pięknie ukwiecony pomnik, zarówno kwiatami przed pomnikiem, jak i złożonymi wiązankami kwiatów, nawiązywał do uroczystości z 1871 r., kiedy to Polacy zgromadzeni wokół redakcji „Gazety Toruńskiej”, pierwszy raz uczcili urodziny naszego leksykografa.

Wówczas jego popiersie przystrojono oleandrami, dziś otrzymał azalie i hortensje, bowiem bardzo lubił kwiaty, zatem nasz Samuel Bogumił powinien być w dniu swych urodzin zadowolony.

dr Katarzyna Tomkowiak

Dwadzieścia lat Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego 1996-2015

 

Dwadzieścia lat Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego 1996-2015

Redakcja naukowa: Leszek Żyliński

Wydawnictwo Adam Marszałek

Toruń 2016

Sygnatura SIRr XXXIIa/25

Nagroda Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego przyznawana jest od 1996 roku.

Jej pierwszymi laureatami byli Wisława Szymborska i Günter Grass.

Patronem nagrody jest Samuel Bogumił Linde - twórca pierwszego "Słownika języka polskiego", wywodzący się z toruńskiej rodziny o korzeniach szwedzko-niemieckich.

Nagrodę otrzymuje co roku dwoje pisarzy Polak i Niemiec.

Przyznawana jest na przemian raz w Toruniu, raz w Getyndze.

Toruń i Getynga są miastami partnerskimi od czterdziestu lat (1978).

Książka poświęcona 20-tej rocznicy Nagrody Miast Partnerskich podzielona jest na dwie części.

Część I obejmuje słowo wstępne prezydenta Torunia Michała Zalewskiego i nadburmistrza Getyngi Rolfa-Georga Köhlera.

Profesor Leszek Żyliński pisze o dwudziestoleciu Nagrody, a Michał E. Staśkiewicz o więziach partnerskich.

Dalej wymienieni są laureaci Nagrody oraz członkowie kapituły.

Możemy też zapoznać się z tekstem Regulaminu Nagrody.

W końcu zamieszczono wypowiedzi dotychczasowych laureatów.

Część I zamykają liczne fotografie dokumentujące 20 lat wręczania Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi.

Część II poświęcona jest dwudziestej edycji Nagrody w 2015 roku.

Zawiera tekst laudacji Marty Kijowskiej na cześć Stefana Chwina oraz laudacji Martina Pollacka na cześć Marie-Luise Scherer.

Zapoznać możemy się również z podziękowaniami obojga laureatów.

Robert Kamiński - Niezastąpiony - Tylko Toruń

 

Robert Kamiński

"Niezastąpiony"

Tylko Toruń

Nr 108 - 20 kwietnia 2018

str. 3

W najnowszym tygodniku "Tylko Toruń" ukazał się artykuł Roberta Kamińskiego "Niezastąpiony".

Tekst jest poświęcony Samuelowi Bogumiłowi Linde i jego "Słownikowi języka polskiego" - pierwszemu słownikowi języka polskiego.

Autor przygotowując publikację gościł również w Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu w naszym Dziale Informacyjno-Bibliograficznym.

Kierownik działu dr Mariusz Balcerek udzielił mu wielu informacji na temat polskiego językoznawcy i jego słownika.

W artykule można przeczytać o egzemplarzach "Słownika języka polskiego" jakie posiada w swych zbiorach Książnica Kopernikańska.

Wśród nich jest I tom pierwszego wydania w Warszawie "Słownika języka polskiego" z 1807 roku.

Mamy też wszystkie 6 tomów drugiego wydania ze Lwowa z lat 1854-1860.

Dla miłośników staropolszczyzny jest to dzieło niezastąpione.

W artykule znalazła się również biografia toruńskiego uczonego oraz historia pracy nad słynnym słownikiem.

Pomnik Samuela Bogumiła Lindego stoi przed gmachem Ksiąznicy Kopernikańskiej.